حرکت چاپخانهها به سوی کربن صفر
شرکت فرنک (Farnek) در دوبی به چاپکاران کمک میکند تا ردپای کربن خود را کاهش دهند
نادیا ایبراهیم
رئیس بخش توسعه پایدار
شرکت خدماتی فرنک
همه گیری کرونا کلیه روندهای صنعتی را مختل کرده و شکافهای اجتماعی اقتصادی فراوانی به جوامع مختلف تحمیل کرده، البته جنبههای مثبتی نیز به همراه داشته است، از جمله توجه بیشتر به مسایل زیستمحیطی. اکنون همه به این نتیجه رسیدهاند که حفاظت از محیطزیست در حقیقت سرمایهگذاری روی آینده است.
یکی از بزرگترین چالشها برای حفاظت محیطزیست کاهش انتشار کربن است که صنایع مختلف تولید میکنند. تغییرات آب و هوایی و افزایش آلایندهها باعث شده تا حفاظت از محیط زیست در الویت قرار گرفته و همزمان راهحلها و ابتکار عملهای فراوانی نیز ارایه شوند. بسیاری از کشورها در سراسر جهان در تلاشند تا صنایع را گام به گام به سوی کاهش گازهای آلاینده به ویژه کربن و در نهایت رسیدن به کربن صفر (Zero Carbon) هدایت و تشویق کنند. در این زمینه به تازگی نشریه ME Printer مصاحبه ای آنلاین با نادیا ایبراهیم رئیس بخش توسعه پایدار شرکت خدماتی فرنک (Farnek Services) ترتیب داده است تا درمورد اهمیت دستیابی به انتشار صفر خالص دی اکسید کربن که به آن کربن خنثی (Carbon Neutrality) یا کربن صفر ((Zero Carbon می گویند اطلاعات بیشتری به خوانندگان این نشریه در سراسر خاورمیانه ارایه کند.
فرنک در حقیقت یک شرکت خدمات تأسیساتی سوئیسی است. شعبه این شرکت در دبی در سال ۱۹۸۰ تأسیس شد. فرنک بخش ویژه ای برای خدمات حفاظت از محیطزیست وتوسعه پایدار دارد که به شرکت ها در سراسر خاورمیانه در زمینه کاهش آلایندهها و انتشارکربن مشاوره میدهد. مشتریان عمده این شرکت برج خلیفه ، دوبی مال، فرودگاه دوبی و چندین شرکت در ابوظبی هستند. این شرکت چندین جایزه بینالمللی به خاطر ابتکار عملهایی در زمینه مدیریت انرژی و ضایعات برنده شده است.
ایبراهیم میگوید:” با نهادGreen Globe که به شرکتها گواهی بینالمللی در زمینه رعایت استانداردهای زیست محیطی میدهد همکاری نزدیکی داریم. مدیریت کربن بخشی جدایی ناپذیر از استراتژی توسعه پایدار ما است که یک دهه پیش آغاز کردیم.”
“مدیریت کربن اکنون در کشور امارات بسیار مورد توجه قرار گرفته است وشرکتهای بزرگ اندازهگیری کربن خود را درگزارش ESG (Environmental, Social and Governance) یا حاکمیت زیستمحیطی، اجتماعی و شرکتی هر ساله ارایه میدهند. بسیاری از سازمان ها و شرکت ها کاهش انتشار کربن را به عنوان بخشی از اهداف توسعه پایدار خود و تعهد به نبرد علیه تغییرات آب و هوایی در دستور کار خود قرار داده اند. شرکت فرنک اکنون با چاپخانههایی در امارات همکاری همه جانبهای برای کاهش انتشار کربن ودیگر آلایندهها آغاز کرده است.”
چاپخانههایی که با مفهوم بازیافت از سالها پیش آشنا هستند، اکنون نیز برای حفاظت از محیط زیست تلاشهای فراوانی میکنند که از جمله میتوان به استفاده از کاغذهای مورد تایید FSC (هیئت نظارت جنگلها). که از چوپ جنگل های پایدار تأمین شدهاند، اشاره کرد. فرایند کربن صفر شامل سه مرحله میشود. این مراحل شامل محاسبه کربن تولید شده در کل چاپخانه، محاسبه ردپای کربن برای هر تولید چاپی در کل چاپخانه، که میتواند (مثلاً مقدار کربن ایجاد شده در فرایند یک کتاب یا بروشور) و جبران تولید کربن براساس یک برنامه تعریف شده می شود که به آن Carbon Offset Program یا Carbon Offsetting میگویند.
بسیاری از ناشران و چاپخانههای بزرگ در جهان برای چاپ کتاب از کاغذهای کربن صفر استفاده کرده و این روند رو به گسترش است.
ایبراهیم اطمینان دارد مشتریان کارهای چاپی به ویژه برندهای جهانی از چاپخانه میخواهند که تولیدات چاپی آنها با رعایت استانداردهای زیست محیطی تولید شود. یکی از راهحل های جبرانی در ازای انتشار کربن، سرمایهگذاری در پروژههای زیست محیطی است. زیرا مراکز صنعتی هر چند هم تلاش کنند، نمیتوانند به کربن صفر برسند. به همین خاطر بابت آسیبی که به محیطزیست وارد میکنند باید در پروژههایی که در جهت کاهش آلایندهها انجام میشود سرمایه گذاری کنند. بخشهایی از جلسه پرسش و پاسخ میان سردبیر نشریه ME Printer و شرکت فرنک که به صنعت چاپ اختصاص دارد، می تواند به درک بهتر موضوع کمک کند..
فرایند چاپ بسیار پیچیده است و شامل مراحل پیش از چاپ، چاپ و پس از چاپ میشود. پلیت باید ظاهر شود و بعد روی ماشین چاپ سوار شود و چاپ نیزبه سهم خود شامل مراحل متعددی از جمله انتقال مرکب، کوتینگ و خشک کردن است. آیا فرایند و راه کاری که شما به چاپخانهداران ارایه میدهید، همه این مراحل پیچیده را در برمیگیرد؟
ارزیابی کامل از میزان انتشار کربن و کل چرخه چاپ از تولید ماده مصرفی تا ضایعات و باطلهها امکانپذیر است و میتوان آن را محاسبه کرد. اندازه گیری کربنی که تأسیسات تولید میکنند، تا ماشینآلات و حتی انتشار کربن خودروهای چاپخانه که برای انتقال موادمصرفی به کار می رود نیز بخشی از این محاسبات هستند.
این محاسبات براساس استاندارد GHG & ISO 14064 انجام میشود. این محاسبات همچنین شامل اندازه گیری ردپای کربن کلیه مراحل چاپی می شود که بیشترین میزان کربن را تولید می کنند. پس از محاسبه میتوان راهحلهایی برای کاهش آنها ارایه کرد.
فرایند ساخت کاغذ معمولی که در مقایسه با کاغذ بازیافتی باعث انتشار کربن بیشتری میشود، آسان است ولی در زمینه مرکب، تنوع تولیدات آنقدر زیاد است که نمیتوان ارزیابی درستی داشت. به خاطر پیچیدگی و ماهیت صنعت چاپ رسیدن به کربن صفر به نظر غیرممکن میآید. نظر شما چیست؟
کربن صفر هدف نهایی و ایدهال است ولی یک هدف دست یافتنی در کوتاه مدت و میان مدت نیست. ایده کلی مدیریت ردپای کربن، شناسایی و اندازهگیری میزان کربن تولید شده در چاپخانه و تلاش برای کاهش آن توسط بهینهسازی و مدرن سازی ماشینآلات، فرایندها و فعالیتها در چارچوب یک روش کاری پایدار است. تولید کربن توسط صنایع، امری اجتنابناپذیر است ولی برای جبران کربن تولید شده شرکتها میتوانند در پروژههایی که باعث کاهش گازهای گلخانه ای در سطح جهان میشوند، همکاری و سرمایهگذاری کنند.
آیا در حال حاضر پروژههایی از این دست در کشور امارات راهاندازی شده است؟
بله سازمان آب و برق دبی (DEWA) گواهی کاهش انتشار گاز (CER) به شرکتها اعطا میکند. این گواهی در ازای سرمایهگذاری شرکت ها در پروژه ایستگاه چپلر DEWA که در ساخت آن از استاندارد زیست محیطی CDM (Clean Development Mechanism) یا مکانیزم توسعه پاک استفاده شده به آنها ارایه میشود و فرنک خود اولین شرکتی بود که در این پروژه سرمایه گذاری کرد.
از صحبتهای شما میتوان این گونه نتیجه گرفت که مفهوم کربن صفر بیشتر مقصدی است که هرگز نمیتوان به آن رسید ولی باید به سوی آن حرکت کرد؟
بله، دقیقا. کربن صفر یک هدف دراز مدت است و شرکتها باید اهداف کوتاه مدت و میان مدت برای کاهش ردپابی کربن خود به تدریج تعیین کرده و متناسب با آن فعالیتهای خود را ادامه دهند.
حتی با کاهش همه جانبه انتشار کربن باز هم مقداری باقی میماند ولی نمیتوان هر کسب و کاری را به خاطر کربنی که تولید میکند، تعطیل کرد. به همین خاطر ابتکار عمل Carbon Offsetting میتواند تعادل لازم بین کربن تولید شده و حذف آلاینده ها از آب وهوا برقرار می کند.
پس چاپخانهداران هم میتوانند در پروژههای Carbon Offsetting مشارکت داشته باشند؟
بله، حتماَ میتوانند. هر شرکت تولیدی و هر کسب و کاری میتواند در این پروژهها مشارکت داشته باشد. اولین گام همانگونه که گفتم محاسبه میزان کربن تولید شده برای هر کار چاپی و کل فعالیتهای چاپخانه است. ما سیستمها و نرمافزارهایی در اختیار آنها قرار میدهیم که می توان آن را به سیستم گردش کار چاپخانه متصل کرد. از طریق این سیستم نرمافزاری آنها می توانند میزان کربن تولید شده برای چاپ یک تن کاغذ را محاسبه کنند. البته استفاده از این روشها هنوز داوطلبانه است و قانون شرکتها را ملزم به کارگیری آنها نمی کند ولی شرکت ها این تعهد را احساس کردهاند که باید در قبال محیط زیست مسئولیت پذیر باشند.