غير از مقررات عمومي مرتبط با حفظ ايمني در کارگاه، مقررات اختصاصي نيز براي حفظ ايمني کارکنان چاپخانه و خدمات حاشيه‌اي آن وجود دارد. در بخش دوم اين گزارش، مقررات عمومي کار در يک کارگاه صنعتي و به دنبال آن مقررات اختصاصي ايمني چاپخانه‌ها را به اطلاع همکاران مي‌رسانيم.
مقررات عمومي کارگاه‌هايي مثل مراکز صنعت چاپ به قرار زير است:
ماده۱- کارگران بايد آموزش کار با ماشين‌ها و همچنين آموزش ايمني مرتبط را قبل از شروع به کار ديده باشند.
ماده۲- اطراف ماشين‌هاي چاپ که امکان سقوط از آنها وجود دارد، نصب حفاظ الزامي است.
ماده۳- در قسمت‌هايي از ماشين‌ها که ابزار حرکت رفت‌وبرگشت دارد بايد حفاظ مناسب براي جلوگيري از برخورد کارگران تعبيه گردد.
ماده۴- قسمتهاي گردنده ماشين‌ها بايد داراي حفاظ ايمن و موثر باشد.
ماده۵- حفاظ ماشين‌ها بايد مجهز به سيستمي باشد که در صورت باز شدن حفاظ، ادامه کار ماشين امکان‌پذير نباشد.
ماده۶- حفاظ‌هاي به‌کار رفته نبايد لبه‌ها و اجزاء تيز و برنده باشد.
ماده۷- اطراف نردبان‌ها، سکوهاي کار و قسمتهاي ماشين‌ها که امکان سقوط از آنها وجود دارد بايد مطابق آيين‌نامه ايمني کار، در ارتفاع به نرده‌هاي حفاظتي ايمن مجهز گردد.
ماده۸- ماشين‌هاي چاپ بايد مجهز به کليد و يا وسايل توقف اضطراري باشد.
ماده۹- دستورالعمل ايمني کار با هر ماشين بايد در نزديکي ماشين و در محل مناسب قرار گيرد تا به‌آساني قابل رويت و استفاده باشد.
ماده۱۰- پس از قطع عملکرد ماشين توسط کليد توقف اضطراري، شروع به‌کار مجدد آن صرفا بايد به وسيله کليد راه‌انداز اصلي و به صورت دستي انجام گيرد.
ماده۱۱- کارفرما مکلف است همواره از صحت عملکرد حفاظ‌ها، ميکروسوئيچ‌ها،کليدهاي قطع و وصل، کليدهاي قطع اضطراري و به طورکلي تجهيزات حفاظتي ماشين‌ها اطمينان حاصل نمايد به‌نحوي که احتمال وقوع حوادث از بين برود.
ماده۱۲- ميکروسوئيچ‌هاي ماشين‌ها بايد به گونه‌اي باشد تا در مقابل صدمات فيزيکي و شيميايي مقاوم بوده و امکان از کار انداختن آنها غيرممکن باشد.
ماده۱۳- ماشين‌ها و به تجهيزات چاپخانه بايد مجهز به مکانيزمي باشد تا از شروع به کار ناخواسته جلوگيري کند.
ماده۱۴- کليدهاي قطع جريان و توقف اضطراري ماشين‌ها بايد در محل‌هاي مناسب و با دسترسي آسان موجود بوده و توسط علائم هشداردهنده مشخص شده باشد.
ماده ۱۵- ماشين‌هاي چاپ بايد داراي مکانيزمي باشد که تا قبل از توقف کامل قسمتهاي متحرک و خطرناک
برداشتن يا بازنمودن درب يا حفاظ غيرممکن باشد.
ماده۱۶- کليدهاي اصلي راه‌اندازي و توقف ماشين‌ها بايد قفل‌دار باشد.
ماده۱۷- بعد از هر بار اقدام به تعمير، نگهداري و انجام اصلاحات در ماشين‌آلات، حفاظ‌ها و سيستم‌هاي ايمني بايد مجددا نصب و کنترل شود و از نحوه کارکرد صحيح آنها اطمينان حاصل گردد.
ماده۱۸- مواد شيميايي خطرناک و سريع‌الاشتعال بايد در مخازن و ظروف مقاوم و ايمن طبق برگه اطلاعات
ايمني مواد(MSDS) و دستورالعمل شرکت سازنده نگهداري شود.
ماده۱۹- ترکيب و آماده‌سازي موادشيميايي و همچنين تخليه پسمانده‌ها در فاظلاب بايد بر اساس برگه اطلاعات ايمني مواد(MSDS) و در شرايط ايمن صورت پذيرد.
ماده۲۰- محل نگهداري غذا، مواد شيميايي و ساير مواد مصرفي بايد از يکديگر جدا باشد و طبق اصول ايمني‌نگهداري گردد.
ماده ۲۱- نگهداري مواد مصرفي در محل استفاده در کنار ماشين‌ها بيش از نياز يک نوبت کاري ممنوع است.
ماده ۲۲- مواد شيميايي مايع و يا خطرناک بايد طوري چيده شوند که امکان سقوط آنها وجود نداشته باشد.
ماده۲۳- نصب دوش و چشم شوي اضطراري به تعداد مناسب در قسمت‌هايي از چاپخانه که در آن از مواد شيميايي خطرناک استفاده مي‌شود الزامي است.
ماده۲۴- کف چاپخانه بايد از مواد مناسب، قابل شستشو و داراي شيب مناسب به سمت کفشوي متصل به سيستم فاضلاب باشد.
ماده ۲۵- کف کارگاه اطراف ماشين‌ها، سکوها، پله‌هاي دسترسي و جايگاه کار ماشين‌هاي چاپ بايد همواره خشک، تميز، داراي سطح هموار و غير لغزنده باشد.
ماده۲۶- تعمير، نگهداري، سرويس، نظافت و تنظيم ماشين‌ها و تجهيزات بايد در زمان توقف کامل و مطمئن آنها انجام پذيرد.
ماده۲۷- نظافت سيلندرهاي ماشين چاپ در هنگام کار بايد به‌گونه‌اي انجام گيرد که از ورود دست و ساير اعضاء بدن به منطقه خطرناک ماشين جلوگيري به‌عمل آيد.
ماده۲۸- در پايان هر شيفت کار بايد محيط کارگاه تميز شود و مواد زايد و پسماندها به‌صورت مناسب از کارگاه خارج شود.
ماده۲۹- انجام کليه امور نصب، راه‌اندازي، بهره‌برداري، تجهيز، سرويس، تعمير و نگهداري ماشين‌ها و تجهيزات بايد توسط افراد ماهر و با رعايت دستورالعمل‌هاي شرکت سازنده و الزامات قانوني صورت پذيرد.
ماده ۳۰- محل قرارگيري ماشين‌ها بايد به گونه‌اي باشد که امکان انجام کليه عمليات اعم از بازديد، سرويس، تعمير، شستشو، تردد و جابجايي به‌صورت ايمن وجود داشته باشد.
ماده۳۱- استفاده از انواع علائم هشدار دهنده با توجه به نوع عملکرد ماشين‌ها الزامي است.
ماده۳۲- ايجاد شرايط مناسب کاري لازم از لحاظ دما، رطوبت، تهويه و نور براي کار در فضاي کارگاه‌هاي چاپ الزامي است.
ماده ۳۳- در قسمت‌هايي از فرآيند کار که بو، گاز و بخارات مضر ناراحت‌کننده توليد مي‌شود بايد توسط تهويه موضعي موثر به خارج از محيط کار هدايت شود.
ماده ۳۴- آماده‌سازي و اختلاط موادي که توليد بخار و گاز مضر مي‌کنند بايد در جايي که مجهز به هود و با تهويه مناسب انجام گيرد.
ماده۳۵- سيستم تهويه عمومي هواي چاپخانه بايد از سطوح نزديک به کف کارگاه صورت گيرد.
ماده ۳۶- پارچه‌ها و همچنين کاغذهاي آغشته به روغن و ساير مواد که احتمال خوداشتعالي دارند و يا سريع‌الاشتعال هستند بايد در ظرف‌هاي ايمن جمع‌آوري و سريعا از محل کارگاه خارج شود.
ماده۳۷- استفاده از شعله باز، استعمال دخانيات و همچنين وسايل گرمازاي غير ايمن در محيط کارگاه ممنوع است.
ماده۳۸- وسايل اعلام و اطفاي حريق بايد متناسب با نوع ماشين، مواد و محتويات قابل اشتعال در قسمتهاي مختلف کارگاه تعبيه شود.
ماده۳۹- منافذ ورودي به کارگاه بايد به نحوي حفاظ‌گذاري شده باشد که از ورود هرگونه شيئي مشتعل مانند ته‌سيگار ممانعت به‌عمل آورد.
ماده۴۰-در قسمت‌هايي از چاپخانه که گردوغبار، بخارات و گازهاي قابل اشتعال و يا انفجار وجود دارد سيستم الکتريکي چاپخانه بايد از نوع ضدانفجاري باشد.
ماده۴۱-سيستم ارتينگ بايد مطابق آيين‌نامه ايمني سيستم اتصال به زمين (ارتينگ) تعبيه گرديده و بدنه فلزي کليه ماشين‌ها و تجهيزات الکتريکي به آن وصل شود.
ماده۴۲- وسايل حفاظت فردي متناسب با نوع کار و عوامل زيان‌آور محيط کار بايد توسط کارفرما تهيه و پس از آموزش‌هاي لازم در اختيار کارگران قرار گيرد.
ماده۴۳- به‌منظور پيش‌گيري از تماس و درگيري کارگران با قسمتهاي گردنده ماشين‌آلات استفاده از لباس‌هاي داراي قسمتهاي آزاد و باز، آويزان کردن زنجير، ساعت، کليد و نظاير آن و نيز استفاده از شال‌گردن و موارد مشابه روي لباس‌کار ممنوع است و کارگراني که داراي موهاي بلند مي‌باشند بايد به‌وسيله سربند يا وسيله حفاظتي ديگر موهاي سرخود را کاملا بپوشانند.
ماده۴۴-ماشين‌ها بايد داراي پرونده مجزا بوده و دستورالعمل‌ها، نتايج سرويس، تجهيز، نگهداري و بازرسي‌ها فني و ايمني در آن ثبت گردد.
ماده۴۵- عملکرد کليدها و تجهيزات الکتريکي ماشين‌ها بايد سالم، در معرض ديد و مشخص باشد.
ماده۴۶-استفاده از هواي فشرده براي تميز کردن ماشين‌ها، سطوح، البسه و اعضاء بدن ممنوع است.
ماده۴۷- هرگونه رفتار و اعمال غيرايمن در کارگاه که باعث برهم خوردن تعادل و هوشياري شود ممنوع است.
ماده۴۸- لباس کارگر بايد تميز بوده و عاري از روغن و يا مواد سريع‌الاشتعال باشد.
ماده۴۹-مسيرهاي خروج اضطراري کارگاه بايد کاملا مشخص بوده و هيچ‌گونه ماشين، مواد اوليه، توليدي و مانعي در مسير وجود نداشته باشد.
ماده۵۰- خوردن و آشاميدن در فرآيند چاپ ممنوع.
فصل سوم: مقررات اختصاصي:
ماده۵۱- عامل انجام کار(اپراتور) بايد قبل از به‌کار انداختن ماشين، به علائم هشداري مناسب به ديگران
اطلاع‌رساني نموده و از عدم‌حضور افراد در منطقه خطر اطمينان حاصل نمايد.
ماده۵۲- در قسمت‌هايي از فرآيند که از چسب و موادشيميايي داراي درجه حرارت بالا استفاده مي‌شود بايد شرايطي فراهم گردد که امکان برخورد اعضاي بدن با قسمتهاي داغ ميسر نباشد.
ماده۵۳- محل شستشوي غلتک‌ها، شابلون‌ها و ديگر تجهيزات ماشين‌ها بايد در مکاني مستقل و با رعايت کليه مقررات حفاظتي و بهداشتي صورت گيرد.
ماده۵۴- برداشتن و ريختن مرکب، رنگ و ساير مواد توسط دست، از روي نوردهاي در حال کار ممنوع است.
ماده۵۵- هنگام بستن پليت در سيستم‌هاي غيراتوماتيک بايد اين عمل به‌صورت مرحله‌اي، آهسته و با سرعت‌کار مناسب انجام گيرد.
ماده۵۶- برداشتن نمونه کار در حين کار با ماشين چاپ، بايد با استفاده از روش‌هاي ايمن صورت پذيرد به‌گونه‌اي
که نياز به دخالت کارگر و يا ورود دست به منطقه خطر وجود نداشته باشد.
ماده۵۷- عبور افراد و جابه‌جايي بار از زير رول‌هاي چاپي در حال چرخش، نوار‌هاي نقاله، ماشين‌ها و ابزاري که عمل جابه‌جايي را انجام مي‌دهند ممنوع است.
ماده۵۸- تيغ‌هاي برشي و همچنين تيغه‌هاي تنظيم مرکب و رنگ بايد هنگام جابه‌جايي و پس از تعويض و استفاده، درون پوشش ايمن قرار گيريد.
ماده۵۹- تخليه و نظافت ظرف شستشوي نورد و غلتک‌ها در زمان روشن بودن ماشين ممنوع است.
ماده۶۰- قاب‌هاي مورد استفاده در چاپ اسکرين و پليت‌ها بايد فاقد لبه‌ها و زوايد تيز و برنده باشد.
ماده۶۱- در روش توري‌کشي دستي در هنگام ثابت کردن توري به قاب بايد ضمن اعمال دقت‌هاي لازم با استفاده از روش‌هاي ايمن از برخورد سوزن‌منگنه با اعضا بدن جلوگيري نمود.
ماده۶۲- در توري‌کشي با ابزار مکانيکي بايد، با استفاده از روش‌هاي ايمن از ورود دست به منطقه خطرماشين جلوگيري نمود.
ماده۶۳- هنگام شستشوي سيلندر و تا زمان خشک شدن آن، سيستم تغذيه ماشين بايد به‌گونه‌اي عمل کند که از ادامه کار ماشين جلوگيري شود.
ماده۶۴- در زمان شستشوي سيلندر و ماشين و تا پايان مرحله خشک‌شدن آن، استفاده از ابزار و تجهيزاتي که توليد جرقه و يا دماي زياد نمايد، ممنوع است.
ماده۶۵- نشتي ماشين‌ها اعم از حلال‌ها، روغن‌ها، رنگ‌ها و ديگرمواد بايد به طريق ايمن سريعا از سيستم خارج شوند.
ماده۶۶- ماشين چاپ بايد داراي سيستم هشدار نشتي باشد تا درصورت نشت حلال قابل اشتعال و يا انفجار، بتواند ماشين را خاموش کند.
ماده۶۷- درصورت اختلاف ارتقاع بيش از ۷۵ سانتي‌متر بين کف و سکو، وجود جاي پاي انفرادي ايمن الزامي است.
ماده۶۸- حرکت معکوس سرعت سيلندرها نبايد از ۳متر در دقيقه تجاوز کند و حداکثر مسافت طي‌شده در هربار حرکت، نبايد از نصف قطر سيلندر بيشتر باشد.
ماده۶۹- هنگامي که عملکرد يک يا قسمتي از سيستم ايمني ماشين براي مدت کوتاهي (حداکثر۲۰ثانيه) متوقف گردد (by pass) استارت نمودن ماشين ممنوع است.
ماده۷۰- هنگامي که عملکرد يک يا قسمتي از سيستم ايمني ماشين براي مدت کوتاهي (حداکثر۲۰ثانيه) متوقف گردد(by pass) رعايت موارد زير الزامي است:
الف- کنترل باي پس بايد به‌صورتي که از هرطرف قابل اجراء باشد
ب- کليه سيستم‌هاي ايمني فعال باشد.
ج-به‌وسيله يک چراغ هشدار دهنده(زردرنگ) اطلاع‌رساني شود.
ماده۷۲- وسايل حمل‌ونقل و انتقال سيلندرها، تيغه‌هاي برشي، مواد و تجهيزات بايد داراي قفل بوده تا از حرکت ناخواسته جلوگيري کند.
ماده۷۳- ماشين‌برش بايد قبل از هر نوبت‌کاري، پس از هر بار تعمير، سرويس و تعويض تيغه‌برشي توسط فرد صلاحيت‌دار، کنترل و بازرسي گردد.
ماده۷۴- به‌منظور پيش‌گيري از پرتاب قطعات تيغه‌هاي برشي در اثر شکستگي بايد از حفاظ‌هاي ايمن استفاده شود.
ماده۷۵- بازديد، تنظيم، تعويض، سرويس و نگهداري تيغه‌هاي برشي بايد توسط افراد صلاحيت‌دار انجام شود.
ماده۷۶- بالابرهاي تغذيه و تحويل محصول ماشين‌ها بايد به سيستمي مجهز باشند تا مانع از سقوط آنها شود و همچنين از ورود اعضاء بدن به قسمتهاي خطرناک جلوگيري نمايد.
ماده۷۷- نوار انتقال در فرآيند چاپ بايد داراي شرايطي باشد که امکان برخورد افراد با آنها وجود نداشته باشد.
ماده۷۸- نوارها و تجهيزات انتقال نيرو بايد به‌گونه‌اي حفاظ‌گذاري شوند تا در صورت پاره شدن از بروز حوادث جلوگيري نمايد.
ماده ۷۹- هنگام تعويض سيلندرها، تيغه‌هاي برشي و ديگر تجهيزات ماشين‌ها بايد با استفاده از وسايل ايمن از لغزش و سقوط آنها جلوگيري نمود.
ماده۸۰- به منظور جلوگيري از توليد گاز ازن درجه حرارت لامپ‌هاي uv بايد کنترل گردند.
ماده۸۱- قسمتهاي داغ و خطرناک ماشين‌ها بايد توسط علائم هشداردهنده مشخص گردند.
ماده۸۲- ماشين‌هايي که عمل پرس کتاب، فشرده‌سازي ضايعات چاپ و بسته‌بندي را انجام مي‌دهند بايد مجهز به حفاظ‌هاي ايمن شوند تا از ورود اعضاء بدن به منطقه خطر جلوگيري کنند.
ماده۸۳-ماشين برش(گيوتين) بايد داراي کليد دوشستي، حسگرهاي نوري و حفاظ براي قسمتهاي خطرناک باشد.
ماده۸۴- در روش تغذيه دستي ماشين‌برش بايد داراي مکانيزمي باشد که عمل برش فقط در يک نوبت انجام گيرد و حرکت برش بعدي تيغه، منوط به فرمان مجدد باشد.
ماده۸۵- کارفرما مکلف است نسبت به طراحي فضاي کار، استفاده از مواد، ابزارآلات، تجهيزات و ماشين‌آلات که به‌نحو مناسب در دسترس کارگران قرار مي‌گيرد مطابق اصول مهندسي فاکتورهاي انساني (ارگونوميک) اقدام نمايد.
ماده۸۶- در ماشين‌هاي خشک‌کن که از سيستم اگزوز به‌عنوان تهويه ايمني استفاده مي‌شود بايد شرايطي فراهم شود تا هرگونه خطا در سيستم اگزوز منجر به توقف اتوماتيک تغذيه و عملکرد ماشين شود.
ماده۸۷- کليدهايي که باعث حرکت سيلندر به مقدار محدود مي‌شود(حرکت اينچي) بايد داراي مکانيزمي باشد که کاربر نتواند از آن به‌صورت ممتد استفاده کند.
ماده۸۸- کليدهاي حرکت اينچي بايد در مکاني نصب شود که کاربر بتواند تمام نقاط خطرناک را مشاهده کند.
ماده۸۹- سنسورهاي(حسگر) ماشين‌ها بايد به نحوي باشد که امکان صدمه و از کارانداختن آنها ممکن نباشد.
ماده۹۰-درصورت به‌وجود آمدن نقص در خشک‌کن‌هاي بزرگ مانند پارچه و کاشي، تا زمان کاهش دماي خشک‌کن به دماي پايين و ايمن، بازکردن در و ورود به داخل آن ممنوع است.
ماده۹۱-در قسمت‌هايي از فرآيند چاپ که از اشعه استفاده مي‌شود رعايت دستورالعمل‌هاي شرکت سازنده ماشين، آئين‌نامه‌هاي مرتبط و همچنين نصب وسايل اعلام خطر و علائم هشداردهنده الزامي است.
ماده۹۲- تجهيزاتي که با اشعه کار مي‌کند بايد داراي حفاظ ايمن باشد تا درصورت بازشدن در آنها سيستم متوقف گردد.
ماده۹۳- قسمت‌هايي از ماشين يا تجهيزات که امکان برخورد سر يا اعضاء ديگر بدن با آنها وجود دارد بايد به‌وسيله مطمئن(پدگذاري) حفاظت گردد.
ماده۹۴- بازوهاي متحرک قسمتهاي گيرنده کاغذ (گريپرهاي کاغذ) بايد داراي حفاظ موثر و ايمن باشد.
