کیفیت مواد پتروشیمی برای بسیاری از صنایع پایین دستی مناسب است

کیفیت مواد پتروشیمی برای بسیاری از صنایع پایین دستی مناسب است


گفت و گوی ماهنامه صنعت چاپ با دکتر سعید ترکمان رئیس هیات مدیره انجمن ملی صنایع پلیمر ایران

دکتر سعید ترکمان
رئیس هیات مدیره انجمن ملی صنایع پلیمر ایران

با توجه به وجود پتروشیمی و منابع نفتی کشور، آیا این منابع در تامین مواد اولیه مورد نیاز تولید فیلم‌های بسته بندی مفید هستند؟ از کیفیت لازم برخوردارند؟ از نظر قیمتی با نمونه‌های خارجی قابل مقایسه هستند؟
فیلم‌های بسته‌بندی به خصوص فیلم‌های BOPP در صنایع مختلفی نقش دارند. این فیلم‌ها در واقع مکمل صنعت بسته‌بندی و چاپ هستند. متاسفانه در سال‌های گذشته به دلیل محدودیت‌هایی که تامین مواد اولیه‌ی پلی‌پروپیلن مخصوص BOPP داشته و انحصار نسبی که در این صنعت بین چند واحد بزرگ بوده باعث وقوع کمبودهایی در این حوزه شده بود. به دلیل اینکه مواد اولیه در ایران قیمت نسبتا مناسبی داشته و محصول نهایی به قیمت بالایی در منطقه به فروش می‌رود، فرهنگی بین تولیدکنندگان فیلم پلی پروپیلن شکل گرفته که ترجیح می‌دهند تا فیلم‌ها را به صورت خام صادر کنند. طبق بررسی‌هایی هم که ما با همکارانمان در وزارت صمت داشتیم، مشاهده شد بیشترین رشد صادرات بدون چاپ، در این نوع کالاها دیده می‌شود. این درحالی است که بسیاری از چاپخانه‌ها به آن رولی که به صورت خام صادر می‌شود، نیاز دارند تا مجبور نشوند با ارز و قیمت بسیار گرانتر در شرایط تحریمی فیلم وارد کنند.
متاسفانه این روزها هم زمزمه‌هایی مبنی بر وضع تعرفه‌هایی بالاتر بر این گروه از کالاها به گوش می رسد. این اقدام عاملی خواهد شد تا صنعت چاپ و صنعت بسته‌بندی مجبور شود هزینه‌های بیشتری را برای تامین کردن این کالاها پرداخت کند و به تبع آن با بالا رفتن قیمت‌ها، مشتریان هزینه این سیاست‌ها را پرداخت کنند. فعلا خوشبختانه طبق مذاکراتی که با عزیزان وزارت صمت داشتیم قرار بر این شد تا همفکری داشته باشیم و این موانع را حل کنیم. معتقدیم که ذی‌نفعان در صنعت پلیمر، بسته‌بندی و چاپ اگر دور هم جمع شوند و مشکلاتشان را مطرح کنند، حتما می توان راه‌حل‌هایی برای رفع مشکلات به وزارت صمت پیشنهاد داد که از این رهگذر کمترین آسیب ممکن به صنعت چاپ و بسته‌بندی و حتی صنعت پلیمر وارد شود.

در خصوص مواد اولیه مصرفی تولیدکنندگان و بازیافت آن لطفا کمی توضیح دهید.
خوشبختانه کیفیت مواد پتروشیمی برای بسیاری از صنایع پایین دستی که از آن مواد استفاده می کنند، مناسب است. صنایعی که فیلم تولید می‌کنند از کیفیت خوبی برخوردارند و می‌توانیم بگوییم که با توجه به رشد صنعت در این سال‌ها برخلاف باقی صنایع، فاصله چندانی با نمونه‌های مشابه خارجی ندارند و کیفیت آنها تقریبا برای بیشتر تولیدات کشور، قابل قبول است.
در مورد بازیافت فیلم ها نگرانی تقریبا بی‌مورد است. به خصوص در فیلم‌های پلی‌پروپیلن که برای صنعت غذا استفاده می‌شود، عمدتا مجوزهای وزارت بهداشت لازم است و اصلا مقرون به‌صرفه نیست. دستگاه‌هایی که در این حوزه مشغول به کارند و از گرانول استفاده می کنند، انقدر حساس هستند که کمتر تولیدکننده‌ای شاید بتوان یافت که ریسک استفاده از مواد اولیه بازیافتی برای تولید فیلم‌های بسته‌بندی پلی‌پروپیلن را بپذیرد.
در رابطه با بازیافت و استفاده مجدد، مبحث جدیدی وجود دارد و درحال رشد است که در دنیا فرهنگ نوینی را نیز شکل داده است. استفاده از مواد بازیافت شده برای بسته بندی‌های غذایی و کالایی، که به‌هرحال ممکن است برای انسان خطر ایجاد کند، ممنوع است، خوشبختانه از آنجایی که هم صنعت پلیمر و هم صنایع دیگر خریدار بعضی ضایعات و مواد بازیافتی هستند، انگیزه برای جمع آوری و بازیافت این پلیمرها وجود دارد. همچنین شاهد هستیم که ظاهرا هیات‌دولت قوانینی را برای این کار گذاشته تا پلیمر کوچکتر از یک میکرون در محیط زیست پراکنده نشود. مثلا صنایع را تشویق به بازیافت این نوع پلیمر برای تولید کیسه با وزن پایین می‌کند که هم قابلیت جمع‌آوری ندارد، هم آلودگی های آبی و خاکی را توسعه می‌دهد و هم از نظر بصری جلوه ظاهری خوبی ندارد.

موانع رشد و نقش دولت در این حوزه به چه صورت است؟
در خصوص دخالت دولت همان طور که می‌دانید سازمان حمایت فقط بر اساس کنترل‌های پسینی، قیمت مواد اولیه‌ای را که در بورس کالا خریداری و عرضه می‌شود، بررسی می‌کند. از چالش‌های این حوزه تلاقی خواست تولید کنندگان فیلم و متقاضیان آن در صنعت چاپ است. تولیدکنندگان فیلم علاقه دارند که بازارهای صادراتشان را تقویت کنند و از طرف دیگر صنعت چاپ محدودیت‌هایی در حوزه‌ی واردات دارد. اما این موارد مخاطرات بحرانی‌ای نیستند. بازار ایران هر روز در حال بزرگتر شدن است و این امکان وجود دارد تا در حوزه‌ی فیلم، تولید بیشتر شود. آمار هم تایید کننده همین صحبت است. ما تقریبا در تولید فیلم‌های پلی‌پروپیلن رشد مطلوبی داشته ایم. خوشبختانه با تخصیص ارز ترجیحی که صورت گرفت، با واردات مواد اولیه، آن میزانی که کمبود داشتیم، جبران شد. از کل تقاضای پلی‌پروپیلن ما چیزی در حدود شاید سی درصد کمبود در کشور وجود دارد ولی خوشبختانه واردات مواد اولیه پلی‌پروپیلن برای صنعت چاپ و بسته‌بندی سهم مناسبی از کل واردات این حوزه داشته‌است و جوابگوی تقاضا بوده‌است.
اگر به عنوان یک نمونه مطلب را مرور کنم می‌توان گفت که تولیدکنندگان فیلم به این دلیل که واحدهای بزرگتر و کم تعدادتری هستند، در مقایسه با عزیزانی که در چاپخانه‌ها مصرف کننده این فیلم‌ها هستند قابلیت اجماع و یک حرفی بیشتری بینشان وجود دارد،. به دلیل تعداد زیاد چاپخانه داران و تکثر کلامشان، یکدستی وجود ندارد. اما به نظر من امکان رسیدن به توافق‌های برد-برد وجود دارد، هرچند بخاطر چالش‌ها در مباحثه کمتر به آن دست پیدا کرده ایم وگرنه موضوع قابل حل است. در مجموع زیرساخت‌های کشور برای توسعه‌ی این بازار به حد کفایت ایجاد شده تا اگر همه گروه‌ها به فکر توافق‌های برد-برد باشند، قابل دستیابی باشد.

در رابطه با ظروف IML لطفا بفرمایید چه ظرفیت‌هایی وجود دارد. امروزه به نظر می‌رسد جای خودشان را در میان انواع بسته بندی تثبیت کرده اند. موارد مثبت و منفی در بازار IML چیست؟
سالها است که تولید ظروف لیبل دار پلی پروپیلن یا پلی اتیلنی (IML) شروع شده. ما تا ده، دوازده سال پیش میزان زیادی واردات IML داشتیم ولی خوشبختانه با ارتقای صنایع پلیمری امروز بیش از صد واحد تولیدی در کشور وجود دارد که ظرف‌های IML در ابعاد، اشکال و مدل‌های مختلف تولید می‌کنند و حضور آن‌ها در بازار هم مشهود است و خیلی از کالاهای صادراتی کشور هم در همین ظروف قرار می‌گیرند. من فکر می‌کنم این حوزه رشد نسبی خوبی داشته است. بنابراین از منظر تولید، نگرانی نداریم ولی با توجه به اینکه نیاز خانوار امروز تغییرات جدی پیدا کرده‌است، حتما نیاز است تا این نوع بسته بندی نیز ارتقا پیدا کند. به تناسب، صنایع بالادستی نیز رشد کرده اند و دانش آن بومی شده‌است. حتی در حوزه‌ی تولید ربات، مواد اولیه با کیفیت، لیبل و سایر متعلقات نیز رشد داشته‌ایم.
با توجه به اینکه قیمت غذا در دنیا افزایش جدی داشته، لازم است تا ظرف و مظروف کیفیتش با یکدیگر هماهنگ شود. چه از نظر قیمتی و چه از نظر نگهداری. برای اینکه دورریزها را بشود کم کرد. از ظروف IML می‌توان برای بالا بردن شرایط نگهداری محصولات و صرفه‌جویی در دورریز غذا استفاده کرد. طبق آخرین آماری که داریم، بیش از سی درصد محصولات غذایی تا به مصرف‌کننده برسد، دچار تغییراتی میشود که استفاده از آن را غیر ممکن میسازد. این امر نشانگر آن است که ضرورت استفاده از ظرف با کیفیت برای تامین غذای مطلوب هر روز در جامعه جهانی و به خصوص ایران بیشتر از گذشته اهمیت می‌یابد.