صنعت فیلم و بسته‌بندی انعطاف‌پذیر می‌تواند با چین و ترکیه رقابت کند
مسعود تفریشی‌نژاد؛ مدیرعامل مجموعه اداکارنو:
در غرفه آداکارنو در نمایشگاه IPAP با دو ماشین لمینیت و برش خوش‌ساخت و خوش‌پرداخت، پسوند Pro به نام آنها افزوده شده، جلب‌توجه می‌کند. در این‌باره از مدیرعامل آداکارنو خواهیم پرسید، اما این شرکت به خاطر ارتباط نزدیک با چاپخانه‌های تولید لفاف و چندلایه‌ها، از حال و روز صنعت بسته‌بندی انعطاف‌پذیر به خوبی آگاه است. بنابراین در گفت‌وگو با مسعود تفریشی‌نژاد، بحث را به این موضوع هم می‌کشانیم.
در نمایشگاه سال گذشته و در نمایشگاه هفته بعد از آن، ما حدود چهل میلیارد تومان برای ساخت ماشین‌آلات قرارداد بستیم اما یک هفته پس از آن، دلار روند صعودی گرفت و نرخ آن از ۳۳ هزارتومان به ۳۶ هزارتومان رسید اما ما به تعهدات خودمان حتی در رابطه با قراردادهای غیرمکتوبی که صرفاً شفاهی بسته شده بود، پای‌بند ماندیم. با اینکه شرایط سخت بود اما خوش‌بینانه تصور می‌کردیم نرخ رشد دلار در همین بازه ثابت خواهد ماند و ما خواهیم توانست اموراتمان را بگذرانیم که متاسفانه نرخ دلار بطور افسارگسیخته‌ای تا مرز ۶۰ هزارتومان هم بالا رفت، در نتیجه ما به شدت ضربه دیدیم و مسلماً هزینه‌ها از حاشیه سود ما هم خارج شد، اما با تمام مشکلات، به لطف خدا، توانستیم تمام قراردادهایمان را به هر شکل به سرانجام برسانیم. البته مشتریانمان هم به خوبی تعهداتشان را نسبت به ما به جا آوردند. به هرحال علیرغم اینکه از نوسان افسارگسیخته نرخ ارز ضربه سختی خوردیم، به برکت استقبال مشتریان باری توسعه کارها آماده می‌شدیم اما پس از یک وقفه شش‌ماهه متاسفانه بسیاری از چاپخانه‌ها دچار مشکل شدند. به هرحال این تورم شدید باعث کاهش قدرت خرید مصرف‌کننده می‌شود. بنده با برخی از بزرگان صنایع غذایی گفت‌وگو کرده‌ام و همگی به اتفاق به این مساله اشاره می‌کنند که امسال، سال رکود صنایع غذایی در ایران بوده است.
همگی به شدت تلاش می‌کنیم و با تمام توانمان می‌دویم اما گویی سوار پله‌برقی بلندبالایی شده‌ایم که در جهت عکس ما حرکت می‌کند. دویدن ما روی پله‌ها شاید چند پله ما را بالاتر ببرد حتی به پله آخر هم برسیم اما چون پله‌برقی در جهت مخالف ما حرکت می‌کند، خواه‌ناخواه سقوط می‌کنیم و گاهی به جای اینکه ده متر از این سکوی رقابت بالاتر رفته باشیم، به خود می‌آییم و می‌بینیم، پنجاه متر از آن جایی هم که بوده‌ایم، پایین‌تر هستیم. متاسفانه علیرغم این تلاش‌ها و دیدن چنین نتیجه‌ای پس از مدتی انگیزه خود را از دست می‌دهیم. البته باید بگویم منظور من از نتیجه، صرفاً بحث مادی نیست اما به هر حال انسان نیازمند دیدن پیشرفت در کاری است که در جهت رسیدن به هدفش انجام می‌دهد. متاسفانه حواشی پیش‌آمده، باعث شده، درگیر روزمرگی‌هایی شویم که رفته‌رفته ما را از اندیشیدن به آینده باز می‌دارد.
شما قبلاً طرح‌هایی برای توسعه داشتید، اکنون چطور؟
ما الان هم چنین طرح‌هایی داریم. به عنوان مثال امسال لاین pro را راه‌اندازی کرده‌ایم و بیشتر روی آن متمرکز شده‌ایم. Pro، سری پروفشنال ماست که تلاش شده به تکنولوژی روز دنیا نزدیک‌تر شود. در این سری، سرعت و کیفیت دستگاه‌هایمان بهتر شده است. اکنون مشکل کاربران و اپراتورهای دستگاه‌ها به قدری برای کارخانجات و شرکت‌ها جدی شده است که وقتی یک اپراتورشان بازنشسته می‌شود، اپراتوری ندارند تا جایگزین نفر قبلی کنند. با توجه به مشکل نیروی انسانی که اکنون شرکت‌ها با آن درگیر هستند و یافتن اپراتور کارامد سخت شده است و رویکرد مجموعه‌ها به این سمت است که تلاش می‌کنند ماشین و دستگاهی بخرند تا به اندازه دو ماشین یا دستگاه سابقشان، اثربخشی داشته باشد، بنابراین ما برای رفع چنین مشکلاتی پرولاین را شروع کرده‌ایم. دستگاه‌های جدید طوری طراحی شده‌اند که کار با آن، برای اپراتورها راحت‌تر و تولید آن بالاترباشد.
دو نمونه از این دستگاه‌ها را به نمایشگاه آورده‌ایم، یکی مدل SL2000، که دستگاه نت‌لِس است و پنجاه درصد از سری قبلی سرعت و کیفیت بیشتر و بهتری دارد. سرعت دستگاه قبلی ۳۰۰ متر بر دقیقه بود، اما این سری ۴۵۰ متر بر دقیقه است. علاوه بر تغییرات در بهبود عملکرد دستگاه، تجهیزاتی که باعث راحتی کار اپراتور می‌شود، در این سری تعبیه شده است.
دستگاه برش مدل SF2600 ، نیز در این نمایشگاه ارایه شده که در دو نوع ۶۰۰ و ۸۰۰ متر قابل ارائه است و تغییرات بسیار زیادی در آن انجام شده است. به این صورت که حتی به کاهش آلایندگی صوتی و ارتقای ایمنی استاندارد و User Ferindly بودن آن توجه شده است. البته ما سری ساخت استانداردمان را داریم، اما این دستگاه یک پله بالاتر از آن دستگاه‌هاست.
تجهیزات برقی و مکانیکی وارداتی است یا داخلی؟ یا اینکه کدام قسمت‌ها وارداتی است و کدام قسمت‌ها از تولیدات داخل کشور؟
بله تمامی تجهیزات الکترونیک و های‌تِک وارداتی است چراکه پس از تحریم‌ها، تولیده‌کننده‌ها در این زمینه دچار رکود و ضعف عملکرد شدند و ما به ناچار، نیازمان را از خارج کشور تأمین می‌کنیم. بیشتر قسمت‌های مکانیکال مانند چرخ‌دنده‌ها تولید داخل است اما در قسمت الکترونیک یا پنوماتیک عمدتاً وارداتی است. البته این را هم باید بگویم که ۸۰درصد قسمت مکانیکال را هم شرکت خودمان می‌سازد و حداکثر ۲۰درصد مثل لولای در را از تولیدکنندگان داخلی تهیه می‌کنیم. اغلب متریال ادوات مکانیکال مثل کاورینگ، سیلندرهای لاستیکی، هرزگردها و غیره تولید داخل است.
با توجه به اینکه شما در حوزه فیلم کار می‌کنید، می‌توانید بگویید صنعت تولید فیلم و چاپ لفاف لمینیت نسبت به دو سه سال قبل، توسعه یافته است؟
بله! بسیار! می‌توانم بگویم سال ۱۳۹۷ که تحریم‌ها شروع شدند شرکت‌های استارتاپی زیادی در این حوزه داشتیم و پس از آن به شکل فزاینده‌ای شرکت‌های جدید نیز در این حوزه شروع به کار کردند. در همین حین، شرکت‌های قدیمی‌تر هم به کارشان سرعت دادند و روزبه‌روز بر توسعه‌شان افزودند. در این سال‌ها و در این مقطع بیشتر شرکت‌های بزرگ قدیمی هستند که به شدت مقدار تناژ تولیدشان را افزایش داده‌اند و تولید فیلم بیش از دوبرابر شده است. با توجه به مجموعه‌هایی که خودم در راه‌اندازی خطوط تولیدشان دستی داشته‌ام و با آنها کار کرده‌ام، می‌دانم این شرکت‌ها کارشان را توسعه داده‌اند. واقعیت این است که چون صنعت پتروشیمی صنعتی است که در جهان جایگاه خوبی را پیدا کرده، صنعت فیلم‌مان زمینه روشنی پیش‌رو دارد و می‌تواند مانند پتروشیمی به موقعیت پایداری برسد. یقیناً صنعت چاپ ما در ایران از نظر کیفیت، با کیفیتی که در دنیاست، فرق ندارد و کارهای بسیار باکیفیتی تولید می‌کند. اینکه می‌گوییم در زمینه بسته‌بندی انعطاف‌پذیر است و یقین دارم شرکت‌های ایرانی با قیمت‌های خوب و پایین می‌تواند وارد عرصه رقابت جهانی، شوند.
آیا صراحتاً می‌توان گفت باید منتظر رونق صنعت صادرات در زمینه بسته‌بندی انعطاف‌پذیر باشیم؟!
این موضوع مستلزم برطرف‌شدن موانع صادرات هست. به واقع ما می‌توانیم جهش بسیار بزرگ و خوبی داشته باشیم چراکه چیزی از بقیه شرکت‌های این حوزه در دنیا کم نداریم. البته ما در صنعت کاغذ این شرایط را نداریم اما در زمینه تولید فیلم برعکس چنین مزیتی داریم. چراکه شرکت‌های داخلی به سمت تولید فیلم باکیفیت قدم برداشته‌اند. افرادی که در این حوزه بوده‌اند موقعیت را می‌شناسند و می‌توانند کارهای باکیفیت‌تری انجام بدهند چراکه با توجه به اتفاقاتی که در حوزه کمترشدن ارزش پول ما و همچنین با وجود فاکتورهایی مانند انرژی ارزان‌تر و نیروی انسانی ارزان‌تر می‌توانند، رشد چشمگیری داشته باشند. البته این مسائل متاسفانه در گروی مباحث سیاسی است و واقعیت این است که ما خودمان در بحث صادرات مشکلات سیاسی زیادی داریم، چراکه روابط به‌هم‌ریخته و پیچیده شده است و در حقیقت ما روابط ساده و درست مالی نداریم و ناچاریم مبادلاتمان را از کانال‌هایی که در عرصه بین‌المللی رایج نیستند انجام بدهیم که این مساله تبعات خودش را دارد و ما را دچار مشکلات خاصی می‌کند.
پس شما معتقدید اگر این روابط درست شوند، با توجه به تولیدات باکیفیتی که داریم، می‌توانیم در این حوزه قدم بزرگی برداریم؟
ما مطمئنیم! تقریبا می‌توان گفت ما رقبای نزدیکی مثل شرکت‌های ترک و چین را می‌توانیم به خوبی کنار بزنیم. گرچه همچنان مقداری از ملزوماتمان که وارداتی است متاسفانه از مبلغی که برای شرکت‌های این کشورها هزینه می‌شود، حدود سی درصد گران‌تر می‌شود اما آن زمان که توان چنین کاری نداشتیم، گذشته است و باز هم می‌توانم به جرات بگویم می‌توانیم این شرکت‌ها را کنار بزنیم.
معضل این است که یک واردکننده خودرو در داخل کشور، یک خودروی ساخت چین را می‌تواند با مالیات ۵ درصد وارد کشور کند که با معافیت مالیاتی می‌تواند این مبلغ را به یک درصد مالیات برساند اما ما قطعات موردنیاز را با حداقل ۲۵ درصد تا ۴۰ درصد عوارض گمرکی باید وارد کشور کنیم. این یکی از مشکلات نگرشی مسئولان کشورمان است. آنها ما باید بدانند که ما در کشورمان پتانسیل بسیار بالایی در این صنعت داریم، جوان‌هایمان هم انرژی زیادی برای کار در این حوزه دارند اما باید به اینها بها داده شود. متاسفانه دیدگاه دولت این است که دولت تولید را فقط در حجم و وزن بالا و انبوه می‌بیند در حالی‌که ارزش افزوده تولیدات فناورانه بسیار بالاتر است. همه می‌دانیم خام‌فروشی، کمترین ارزش افزوده را دارد. وقتی ما چاپ می‌کنیم نهایتا بیست درصد ارزش افزوده داریم در حالی‌که تکنولوژی را می‌فروشیم، این ارزش افزوده به پنجاه درصد می‌رسد. به عنوان مثال این شرکت‌های دانش‌بنیان همگی فناورهستند.
بهتر نیست شما هم در قالب این شرکت‌های دانش‌بنیان فعالیت کنید؟
ببینید بحث این است که رویکرد کلی، غلط است. حالا ما آمدیم و جزو شرکت‌های دانش‌بنیان قرار گرفتیم. اوضاع چه فرقی می‌کند؟ چه اتفاقی می‌افتد؟ مثل این می‌ماند که بگویند خودروی خارجی با یک درصد گمرگی وارد شود اما قطعات خودرو با ۲۵ درصد گمرگی چه اتفاقی می‌افتد؟ خوشبختانه با همین شرایط ما ایستاده‌ایم و کار می‌کنیم. سخت هست و این ایستادگی هنر است. به هرحال ما از نظر کیفیت نسبت به چینی‌ها و هندی‌ها مزیت رقابتی داریم و از نظر قیمتی ما بر رقبای کره و ترکیه مزیت داریم و همین دو مساله نشان می‌دهد که می‌توانیم با رقبای شرقی‌مان روی کیفیت و امکانات و فناوری ماشین‌هایمان و با رقبایی مثل کره و ترکیه از نظر هزینه‌ها می‌توانیم رقابت کنیم.
در صحبت‌های شما مطلبی برای من ابهام دارد؛ اینکه امسال صنایع غذایی ما دچار رکود شده‌اند، اما در صنعت فیلم ما پیشرفت خوبی داریم. شما چطور به چنین نتیجه‌ای دست یافتید؟
افرادی که در حال افزایش ظرفیت هستند برآورد طولانی‌مدت دارند نه کوتاه‌مدت. این رکود کوتاه‌مدت و مختص امسال است. من انتظار دارم تا دو سه ماه آینده برطرف شود. این رکود، نتیجه تورم شدید و سیاست‌های انقباضی و عدم آزادسازی منابع بانکی و عدم تخصیص وام به شرکت‌هاست. اگر بخواهیم این روند را از ده سال قبل بررسی کنیم، همیشه رو به پیشرفت بوده‌ایم. متخصصان این کار، افق و آینده ده سال بعد این صنعت را در نظر می‌گیرند. قبلا هم گفتم این بحثِ ثبات صنعت پتروشیمی می‌تواند هم به خودش کمک کند هم به صنایع وابسته. یعنی پتروشیمی به جای فروش مواد پلیمری و صادرات آنها می‌تواند در دست تولیدکنندگان داخلی به فیلم تبدیل شود و بعد صادرات انجام شود که در نهایت رونقی به کسب‌وکار برای افرادی که در این زمینه کار می‌کنند، می‌دهد.
