خراسان؛ روزنامهای برای تمام فصول
سابقه فعالیت مطبوعات در استان خراسان و به ویژه شهر مشهد، به دوره مشروطه باز میگردد. مشهد، به عنوان یکی از کانونهای مشروطهخواهی، خیلی زود صاحب روزنامه شد و نخستین روزنامه این شهر، «ادب» توسط «ادیباللمالک فراهانی»، در سال ۱۲۸۵ ه. ش، انتشار یافت. بالا گرفتن فعالیت مشروطهخواهان، از یک طرف و نفوذ عوامل استبداد و نیز وابستگان روسیه تزاری، در شهر مشهد، از طرف دیگر، باعث انتشار مخفیانه روزنامههای جدید در این شهر شد. نخستین روزنامه از این دست، روزنامه «خراسان» بود که توسط «ملکالشعرای بهار» و همفکرانش، در سال ۱۲۸۶ه.ش انتشار یافت. به این ترتیب نام روزنامه «خراسان» در تاریخ مطبوعات ایران نقش بست. هرچند این روزنامه دوام چندانی نداشت و خیلی زود از انتشار بازماند، اما حدود ۲ سال بعد، «سید حسین اردبیلی» دوباره آن را در اواخر اسفندماه۱۲۸۷ منتشر کرد و این بار روزنامه «خراسان» تا شماره ۲۴، البته با تأخیرهای مکرر، منتشر شد. ظاهراً دلیل توقف انتشار این روزنامه، شرایط خاص سیاسی و حضور نیروهای روسیه تزاری در خراسان، بوده است. با این حال انتشار روزنامهای با نام «خراسان»، حدود ۸ سال از سر گرفته شد و «سیدمحمد طباطبایی» آن را در سال ۱۲۹۶ ه. ش و به صورت هفتگی منتشر کرد. با وقوع کودتای سیاه، در سوم اسفندماه ۱۲۹۹، روزنامه «خراسان» نیز مانند سایر روزنامههای کشور گرفتار توقیف و منع انتشار شد. شرایط ناشی از جنگ جهانی اول و در پی آن، به قدرت رسیدن رضاخان و آغاز دوران دیکتاتوری او، باعث شد، مدت ۲۹ سال روزنامهای با عنوان «خراسان» منتشر نشود و در واقع کسی انگیزه انتشار روزنامه را نداشته باشد. بیشتر روزنامهها تنها نام روزنامه را یدک میکشیدند و نحوه انتشار آنها شباهتی به روزنامههای یومیه نداشت.
برادرجان خراسان است اینجا
پس از سقوط دیکتاتوری رضاخان و ایجاد فضای نسبتاً باز سیاسی، فعالیت مطبوعات دوباره رونق گرفت. با این حال این رونق مطبوعاتی در خراسان چندان پرشتاب نبود. با فراهم شدن شرایط، در نخستین روز تیرماه ۱۳۲۸ روزنامه «خراسان» با صاحب امتیازی «محمدصادق تهرانیان» منتشر شد و به این ترتیب نام «خراسان» در عرصه مطبوعات، حیاتی دوباره یافت. نخستین سرمقاله روزنامه «خراسان» با دو بیت از «ایرج میرزا» آغاز میشد «برادرجان خراسان است اینجا/ سخن گفتن نه آسان است اینجا/ خراسان مردم باهوش دارد/ خراسانی دولب در گوش دارد».
روزنامه در ۴ صفحه و با قطع کوچک، در مشهد به چاپ میرسید و عموماً در همین شهر توزیع میشد
نخستین دفتر«خراسان»، در «فلکه جنوبی» یا «میدان آب» که امروزه «میدان بیتالمقدس» نامیده میشود، قرار داشت. در نخستین سالهای فعالیت، روزنامه با چاپ سربی به طبع میرسید.
پس از کودتای ۲۸مرداد ۱۳۳۲ ، روزنامه «خراسان» که در مظان حمایت از مخالفان شاه قرار گرفته بود، از سوی برخی اوباش مشهد که دفاتر نشریات پرتعداد شهر را مورد هجمه قرار میدادند، تهدید به آتشزدن شد؛ اما ارتباطات گسترده «تهرانیان» با مقامات وقت و مصالحه وی با سردسته اوباشی که روزنامهها را مورد حمله قرار میدادند، روزنامه را از خطر حمله نجات داد.
(دکتر یوسف متولی حقیقی؛ تاریخ معاصر مشهد؛ ج ۲ ؛ ص ۱۹۱)
دفتر مرکزی و نمایندگیهای روزنامه
از اواسط دهه ۳۰ ، تعداد صفحات روزنامه خراسان افزایش و در اواخر همین دهه، نخستین نمایندگی روزنامه در تهران گشایش یافت. محل نمایندگی روزنامه «خراسان» در تهران، ابتدا در خیابان «لالهزار» قرار داشت، اما بعدها به خیابان «استانبول»، ساختمان «پلاسکو» انتقال پیدا کرد. این دفتر، مدتی، به دلیل سکونت مدیر مسئول روزنامه در تهران، دفتر مرکزی روزنامه « خراسان» محسوب می شد. با این حال مرکزیت مشهد، هیچ گاه از بین نرفت و چاپخانه اصلی روزنامه در مشهد قرار داشت.
تغییرات پس از پیروزی انقلاب اسلامی
با پیروزی انقلاب اسلامی، روزنامه «خراسان»، در سال ۱۳۵۹، براساس قانون موسوم به «تبصره ۸۲» نخستوزیری، به بنیاد مستضعفاان واگذار شد و «شورای اسلامی روزنامه» مسئولیت انتشار آن را برعهده گرفت. مدتی بعد «مجید امامی»، مدیر مسئول روزنامه شد و تا سال ۱۳۶۳ این مسئولیت را برعهده داشت؛ در این سال، امتیاز روزنامه «خراسان»، به بنیاد شهید انقلاب اسلامی واگذار شد.
از سال ۱۳۸۰با تاسیس موسسه فرهنگی هنری خراسان، روزنامه خراسان به صورت هیأت امنایی و زیر نظر دفتر رهبری اداره میشود.
روزنامه خراسان طی سالهای اخیر به لحاظ کمی و کیفی توسعه فراوانی یافته است. افزون بر تغییرات فنی در صفحهآرایی و چاپ، صفحات متنوعی، براساس نیاز مخاطبان طراحی شدهاند.
(روابط عمومی روزنامه خراسان)