فیلم‌های مُشبک برای چاپ تبلیغاتی و دکوراتیو

تبلیغات پنجره‌ای یا کارهای گرافیکی که سطح پنجره‌های دفاتر، شرکت‌ها و مغازه‌ها را تزئین می‌کند، امروزه به یکی از سودآورترین بخش‌های صنعت چاپ فرمت عریضی تبدیل شده است. بنگاه‌ها، شرکت‌ها، مغازه‌ها و سوپرمارکت‌ها هر چه بیشتر به این روش تبلیغاتی روی خوش نشان می‌دهند. علت آن هم زیبایی و انعطاف‌پذیری این پوشش‌های گرافیکی است. چاپ این فیلم‌ها در حقیقت بخش آسانتر از کل فرایند آماده‌سازی و چسباندن آن روی شیشه پنجره‌ها است. نصب این فیلم‌های گرافیکی روی پنجره‌ها می‌تواند بسیار دردسرساز باشد و هزینه فراوانی به سفارش‌دهنده تحمیل کند. این مقاله نکات ارزشمندی در مورد این شیوه نسبتاً جدید تبلیغاتی ارایه می‌دهد.

دوست من که مالک یک سالن ورزشی در شهر نیویورک است دو سال پیش به محل جدیدی نقل مکان کرد. او یک شرکت تولید تابلوهای تبلیغاتی را دعوت کرد تا پوشش‌های گرافیکی روی پنجره سالن ورزشی جدیدش نصب کند. در اواسط ماه فوریه از سرمای هوا کمی کاسته شد و به شرکت تبلیغاتی امکان داد تا فیلم‌های چاپ شده را روی پنجره بچسباند. ولی چند ماه بعد در فصل گرما پوشش‌ها از روی پنجره‌ها ور آمد و دوست من مجبور شد پوشش‌های جدیدی را جایگزین کارهایی که طبله کرده و ورآمده بودند، بِکُنَد و هزینه آن را نیز بپردازد. «جودی سایر» مدیر توسعه بازاریابی شرکت FLEXCON می‌گوید: «نوسان دما، دشمن پوشش‌های گرافیکی پنجره‌ها است. تصمیم‌گیری برای این‌که چه زمانی باید این پوشش‌ها را روی پنجره‌ها یا نمای شیشه‌ای فروشگاه‌ها و ساختمان‌ها چسباند، پیچیده است و نمی‌توان تنها با نگاه به دماسنج این کار را کرد. پنجره‌هایی که رو به جنوب هستند در نیمکرۀ شمالی، چالش‌های فراوانی برای شرکت‌ها و چاپکاران تبلیغات محیطی ایجاد می‌کند. در طول زمستان خورشید در پائین آسمان باقی می ماند و نور آن در مقایسه با تابستان بیشتر به طور مستقیم به پنجره‌هایی که رو به جنوب هستند می‌تابد. این وضعیت باعث می‌شود تا پوشش‌های گرافیکی به ویژه آن‌هایی که تیره‌رنگ هستند، نور خورشید را در مقایسه با دیگر فصل‌های سال بیشتر جذب کنند. بزرگ‌ترین مشکل، هنگام صبح که هم هوا و هم پنجره پائین‌ترین دما را دارند رخ می‌دهد.

تفاوت فراوان بین دما در بخش‌های مختلف سطح پنجره، هنگام صبح‌های روشن و هوای سرد رخ می‌دهد. البته این تفاوت دما به رنگ پوشش گرافیکی پنجره نیز بستگی دارد.
این پوشش‌های گرافیکی را معمولا عصر هنگام پس از تعطیلی مغازه یا فروشگاه‌ روی شیشه پنجره‌‌ها می‌چسبانند. از آن‌جا که تفاوت دما از صبح تا بعدازظهر بسیار زیاد و در حد ۱۵ درجه یا بیشتر است، فیلم چاپ‌شده دچار تنش می‌شود.
برخی مواقع مشتریان مایلند فیلم‌ها هرچه زودتر روی پنجره‌ها نصب ‌شود و این مسئولیت چاپخانه‌دار است تا به آن‌ها حالی کند که باید منتظر زمان و دمای مناسب بود. جف سکادلمن مدیر بازاریابی شرکت مک تک می‌گوید: «نباید از اینکه حقیقت را به مشتری می‌گویید واهمه داشته باشید. آن‌ها را متقاعد کنید که باید برای نصب فیلم روی پنجره منتظر دما و هوای مناسب باشند. در غیر اینصورت فیلم‌ها از روی پنجره ورآمده و کنده می‌شوند.

تحولات جدید
برای کسانی که با مراحل چاپ و تولید پوشش‌های گرافیکی پنجره‌ها آشنا نیستند، باید توضیح دهم که این پوشش‌ها معمولاً روی سطح بیرونی پنجره نصب می‌شوند به همین خاطر نسبت به دما و هوا حساس هستند. ولی یک روند جدید نیز به تازگی آغاز شده که آن هم نصب پوشش گرافیکی روی سطح درونی پنجره است که به آن اصطلاحاً سطح دوم (Second Surface) می‌گویند و طرح روی آن از بیرون فروشگاه یا هر ساختمان دیگر قابل دیدن است. «سایر» می‌گوید: گرافیک‌های سطح دوم معمولا دارای یک لایه رنگ سفید موضعی یا یک لایه کوتینگ که کل سطح فیلم را دربرمی‌گیرد، هستند. این لایه به عنوان عمل می‌کند. گرافیک‌های سطح دوم معمولاً دارای جلوه‌های ویژه‌ای هستند که می‌درخشند و نور را به زیبایی می‌پراکنند. همین ویژگی نوعی حرکت به گرافیک چاپ شده می‌دهد. هنگامی که از یک رنگ سفید آستری استفاده می‌کنید، نوعی عمق بصری روی کارهای چاپی ایجاد می‌شود که بسیار زیبا و خوشایند است و رنگ‌های چاپ‌شده را زنده‌تر و درخشنده‌تر به نمایش می‌گذارد. گرافیک‌های پنجره‌ای سطح دوم، دوام بیش‌تری دارند زیرا در معرض دما و هوای بیرون و یا در دسترس افراد خرابکار که بتوانند آن را پاره کرده یا از جا بکند، قرار ندارند.
سکادلمن می‌گوید: «گرافیک‌های پنجره‌ای اکنون مد شده‌اند و همه می‌خواهند هر جور که می‌شود از آن‌ها استفاده کنند.»

از گرافیک‌های پشت و رو گرفته، تا مرکب‌های لایه‌لایه برای عمق دادن به کار چاپی، رنگ‌های تند و یا گرافیک‌های با عمر کوتاه، همه و همه اکنون طرفداران خود را دارند. امروزه پوشش‌های گرافیکی را روی پنجره‌های بیشتر فروشگاه‌ها و ساختمان‌های تجاری و اداری می‌بینید. بیمارستان‌ها، فرودگاه‌ها، اتاق‌های کنفرانس، رستوران‌ها، خانه‌های شخصی، مغازه‌ها، سالن‌ها، و غیره و غیره از این فیلم‌ها برای تزئین و جذابیت بیشتر مکان و ساختمان خود استفاده می‌کنند.

«سایر» می‌گوید: «در حوزه دکوراسیون داخلی و معماری دفاتر، اکنون شاهد استفاده هر چه بیشتر از این فیلم‌ها هستیم. این گرافیک‌ها در حال حاضر در پارتیشن‌های شیشه‌ای جداکننده و درهای شیشه‌ای دفاتر و فضاهای بیمارستانی، کلینیکی و دندانپزشکی، بانک‌ها، مغازه‌ها و همچنین فضای درونی دفاتری که از شیشه برای تقسیم فضاهای داخلی استفاده می‌کنند، به وفور استفاده می‌شود.»
به تازگی شرکت 3M که خود از سازندگان عمده فیلم‌ها مشبک است، کل فضای بیرونی ساختمان خود را با این فیلم‌های گرافیکی پوشانده است.
مارک الوستر متخصص فن‌آوری در شرکت 3M می‌گوید، بسیاری از گرافیک‌های چاپی برای حفظ حریم امن فضاهای کاری یک شرکت مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این فیلم‌ها برای پوشش‌ درها و پارتیشن‌های شیشه‌ای اتاق‌های کنفرانس و ملاقات استفاده می‌شود. این فیلم فقط برای فضاهای داخلی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. از آن‌ها برای پوشش‌نماها و فضاهای بیرونی نیز بهره‌بردای می شود. شرکت 3M یک نوع فیلم اکریلیک به بازار عرضه کرد که رنگ‌ها در آن تغییر می‌کند. هنگامی که نور از میان آن می‌تابد رنگ‌های متفاوتی به درون اتاق یا فضای درونی تابیده می‌شود.

توهم بصری
یکی از جنبه‌های مهمِ پوشش‌های گرافیکی پنجره‌ها، دیده شدن تصویر از بیرون ساختمان و دیدن فضای بیرون از داخل ساختمان است.
این تصاویر روی مدیایی به نام فیلم پنجره‌ای یا مشبک(پر فراژ شده) چاپ می‌شود. جنس این فیلم از وینیل است و دارای سوراخ‌های بسیار ریز است. این نوع فیلم پس از چاپ نوعی توهم بصری ایجاد می‌کند. تصویر روی سطح سفید بیرونی فیلم چاپ می‌شود ولی سطح درونی تیره است، به همین خاطر نگاه بیننده روی فیلم متمرکز نمی‌شود و شما می‌توانید از میان پنجره‌ای که فیلم روی آن چسبانده شده، بیرون را ببینید. شفافیت (ترانسپارنسی) فیلم که بخاطر سوراخ‌های ریز آن است به صورت درصدی از کل فیلم بیان می‌شود. به عنوان مثال ترانسپارنسی پائین ۲۰ درصد، یعنی ۲۰ درصد فیلم از سوراخ‌های ریز و ۸۰ درصد از ماده سازنده فیلم تشکیل شده است که آن را به صورت ۲۰/۸۰ مشخص می‌کنند. شماره سمت چپ درصد مواد سازنده فیلم و شماره دوم درصد سوراخ‌ها را نشان می‌دهد. معمولا ترانسپارنسی پائین‌تر، تصویر را بهتر به نمایش گذاشته و پوشش بهتری برای حفظ حریم خصوصی در شرکت‌ها و دفاتر ارایه می‌کند. هر چه میزان ترانسپارنسی بیشتر باشد شما بهتر می‌توانید از میان پنجره یا شیشه، فضای بیرون را ببینید. البته حد و حدودی نیز وجود دارد.
شما یک فیلم ۰/۱۰۰ پیدا نمی‌کنید و اگر هم پیدا کنید یک فیلم کاملاً مات است. از سوی دیگر فیلم ۲۶/۸۰ در حال حاضر خواهان فراوانی دارد. زیرا این فیلم امکان انتقال نور به درون ساختمان را می‌دهد و در عین حال منظره بیرون را به راحتی می‌توان از درون ساختمان مشاهده کرد. فیلم‌های ۵۰/۵۰ در حال حاضر چندان طرفدار ندارد و در عوض مشتریان به جای آن فیلم‌های ۴۰/۶۰ را ترجیح می‌دهند.
فیلم‌های مشبک برای پوشش‌ تبلیغاتی خودروها ـ به ویژه وسایل نقلیه عمومی از جمله شیشه‌های پنجره‌های اتوبوس ـ به کار می‌روند البته کاربرد این فیلم‌ها صرفاً تبلیغاتی نیست بلکه برای انتقال پیام‌های مربوط به ایمنی نیز استفاده می‌شوند. فیلم‌های مشبک بازتابی (Refletive perforated Films) به ابزاری مورد علاقه دولت‌ها و شهرداری‌ها تبدیل شده‌اند برای علائم و نشانه‌های هشدار و نکات ایمنی به رانندگان هنگامی که با اتوبوس و وسایط نقلیه ویژه مدارس رو‌به‌رو می‌شوند، گوشزد می‌کند. اتوبوس‌های مدارس معمولاً شیشه‌های پنجره‌های خود را با پوشش‌های گرافیکی تزئین می‌کنند که به رانندگان دیگر، عواقب رعایت نکردن قوانین و حفظ حریم این اتوبوس‌ها را گوشزد می‌کند.

پوششی برازنده یک پنجره
پوشش موثر و جذاب گرافیکی پنجره‌ باید از طرحی زیبا و جذاب نیز برخوردار باشد.
برای ارایه یک طرح موثر باید ویژگی‌های پنجره‌ای که قرار است فیلم روی آن نصب شود نیز در نظر گرفته شود.
الوستر می‌گوید: بسیار مواقع طراح، طرح خود را برای پنجره‌های دیوار مانند بسیار بزرگ خلق می‌کند و پنجره‌های کوچکی را که به عنوان جدا کننده (Divider) بین این پنجره‌های بزرگ تعبیه شده‌اند در نظر نمی‌گیرد.»
«سایر» می‌گوید: «با طراح گرافیک باید تعامل داشته باشید و ابعاد واقعی پنجره را به اطلاع او برسانید تا از این طریق مانع تأخیر در نصب و میزان باطله شوید. در ضمن بست‌هایی را که پنجره‌ها را نگاه می‌دارند. فراموش نکنید. فیلم‌های چاپ شده را باید طوری برش بزنید که از قاب سیلیکونی دور پنجره فاصله داشته باشد در غیر این‌صورت لبه آن بالا آمده و فیلم چروک می‌خورد. الوستر می‌گوید فیلم تقریبا باید حدود ۶ میلی‌متر با قاب پنجره فاصله داشته باشد.

نصب ماهرانه، شاید مهم‌تر از چاپ
در نهایت هنگام نصب است که پوشش فیلم گرافیکی می‌تواند خراب شود. طبیعتا قبل از نصب، پنجره‌ها را باید تمیز کرد. البته پس از نصب، تمیز کردن پنجره نیز می‌تواند به فیلم آسیب برساند. معمولاً کسانی که پنجره‌ها را تمیز می‌کنند، نوعی موم براق کننده نیز روی آن نیز می‌مالند که باعث می‌شود فیلم به خوبی به پنجره نچسبد. برای اینکه مطمئن شوید موم روی پنجره مالیده شده، کافی است کمی آب روی آن بپاشید، اگر آب قطره قطره شد می‌توان نتیجه‌گیری کرد که مقداری موم هنوز روی پنجره باقی مانده است. برای پاک کردن این موم باید از الکل ایزوپروپیل استفاده کرد.
ممکن است مواد شیمیایی دیگر نیز روی پنجره ریخته شده باشد مثلاً موادی که دافع آب هستند، یا مواد ضدرنگ. این مواد را قبل از نصب فیلم باید پاک کرد. برای پاک کردن این مواد از شوینده‌هایی که پایه گیاهی (مثل لیمو) دارند، استفاده می‌شود.
مورد دیگری که اهمیت دارد. انتخاب نصاب کارکشته و ماهر است. از سوی دیگر باید فیلمی انتخاب کرد که نصاب تجربه نصب آن را داشته باشد. ستادلمن می‌گوید: کسی که فیلم را نصب می‌کند همانقدر اهمیت دارد که نوع فیلم مورد استفاده.
عامل مهم دیگر دمای هوا است. بهترین دما برای نصب فیلم روی پنجره ۱۰ درجه سانتیگراد یا بیشتر است. اگر دما کمتر از ۱۰ درجه باشد زمان بیشتری طول می‌کشد تا فیلم روی پنجره بچسبد. از سوی دیگر رطوبت نیز برای بخار شدن در دمای کمتر از ۱۰ درجه به زمان بیشتری نیاز دارد. همین امر نیز زمان چسبیدن فیلم به پنجره را طولانی‌تر می‌کند. وجود رطوبت باعث پوسته شدن فیلم و کنده شدن آن از سطح شیشه پنجره می‌شود. نصب فیلم روی پنجره در هنگام سرما مشکل‌آفرین است، البته گرما هم می‌تواند مشکل‌ساز باشد. اگر هوا گرم‌تر از ۴۳ درجه باشد فیلم‌ کش می‌اید و شما باید دقت کنید هنگام نصب آن را نکشید.

چند کلمه حرف حساب
چاپ و تولید فیلم‌های ویژه پنجره‌ها می‌تواند کسب و کار سودآوری باشد. «سایر» می‌گوید: «سعی نکنید ارزان‌ترین فیلم را انتخاب کنید. شما باید هموار فیلم مناسب هر پنجره‌ را انتخاب کنید. سعی نکنید از دیگران تقلید کنید. تخصصی عمل کنید. فیلم و طرح منحصر به فرد و ویژه‌ای انتخاب کنید. با تولیدکننده فیلم همکاری تنگاتنگ داشته باشد و در صورت نیاز ابعاد خاص مورد نیاز خودتان را سفارش دهید. چاپ دیجیتال راه افتصادی و مقرون به صرفه‌ای برای چاپ فیلم‌های گرافیک پنجره‌ها با هویت شخصی است. البته به زمان هم فکر کنید. برخی پوشش‌ها تنها برای زمان و فصلی کوتاه مناسب هستند.