جمشید مغازه‌ای؛ دبیر انجمن صنایع بیسکویت، شیرینی و شکلات ایران: شیرینی و شکلات ایرانی به لطف توانمندی چاپخانه‌ها در بازارهای خارجی راه خود را باز می‌کنند
گروه گزارش
نمایشگاه شیرینی و شکلات در بیست و سومین دوره خود در مقایسه با سال گذشته از نظر فضا و تعداد شرکت‌کنندگان چه وضعی دارد و شاهد چه نوع پیشرفت کیفی خواهیم بود؟
نسبت به دوره قبل، زیرساخت و فضای نمایشگاهی، حدود ۸ ـ ۷ هزار مترمربع و ۳ سالن جدید افزوده شده، همچنین از نظر تعداد مشارکت‌کننده، متناسب با همین فضا، تعداد شرکت‌کنندگان نیز افزایش قابل‌ملاحظه‌ای یافته است.۳۹۰ شرکت‌کننده داخلی و ۴۰ شرکت‌کننده خارجی از ۱۲ کشور (اسپانیا، آلمان، اتریش، ترکیه، چین، کشورهای حوزه خلیج‌فارس و …) ثبت‌نام کرده و محل خود را رزرو کرده‌اند.
آیا این شرکت‌های خارجی محصولات شیرینی و شکلات عرضه می‌کنند؟
نه، بیشتر آن‌ها ماشین‌ساز و ارائه‌دهنده مواد مصرفی هستند. اساساً به دلیل تعرفه بالای واردات، عرضه شیرینی و شکلات هم جاذبه‌ای برای خارجی‌ها ندارد ولی ما فقط سازندگان دستگاه‌ها و تأمین‌کنندگان مواد مصرفی را از خارج جذب می‌کنیم.
این نمایشگاه طی سال‌های گذشته، شماری از طراحان، چاپخانه‌ها و تولیدکنندگان بسته‌بندی را به خود جلب کرده است. امسال چند شرکت مرتبط با چاپ و بسته‌بندی در نمایشگاه حضور دارند؟
هم‌اکنون تعداد شرکت‌های مرتبط با چاپ و بسته‌بندی از نظر بهداشتی، ماندگاری و ارائه محصول، نقش اساسی دارد، این شرکت‌ها خیلی مورد استقبال تولیدکنندگان قرار می‌گیرد و تعامل خوبی در نمایشگاه بین شرکت‌های چاپ و بسته‌بندی و شرکت‌های شیرینی و شکلات برقرار می‌شود.
با توجه به کیفیت محصولات شیرینی و شکلات ایران و سابقه‌ای که در امر صادرات داشته است، آیا این نمایشگاه بستر مناسبی برای جذب بازدیدکنندگان خارجی (دست‌کم از کشورهای منطقه) فراهم آورده است؟
بله، هم شرکت‌کننده و هم بازدیدکننده از کشورهای منطقه به این نمایشگاه می‌آیند و به آن توجه دارند، ما هیئت‌هایی از کشورهای عراق و افغانستان دعوت کرده‌ایم. معمولاً بازرگانانی از آلمان، ترکیه و کشورهای دیگر به نمایشگاه شیرینی و شکلات می‌آیند و با طرف‌های ایرانی قرارداد می‌بندند. سال گذشته بازرگانانی از ایتالیا و روسیه خریدهای کلان کردند.
مایه خشنودی است که بعضی ماشین‌سازان ایرانی در نمایشگاه شیرینی و شکلات هستند که دستگاه‌های آن‌ها به اروپا صادر می‌شود.
در سال‌های گذشته صادرات شیرینی و شکلات به حد خوبی رسیده بود، حتی ادعا می‌شد که در سال‌های پایانی دهه ۹۰، صادرات صنعت شیرینی و شکلات ایران حدود یک میلیارد دلار بوده است. صادرات این محصولات در سال ۱۴۰۲ چه مقدار بوده و در سال ۱۴۰۳ چه روندی طی شده است؟
صادرات ما به دلایل مختلف، از جمله تغییر پیاپی مقررات، برگشت ارز حاصل از صادرات و محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها نسبت به سال ۱۳۹۶ کاهش چشمگیری دارد، درحالی‌که می‌بایست بسیار افزایش می‌یافت. سال ۹۶ ـ ۱۳۹۵ صنعت شیرینی و شکلات یک میلیارد دلار صادرات داشت، درحالی‌که سال ۱۴۰۲ کل صادرات این محصولات، کمی بیشتر از ۳۰۰ میلیون دلار بوده، یعنی یک‌سوم سال ۹۶، متأسفانه موانع هر سال بیشتر شده، که کمتر نشده است. اگر دولت مساعدت کند و شرایط تجاری مناسبی پدید آید، پتانسیل صادرات ۱.۵ تا ۲ میلیارد دلار فقط به کشورهای منطقه داریم.
متأسفانه صنعت شیرینی و شکلات از نظر تأمین ارز، برگشت ارز، ثبت سفارش و تأمین مواد اولیه و نیز سرمایه در گردش، مشکل دارد. بیشتر این مشکلات مربوط به مقررات و تصمیمات دولتی است.
نوسان قیمت کالاهایی که دولت آن‌ها را نرخ‌گذاری می‌کند. مثل شکر، گندم، شیر خشک و غیره موجب گران‌شدن محصولات شیرینی و شکلات در سال ۱۴۰۳ شده که تا حدی موجب کاهش تقاضا هم می‌شود.
آیا کار خاصی برای معرفی و بازاریابی شیرینی‌های سنتی ایران در بازار جهانی صورت گرفته است؟ تا آنجا که به کار چاپ و بسته‌بندی مربوط می‌شود، ما شاهد پیشرفت در طراحی بسته‌بندی محصولاتی مثل پشمک و سوهان و گز و سایر شیرینی‌های سنتی بوده‌ایم. کیفیت چاپ آن‌ها نیز به نحو چشمگیری متحول شده است. آیا به همین نسبت در صادرات هم موفق بوده‌اند؟
انجمن صنایع بیسکوییت، شیرینی و شکلات، نسبت به شیرینی‌های سنتی و بازارهای خاص آن‌ها اشراف ندارد. تنها آن بخش از شیرینی سنتی که فرایند تولید صنعتی و ماشینی دارند، با ما ارتباط پیدا می‌کنند. تا آنجا که در نمایشگاه و در فروشگاه‌ها مشاهده می‌شود. شیرینی‌های سنتی هم از نظر تنوع محصول و نوع بسته‌بندی و شیوه‌های بازاریابی، پیشرفت کرده‌اند. و سهم بیشتری در بازار به خود اختصاص می‌دهند.
آیا هیچ‌گونه کم و کسری در خدمات چاپ و بسته‌بندی برای تولیدکنندگان شکلات و شیرینی به نظرتان می‌رسد؟
خبر خوشحال‌کننده برای شما شاید این باشد که ما از کارهای چاپی و بسته‌بندی، رضایت داریم. حتی سال‌های اخیر شاهد به‌کارگیری فناوری پیشرفته در تجهیزات چاپ و بسته‌بندی بوده‌ایم. چاپخانه‌ها هر بسته‌بندی متنوعی را که شرکت‌های شیرینی و شکلات خواسته‌اند، اجرا کرده‌اند. محصولات شیرینی و شکلات ایرانی به برکت توانمندی چاپخانه‌های ایران، در بازارهای خارجی راه خود را باز می‌کنند. باید بگویم که خوشبختانه ما کم‌وکسری در زمینه چاپ نداریم.
چه پیشنهادی برای توسعه همکاری صنعت چاپ و صنعت شیرینی و شکلات به‌منظور موفقیت در بازارهای صادراتی دارید؟
برای پاسخ به این پرسش باید با تأمل بیشتری سخن گفت. فعلاً هر شرکتی متناسب با سیاست‌های خود، با تأمین‌کنندگان مختلف (از جمله چاپخانه‌ها، طراحان و بسته‌بندی) ارتباط می‌گیرد. ولی به گمانم در صورت باز شدن فضا جهت صادرات، لازم باشد هماهنگی‌های بیشتری بین چاپخانه‌ها و تولیدکنندگان شیرینی و شکلات و نهادهای صنفی دو طرف به
