سر چاپخانه‌داران از نمد تبلیغات انتخاباتی، بی‌کلاه ماند

گروه گزارش

براساس اعلام وزارت کشور مهلت نامزدهای یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی ‌برای تبلیغات انتخاباتی ۲۳ تا ۳۰ بهمن ماه بود و یک روز قبل از انتخابات (یعنی ۱ اسفند) تبلیغات انتخاباتی ممنوع بود.
در انتخابات مجلس یازدهم هفت هزار و ۱۰۰ نامزد تایید صلاحیت‌شده بر سر ۲۹۰ کرسی رقابت می‌کردند. درحقیقت هریک از کرسی‌های سبز مجلس در بهارستان ۲۴ داوطلب داشتند که قرار بود پس از انتخابات تنها یکی از آنان روی کرسی بنشیند. بنابراین کاندیداها در مهلت چندروزه‌ای که برای تبلیغات داشتند، تمامی‌تلاش خود را به کار بستند تا بهترین و موثرترین شیوه‌های تبلیغاتی را به کار ببرند.
نامزدهای انتخاباتی اغلب چند ماه پیش از انتخابات موثرترین روش‌های تبلیغات را ارزیابی می‌کنند تا برای شناساندن خود به رای‌دهندگان، از مهلت کمی‌که دارند نهایت استفاده را ببرند.
در گذشته تبلیغات شیوه‌های محدودتری داشت و در اقداماتی نظیر سخنرانی، چاپ بنر، چاپ تراکت و بیلبوردی خلاصه می‌شد که بعضا کم‌هزینه هم نبود. اما امروز با گسترش راه‌های ارتباطی و به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی، هم شیوه‌های تبلیغاتی متنوع‌تر و هم بعضا موثرتر و کم‌هزینه‌تر شده است.
به نظر می‌رسد رشد رسانه‌های رقیب چاپ از طرفی و گرانی کاغذ و محدودیت‌های زمان و شرایط تبلیغات از طرف دیگر، سهم چاپخانه‌ها را از این فرصت کاهش داده باشد و همچون دوره‌های گذشته شاهد سفید شدن کف خیابان‌ها از تراکت‌ها و پوسترهای کاندیداها نباشیم.
اغلب نمایندگان تنها از یک شیوه تبلیغاتی استفاده نمی‌کنند و پکیجی از شیوه‌ها را برای معرفی خود به کار می‌برند که علاوه بر شیوه‌های مدرن، شیوه‌های سنتی را هم از قلم نمی‌اندازند؛ چراکه هنوز هم در برخی حوزه‌های انتخابیه بسیاری از افراد واجد شرایط برای شرکت در انتخابات، با شبکه‌های جدید ارتباطی بیگانه‌اند و برای یک کاندیدا که رقابتی فشرده را پیش‌رو دارد، تک‌تک آنها حائز اهمیت هستند و نادیده گرفتنشان به‌مثابه کاهش شانس پیروزی است.

پکیج تبلیغاتی آنلاین و آفلاین
به گفته مدیرعامل کانون تبلیغاتی بلوط، که در زمینه تبلیغات انتخاباتی دارای سابقه است، شیوه‌های تبلیغاتی در دسترس کاندیداهای مجلس، به شرح زیر است:
تبلیغات آنلاین شامل ایجاد سایت، تولید و مدیریت محتوا، رپرتاژ آگهی، استفاده از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی، ایمیل مارکتینگ، ارسال پیامک و پیام صوتی و غیره.
تبلیغات آفلاین مانند چاپ و توزیع تراکت، بنر، هدایای تبلیغاتی و غیره.
تبلیغات سنتی مانند برگزاری مجالس به صرف ناهار و شام و با هدف خرید رای
سایر شیوه‌های تبلیغاتی مانند برگزاری رویدادها، جلسات، سخنرانی‌ها و همایش‌ها.
لازم به ذکر است همه موارد فوق برای شروع، اثرگذاری و حصول نتایج ایده‌آل نیاز به یک استراتژی قوی و مناسب دارند که بیشتر کاندیداها دقیقا در همین نقطه ضعف دارند و در صورتی که با تیم تبلیغاتی تخصصی همکاری نکرده باشند، توانایی برنامه‌ریزی کمپین‌های انتخاباتی خود را ندارند و تنها تبلیغات موردی را بدون هدفی مشخص انجام می‌دهند و در نهایت به نتیجه ایده آل نمی‌رسند.

مسئول تبلیغات کانون بلوط در پاسخ به این پرسش که نامزدهای انتخابات مجلس معمولا نسبت به کدام‌یک از شیوه‌های تبلیغاتی تمایل بیشتری نشان می‌دهند، می‌گوید:
کاندیداها معمولا از روش‌های ستنی و آفلاین (مانند تبلیغات چاپی) به همراه سخنرانی‌های متعدد استفاده می‌کنند.
کاندیداها معمولا دیدی نسبت به پکیج تبلیغاتی ندارند و بیشتر تمایل دارند با روش‌ها یک به یک آشنا شده و پس از انتخاب آنها قرارداد ببندند. در نتیجه برای هر یک از روش‌های تبلیغاتی کار به دفاتر و افراد مختلف واگذار می‌شود که بعضا متخصص هم نیستند. در چنین شرایطی از آنجا که مدیریت کل پکیج در اختیار مرکز یا فردی واحد نیست، هم‌فکری و برنامه‌ریزی درست و دقیق وجود ندارد و هریک از روش‌های مختلف تبلیغاتی بدون هماهنگی به این شاخه و آن شاخه می‌زنند. به طور کلی زمانی که توانایی درک ارتباط بین روش‌های تبلیغاتی وجود نداشته باشد، مجموع هزینه در پایان کار سرسام آور خواهد بود و به ندرت بازدهی مطلوبی خواهد داشت.
به لحاظ تمایلات تبلیغاتی تفاوت چندانی میان کاندیداهای تهران و شهرستان‌ها وجود ندارد اما بعضا بسته به تعداد واجدان شرایط برای شرکت در انتخابات و ظرفیت پذیرش هر حوزه انتخاباتی تفاوت‌هایی مشاهده می‌شود. مثلا در صورت بزرگ بودن حوزه انتخاباتی، کاندیدا‌ها تمایل پیدا می‌کنند وارد لیست‌های انتخاباتی شوند؛ چراکه برنده شدن خود را در آن می‌بینند.

مسئول تبلیغاتی کانون تبلیغات بلوط در پاسخ به این سوال که کدام شیوه تبلیغاتی برای ورود افراد به مجلس اثرگذاری بیشتری دارد، اظهار می‌کند:
صد البته رزومه شخص، فعالیت‌ها، توانایی‌ها و محبوبیت او بسیار مهم است و می‌تواند بزرگترین عامل پیروزی باشد. اما در کنار این پارامتر، با فرض یک نبرد کاملا برابر، در کنار روش‌های تبلیغاتی آفلاین، استفاده از روش‌های آنلاین که بتواند جامعه هدف بیشتری را مخاطب قرار دهد می‌تواند ضامن برنده شدن کاندیدا در میدان انتخابات باشد.
کاندیداهای مجلس معمولا در تبلیغات آفلاین از قبیل تراکت، بنر و تبلیغات محیطی خود، نیاز به خدمات چاپی دارند. البته کاندیداهایی که می‌خواهند از هدایای تبلیغاتی نیز استفاده کنند یکی از مشتریان خدمات چاپی هستند.
اما کاندیداها بیشتر به استفاده از چه کاغذهایی راغب هستند؟ ایرانی یا خارجی؟ گران یا ارزان؟ آیا نامزدها در زمینه انتخاب کاغذ، تولید ملی را معیار قرار می‌دهند یا توجهی به این مورد ندارند؟
مسئول تبلیغات کانون تبلیغات بلوط معتقد است:
در انتخاب کاغذ مطمئنا هزینه پایین ملاک کاندیداهاست و این‌که کاغذ مصرفی تولید ملی باشد یا خیر، محلی از اعراب ندارد. با توجه به بازه زمانی مجاز تبلیغات (یک هفته)، هر نوع کاغذی که بتواند در این مدت منظور تبلیغات کاندیدا را برساند و به لحاظ بودجه مقرون به صرفه باشد، طبق نظر کاندیدا انتخاب و استفاده خواهد شد.
به گفته او، تعرفه خدمات تبلیغاتی و چاپی برای کاندیداهای مجلس شورای اسلامی‌تفاوتی با تعرفه ارائه‌شده به سایر مشتریان ندارد و حتی در بعضی موارد به دلیل بیشتر بودن سفارشات ارزان‌تر محاسبه می‌شود. تنها تفاوت تعرفه نامزدها در برنامه‌ریزی و تدوین استراتژِی است که با توجه به استفاده از اشخاص متخصص در این حوزه و حساسیت موضوع، افزایش قیمت در این بخش کاملا منطقی است.

تبلیغات چهره به چهره هنوز هم از بهترین شیوه‌هاست
کارشناس تبلیغات مرکز جامع روابط عمومی‌و تبلیغات «نقش رویای بهشت» نیز معتقد است مهلت یک هفته‌ای کاندیداهای مجلس برای معرفی خود، فرصتی است تا بتوانند وجه تمایز برنامه‌های خود را از سایر رقبا مشخص کنند. او می‌گوید:
در طول مهلت یک هفته‌ای میلیون‌ها پوستر و تراکت تبلیغاتی در سراسر ایران به چاپ می‌رسد و شاخص شدن میان این تبلیغات گسترده کاری سخت و دشوار است.
او در پاسخ به این پرسش که به طور کلی نامزدهای انتخاباتی از کدام شیوه‌های تبلیغاتی می‌توانند استفاده کنند و تمایل خودشان بیشتر به کدام شیوه‌هاست، بیان می‌کند:
بهره‌گیری از فضای مجازی برای تبلیغات انتخابات مجلس یکی از ساده‌ترین، بهترین و موثرترین روش‌های تبلیغاتی است که برای حصول نتیجه باید از ماه‌ها قبل برایش برنامه‌ریزی کرد.
همچنین ساخت فیلم‌های تبلیغاتی، موشن‌گرافیک و تیزرهای مهیج و جذاب از دیگر شیوه‌های موثر است که علاوه بر قابلیت انتشار در فضای مجازی امکان نمایش در ستاد انتخاباتی را فراهم می‌آورد تا افرادی که در گشت‌زنی‌های شبانه به دنبال انتخاب فرد اصلح هستند با کاندیدای موردنظر بیشتر آشنا شوند.
تبلیغات چهره به چهره هم در زمره شیوه‌های بسیار مهم جا دارد. بدون شک اگر نامزدی در کنار سایر شیوه‌ها از تبلیغات چهره به چهره به درستی استفاده کند می‌تواند به حصول نتیجه مثبت امیدوارتر باشد.
ارسال پیامک‌های تبلیغاتی هم از دیگر شیوه‌هایی است که کاندیداهای انتخاباتی می‌توانند از آن استفاده کنند اما باید توجه داشته باشند که ارسال پیامک از طریق شماره‌های تبلیغاتی احتمالا خوشایند مردم نخواهد بود؛ بنابراین باید شیوه‌های دیگری را برای ارسال پیامک انتخاب کنند.
مسئول تبلیغات نقش رویای بهشت هم همچون مسئول تبلیغات کانون بلوط معتقد است قرار گرفتن در لیست‌های انتخاباتی گرایشات سیاسی می‌تواند برگ برنده‌ای برای نامزدهای انتخابات باشد؛ همان‌طور که در آخرین انتخابات شورای شهر تهران و مجلس شورای اسلامی ‌لیست‌ها حرف اول و آخر را زدند. او ادامه می‌دهد:
نامزدهای انتخاباتی عمدتا به این درک رسیده‌اند که برای تبلیغات بهتر باید به سمت استفاده از فضای مجازی بروند و بیشتر آنها با شبکه‌های مجازی اعم از کانال‌های تلگرامی‌و صفحات اینستاگرامی ‌شهرستان خود مذاکرات لازم را انجام داده‌اند. بنابراین پیش از آن‌که ما بخواهیم آنها را به این سمت و سو سوق دهیم، خودشان در جریان قرار دارند.
به گفته وی، تعرفه خدمات تبلیغاتی و چاپی برای نامزدهای مجلس در مرکز نقش رویای بهشت تفاوتی با سایر مشتریان ندارد؛ مگر اینکه جنس کار آنها باعث بالا رفتن تعرفه شود. البته در همه مراکز تعرفه نامزدها و مشتریان عادی یکسان نبوده و بعضا حتی تا سه برابر بالاتر است.

تیراژ کارهای تبلیغاتی نماینده‌ها معمولاً بالای ۲۰ هزار

نیما روحانی، مدیر داخلی چاپخانه فجر مازندران، در گفت و گو با ماهنامه صنعت چاپ در ارتباط با چاپ کارهای تبلیغاتی در زمینه انتخابات توضیحاتی را ارایه داد: سفارش های ما در هنگام انتخابات بیشتر در زمینه بنر و پوستر است و پوسترها معمولا A3 روی کاغذ تحریر است. تیراژ هم بستگی به درخواست نمایندگان دارد اما معمولا بالاتر از ۲۰ هزارتا است.
مراجعه مستقیم نمایندگان و همزمانی کارهای انتخابات در روزهای آخر سال سبب شده است که در روند چاپ دیگر سفارش‌های ما (مثل تقویم و سررسید) تاثیرگذار باشد و کارکنان چاپخانه‌ها زمان بیشتری برای فعالیت داشته باشند.
اما از نظر هزینه ها ما قیمت ها را ۳۰ یا ۴۰ درصد زیر قیمت اصلی بازار ارایه می‌کنیم

این کارشناس انتخاب شیوه درست تبلیغات برای هر نامزد را وابسته به شرایط و حوزه انتخاباتی او می‌داند و تاکید می‌کند:
هر منطقه‌ای شیوه مناسب خود را می‌طلبد و حتی بهترین روش‌های تبلیغاتی لزوما در همه مناطق و حوزه‌ها جوابگو نیستند. مثلا در سیستان و بلوچستان هنوز اینترنت به خیلی از شهرها و حوزه‌های انتخابیه نرسیده و استفاده از شبکه‌های اجتماعی پاسخگو نخواهد بود. خوشبختانه مشتریان درخصوص این موضوعات آگاه هستند و می‌توانند اطلاعات مفیدی را در مورد حوزه خود به مراکز تبلیغاتی ارائه کنند. تجربه می‌گوید شناخت نوع تبلیغات موثر نیازمند برگزاری جلسات مختلف با نامزد انتخاباتی است تا در حین جلسات بتوان به نکات مشخصی دست یافت.
نامزدهای برخی از حوزه‌های انتخابیه می‌گویند اگر ما دنیایی پوستر چاپ کنیم، به اندازه یک ضیافت شام و ناهار نتیجه مثبت نخواهیم گرفت. در برخی از مناطق محروم ضیافت شام و ناهار از موثرترین شیوه‌های تبلیغات است. البته این علت اصلی رای دادن مردم نیست و آنها در رای خود نحوه پذیرایی را لحاظ نمی‌کنند اما ضیافت فرصتی است که مردم را یک جا جمع می‌کند و کاندیدا می‌تواند به این بهانه مواضع خود را برای آنان بازگو کند.
اغلب نامزدها به این نتیجه رسیده‌اند که مردم به خاطر یک هدیه به آنها رای نخواهند داد. البته هنوز هم بعضی نامزدها مثلا ۲۰ هزار خودنویس یا لیوان چاپ شده را میان مردم توزیع می‌کنند اما خودشان اذعان می‌کنند که از این کار جواب مثبتی نمی‌گیرند.
زین‌العابدینی درخصوص تبلیغات چاپی کاندیداهای مجلس اظهار می‌کند:
نامزدهای انتخاباتی معمولا در مقایسه با سایر تبلیغات چاپی بیشتر از ظرفیت تراکت، بروشور و پوستر استفاده می‌کنند.
تاکنون هیچ کدام از کاندیداهایی که به ما مراجعه کرده‌اند صحبتی از کاغذ ملی یا خارجی نکرده‌اند. آنان نه تاکید دارند از بهترین یا گران‌ترین نوع کاغذ استفاده شود و نه به دنبال ارزان‌ترین کاغذ هستند. اما تمایلی به استفاده از کاغذ گلاسه هم ندارند؛ زیرا تبلیغات انتخاباتی کوتاه‌مدت است و تراکت یا پوستر آنها ممکن است طی چند ساعت کنده شود. بنابراین معتقدند یک کاغذ معمولی کفایت می‌کند.

سفارش‌ تبلیغات انتخاباتی کمتر از دوره‌های گذشته است

علی مغانی، مدیر چاپخانه شرق خراسان ، درباره چاپ کارهای تبلیغاتی کاندیده‌های انتخابات مجلس گفت: تا این زمان که تعداد مراجعه کنندگان به چاپخانه ها کم هستند و سفارش های گرفته شده در حد پوستر و کارت است.
وی دلایل مراجعه کم نمایندگان به چاپخانه‌ها را چنین می‌شمرد:
افزایش تعداد چاپخانه‌ها در طول این سالها سبب شده است تعداد مراجعه کنندگان به یک چاپخانه کمتر باشد. از طرفی امروزه با تبلیغات بیشتر در فضای مجازی روبه رو هستیم. و همین طور گرانی کاغذ هم سبب می‌شود تعداد سفارش ها به میزان سالهای قبل نباشد.
وی درباره تعرفه کارهای انتخاباتی افزود از آنجایی که سفارش تبلیغات در زمان کوتاهی انجام می شود و اگر حجم سفارش ها زیاد باشد در روند بقیه کارها و سفارش‌ها تاثیر می‌گذارد، به افزایش هزینه ها منجر می‌شود. اما آنچه که الان می بینیم بالا نبودن میزان سفارش‌ها است.