گروه گزارش
کافی است گشت‌وگذاری در شهر داشته باشیم تا دریابیم، چاپ بنر و تبلیغات محیطی تا چه حد وابسته به تبلیغات مذهبی و پیام‌های حکومتی است. اگر در گذشته چند تابلو از برندهایی مثل سامسونگ و ال‌جی و غیره می‌دیدیم، حالا حتی تبلیغات محصولات داخلی نیز کاستی گرفته‌اند و به جز تبلیغات «شهر فرش» و «سرای ایرانی» و یکی، دو مورد دیگر، به‌ندرت تبلیغات بنرهای اتوبان‌ها و پل‌ها به کالاها و برندها اختصاص دارد و تقریبا اکثریت قریب به اتفاق آن‌ها، در اختیار مناسبت‌های مذهبی، پیام‌های دینی و حکومتی است. این واقعیت در ایام محرم و اربعین و رویدادهایی مثل شهادت چهره‌های سیاسی به اوج خود می‌رسد، طوری‌که ظرف دو روز فضای تهران و کل کشور رنگ آن مناسبت مذهبی یا سیاسی و حکومتی را می‌گیرد.
سرعت عمل در چاپ و نصب این پوسترها، بنرها و بیلبوردها، تحسین‌برانگیز است. البته که یک روی این سکه بودجه و حمایت مالی دولتی است اما روی دیگر سکه، قابلیت‌ها، امکانات چاپگرها، مواد مصرفی و مهارت نیروی انسانی در زمینه چاپ و نصب آن‌هاست.
با مشاهده این پدیده‌ها و تجربه‌ها می‌توان فرض کرد که اگر تغییری در سیاست حاکمیت برای کاهش هزینه‌های تبلیغاتی صورت گیرد، چاپکاران لارج‌فرمت و بنر و تبلیغات محیطی دچار رکود سنگین و کاهش شدید درآمد خواهند شد.
در ادامه نگاهی به نقش شهرداری تهران و سازمان زیباسازی در تبلیغات شهری می‌اندازیم. هرچند تبلیغات محیطی محرم بسیار فراتر از آن است و کارهای چاپی راه‌پیمایان اربعین خود حدیثی مفصل است.
محرم و صفر، دو ماهی هستند که خیلی از کسب‌وکارها می‌خوابند. عروسی و شروع کار نو و حتی خرید خانه و راه‌اندازی کار جدید و بسیاری از فعالیت‌ها، حتی آرایشگری و توریسم تفریحی در سال‌های گذشته به حد قابل‌توجهی، کاهش پیدا می‌کرد. از این نقطه‌نظر تقریباً با وضعیتی مقابل نوروز مواجه هستیم. در ایام نوروز خرید لباس نو، بازسازی و نوسازی ساختمان و دکوراسیون داخلی، مبلمان و پرده و غیره و غیره و نیز میهمانی دادن و سفر رفتن چنان اوج می‌گیرد که به اندازه چند ماه اقتصاد را به حرکت درمی‌آورد. اما اگر از نزدیک نگاهی به رویدادهای محرم بیندازیم، این مناسبت عزاداری هم به سهم خود اقتصاد را به حرکت درمی‌آورد و به‌ویژه در چند سال اخیر، نه تنها دهه اول محرم و عاشورا، بلکه اربعین نیز با دمیدن منابع دولتی و بودجه عمومی و حمایت سازمان‌ها و نهادها و وزارتخانهها، به موتور محرکه بازار بدل شده‌اند.
اگر بازسازی ساختمان و نوسازی دکوراسیون خانه‌ها کاهش می‌یابد، در عوض بنا کردن حسینیه‌ها و تکایا و آذین‌بندی در و دیوار و پل و کوچه و بازار و مکان‌های عمومی اوج می‌گیرد. اگر به تکیه‌ها نگاهی بیندازید، می‌بینید با نوعی دکوراسیون روبرو هستیم که هر سال نوآوری و خلاقیت و البته هزینه و گردش مالی خاص خودش را به همراه دارد و به اقتصاد تکانی می‌دهد.
به گفته یکی از بازاریان، تنها در یک شهر کوچک قریب ۵۰۰ طبل بزرگ و کوچک یاماها در یک ماه محرم فروش رفته است! تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل!
اگر به فعالیت آرماتوربندی و خدمات صوتی و فروش مواد غذایی و قند و چای و سیگار و حمل‌ونقل و غیره و غیره نگاه کنید، می‌توان دید که گردش مالی و حرکت اقتصاد در بازار، شاید کمتر از نوروز نباشد. از آن‌جا که معمولا آمار و اطلاعات دقیق در این‌باره ارائه نمی‌شود و بخش مردمی برنامه‌های محرم کمتر ثبت می‌شود و آمارهای آن ارائه نمی‌شود، نمی‌توان ارقام دقیقی ارائه داد. بخش دولتی و نهادها و سازمان‌ها و دفاتر مراجع مذهبی و غیره نیز معمولا آمار شفافی در این زمینه ارائه نمی‌دهند. این بحث شاید باید جای دیگر و در مجالی دیگر دنبال شود. در اینجا ما به اقتضای موضوع ماهنامه صنعت چاپ، به بخش چاپ پارچه و بنر و تبلیغات محیطی نظری می‌افکنیم و تنها به آن بخش از کارهای چاپی که در سخنان دو تن از مقامات شهرداری و سازمان زیباسازی به آن‌ها اشاره رفته است، نگاهی می‌اندازیم.
خدمات مختلف شهرداری به هیأت‌های مذهبی
معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران: شهرداری همچون سال‌های گذشته با اتخاذ تدابیر ویژه به آذین‌بندی و نصب بیرق و پرچم‌های سیاه در شهر متناسب با ایام محرم پرداخت و همچنین با ارائه خدمات مختلف به هیات‌های مذهبی نقش ویژه‌ای را در کمک به برنامه‌های مذهبی ایفا کرد.
سازمان زیباسازی
شهر را امام حسینی کرد
محمد امینی توکلی‌زاده، مدیرعامل سازمان زیباسازی شهر تهران در گفت‌وگو با ایرنا: با فرا رسیدن ماه محرم، سازمان زیباسازی شهر تهران با هدف ایجاد فضای معنوی و عزاداری امام حسین (ع) در سطح شهر، اقدام به اجرای برنامه‌های متنوعی کرده است.
مهدی مذهبی مدیرعامل سازمان زیباسازی شهر تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس از اقدامات گسترده این سازمان در راستای فضاسازی شهر برای ماه محرم خبر داد و گفت: با فرا رسیدن ماه محرم، سازمان زیباسازی شهر تهران با هدف ایجاد فضای معنوی و عزاداری امام حسین (ع) در سطح شهر، اقدام به اجرای برنامه‌های متنوعی کرده است. در این راستا، ۱۱۴ میدان در سطح شهر با استفاده از کتیبه‌ها، بنرها، ریسه‌های مشکی و پرچم‌ها فضاسازی شده‌اند. وی با اشاره به تزئین محورهای بی‌آرتی از جمله دماوند-آزادی، ولیعصر (عج) از راه‌آهن تا پارک‌وی، پیروزی، شهید آیت، خاوران، شهید سلیمانی و جناح، ادامه داد: ۶۰۰ عدد نماپرچم در نقاط مختلف شهر نصب شده است. همچنین، ۵۵۰ هزار متر ریسه پارچه‌ای مشکی، ۱۵۰ طاق نصرت، ۱۱ هزار پرچم پایه کوتاه و ۹۶ پرچم اهتزاری در سطح شهر به کار رفته است.مذهبی افزود: ما ۳ هزار پرچم سبز، ۱۵۰ هزار متر پارچه مشکی و ۱۰۰ هزار متر کتیبه و نیز ۲۰ هزار پرچم محلی را در سطح شهر نصب کرده‌ایم. همچنین ۹۰۰ طرح محرم بر روی سازه‌ها و ۱۷۰ عدد بر روی عرشه پل‌های هوایی اکران شده‌اند.
مدیرعامل سازمان زیباسازی شهر تهران همچنین به نصب ۲۹۰ کتل عاشورایی در میادین اصلی، ۲۰۰ تیغه علامت هنری با موضوع عاشورا و غزه، ۱۰۰ المان سرو، ۱۰۰ المان کتل چهار وجهی و ۱۰ المان مدور با محور محرم اشاره کرد و از نصب ۶ المان حجله بزرگ عاشورایی در سطح شهر خبر داد.
مذهبی در خصوص برپایی بزرگ‌ترین خیمه عزاداری در میدان شهدای هفتم تیر توضیحاتی داد و افزود: ما تمام تلاش خود را کرده‌ایم تا با اجرای این برنامه‌ها، شهر تهران امام حسینی شود. وی در پایان اظهار داشت: ایده‌های جدیدی مانند تزئین برخی تیغه‌های علامت با موضوع فلسطین و غزه، که از نظر ما کربلای امروز است؛ و همچنین ذکر پیرغلام‌ها و سرایش اشعار آیینی با مضمون «آزادگان عالم در خیمه حسین‌اند» از جمله اقداماتی است که در این دوره انجام شده است.
چاپکاران لارج‌فرمت خسته نباشید
در پایان باید یک خسته نباشید درست و حسابی به چاپخانه‌های لارج‌فرمت بگوییم که از پس حجم بالای کارهای چاپی پرده، پارچه و بنر و سایر تبلیغات محیطی محرم و اربعین برآمدند و با سرعتی چشمگیر در مناسبت‌ها و رویدادهای روز سفارشات پرحجم را به انجام رساندند.
