هرچند صنعت چاپ از مصرف‌کنندگان عمده کاغذ است، اما توليدکننده عمده کاغذ ضايعاتي و بازيافتي نيست. برعکس، مصرف‌کننده خوب کاغذهاي بازيافتي از طريق مصرف آنها در صنعت چاپ بسته‌بندي، توليد کارتن و لفاف است. با اين‌حال دغدغه بازيافت از مشغوليات ذهن صنعت چاپ کشور است. مطلب حاضر که حاصل بررسي دکتر قاسم اسدپور و دانشجويان ايشان است. عمدتا به بررسي وضعيت بازيافت کاغذ و مقوا در جهان و قياس آن با ايران مي‌پردازد. جهت اختصار، برخي بخش‌هاي مقاله را حذف کرده‌ايم.
کاغذ به‌عنوان يک کالاي استراتژيک که در حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد آن از درختان جنگلهاي طبيعي و دست کاشت به‌دست ميآيد، سهم زيادي از زبالههاي خانگي و اداري و تجاري را به‌خودش اختصاص داده است که به‌عنوان سلطان زائدات لقب گرفته است. توليد روزافزون زباله ازجمله کاغذ و مقوا و دفع غير‌اصولي آن به محيط‌زيست، علاوه‌بر هدر دادن سرمايه ملي، باعث از بين رفتن منابع طبيعي ميشود. باتوجه به مشکلات مربوط به کمبود مواد اوليه چوبي براي صنايع خميرکاغذ کشور يکي از بهترين راهحل‌هاي ممکن در دنيا، بازيافت کاغذ است. مزاياي بازيافت کاغذ به‌عنوان کالاي استراتژيک و ارزشمند در کشور ما به‌دلايل سودآوري آن، کاهش وابستگي به واردات اين محصول، کاهش هزينه تبديل و توليد آن از الياف گياهي به کاغذ و ايجاد اشتغال، از اهميت خاصي برخوردار است. ميزان بازيافت کاغذ و مقواي کشور مقدار ناچيز ۲ درصد بوده، اين در صورتي است که در کشور‌هاي توسعه‌يافته همچون سوئيس، متوسط جهاني و اروپا به ترتيب ۶/۸۷، ۶/۵۰ و ۶۶ درصد کاغذ و مقوا مصرفي مورد بازيافت قرار ميگيرد.
شرح وضعيت جهاني
زبالههاي شهري از اجزاي مختلفي از جمله كاغذ و مقوا تشكيل ميشود كه كاغذ و مقوا درصد قابل‌توجهي از آن را شامل ميشود. بنابراين عدم توجه به كاغذ و مقوا و بازيافت آن، باعث هدر رفتن سرمايه ملي (منابع اقتصادي، عدم وابستگي در جهت ورود خمير کاغذ) و همچنين باعث ضرر و زيان به محيط‌زيست (کاهش توليد زباله و کاهش آلودگي) و از بين رفتن جنگل‌ها ميشود كه خود اثرات ديگري براي محيط‌زيست به‌دنبال خواهد داشت. مصارف متنوع فرآوردههاي کاغذي در امور چاپ و تحرير، بسته‌بندي، بهداشتي، تزئينات و دکوراسيون به‌نحوي روزافزون نياز به محصولات سلولزي را به‌عنوان ضرورتي اجتناب ناپذير درآورده است. در سالهاي اخير به دليل كمبود منابع طبيعي و جلوگيري از اثرات تخريب محيط‌زيست، بازيافت كاغذ از كاغذهاي باطله، مورد توجه قرارگرفته است. کاغذ پس از مواد زائد جامد فسادپذير و قابل کمپوست دومين جز با ارزش و قابل بازيافت زباله است. از کل کاغذ و مقواي مصرفي تقريبا ۸۰ درصد آن قابل بازيافت و استفاده مجدد است. کاغذ و مقواي قابل بازيافت موجود در زباله شهري عموما شامل روزنامه، کتاب، مجله، کاغذهاي چاپي، تبليغاتي و تجاري، مکاتبات اداري، کاغذهاي پرينت، مقوا و کاغذ بسته‌بندي است. منازل، ادارات و مدارس مهمترين منابع تامين کاغذهاي باطله هستند. بهترين روش جمعآوري آن از درب منازل، اداره‌ها و مدارس، قبل از مخلوط شدن با بقيه پسماندها است. تفکيک از مبدا، نخستين بار در سال ۱۹۸۵ در کشور آلمان غربي سابق و آن‌هم در مورد دورريز‌هاي مراکز مسکوني صورت پذيرفت. براي استفاده بهينه از کاغذهاي باطله به‌عنوان الياف دست‌دوم، ضروري است انواع کاغذها از نظر کيفيت دسته‌بندي شوند. بيشتر کاغذهاي باطله جمعآوري و به انواع کاغذهاي بسته‌بندي تبديل ميشوند. بر اساس گزارش سازمان بازيافت، ميزان بازيافت کاغذ و مقوا در ايران حدود ۱۸۶ هزار تن در سال بوده که اين ميزان در جهان در سال ۲۰۰۹ حدود ۱۸۱/۶ ميليون تن بوده است. طبق آمار فائو مقدار واردات کاغذ بازيافتي ۲۰۰۹ در ايران ۴۲۶ تن بوده که اين مقدار در جهان حدود ۵ ميليون و پانصد هزار تن بوده است و در بخش صادرات سهم ايران ۱۴۲۱ تن بوده که مقدار صادرات کاغذ بازيافتي در جهان حدود ۵۶ ميليون تن بوده است. بر اساس آمارهاي موجود، روزانه در حدود ۵/۳ ميليون تن زباله در سراسر دنيا توليد ميشود که سهم کشور ما در حدود ۴۰ هزار تن در روز است. بر اساس آمارهاي موجود در سال ۱۳۷۸ ميزان سرانه توليد زباله شهري در ايران حدود ۸۲۰ گرم بوده است و درمجموع در شهرهاي کشور ما در حدود ۳۲ هزار تن زباله در روز توليد شده است. بر اساس نتايج آناليز فيزيكي زبالههاي شهري در ايران به‌طور متوسط حدود ۹/۱۰درصد از اين زباله‌ها را كاغذ و مقوا تشكيل ميدهد. تحقيقات انجام‌شده در كشور نشان ميدهد كه فقط با بازيافت ۲۵درصد كاغذ و مقواي موجود در زبالههاي توليدي ميتوان سالانه ۱۰۰ هزار تن كاغذ بازيافتي به‌دست آورد. اين فعاليت به مفهوم تداوم حيات يک ميليون و هفتصد هزار اصله درخت در سال است. آمريکا ۳۰درصد کل کاغذ جهان را مصرف ميکند و از کل ۵۲۱ کارخانه توليد کاغذ در آمريکا ۴۵۰ کارخانه از کاغذهاي باطله براي توليد کاغذ استفاده ميکنند و در مقياس جهاني هرساله بيش از ۹۵ ميليون تن کاغذ باطله براي توليد کاغذ جديد بازيافت ميشود. نکته قابل‌توجه اينکه همه روزنامه‌‌هاي آمريکا از کاغذهاي باطله و بازيافتي است و مطبوعات اين کشور اجازه ندارند از کاغذ نو استفاده کنند. همچنين تمامي ادارات دولتي در آمريکا هم‌اکنون موظف‌اند ۶۰درصد از کاغذ موردنياز خود را از کاغذهاي بازيافتي خريداري کنند. در اين کشور ميزان توليد کاغذهاي بازيافتي به‌قدري است که درصدي از آن‌را به فروش ميرساند. هند نيز ۵۰ درصد کاغذ مصرفي‌اش بازيافتي است. کشور ژاپن نيمي از ۳۰ ميليون تن کاغذ مصرفي‌اش را به روش‌‌هاي مختلف از زباله شهري جدا کرده و از درآمد حاصل از آن سالانه ۲ ميليارد دلار به هزينه جمعآوري و دفع زبالههاي خويش کمک ميکند. امروزه در كشورهايي همچون هلند، سوئيس و ژاپن بيش از ۵۰ درصد كاغذهاي مصرفي، بازيافت ميشود. استفاده از کاغذ باطله انرژي مورد نياز را براي توليد يك تن كاغذ به سه‌چهارم تقليل ميدهد.
۵۰ درصد الياف مورداستفاده در جهان بازيافتي است، توليد بعضي از فرآورده‌ها (از قبيل لايه کنگر‌هاي مقوا) مبتني بر کاغذهاي باطله است. در توليد کاغذ روزنامه، خواص مطلوبي از قبيل ضخامت کم، چگالي زياد و تا خوري خوب، ناشي از به‌کارگيري کاغذ باطله است. خواص کاغذهاي باطله، همانند هر ماده خام ديگري، اهميت زيادي دارد و بر کيفيت محصول حاصل و شرايط فراورش محصول تاثير مي‌گذارد.
وضعيت فعلي منابع تامين مواد اوليه صنايع کاغذ کشور
در سالهاي اخير از طرفي به دليل رشد فزاينده جمعيت و به‌تبع آن افزايش ميزان تقاضا و از طرف ديگر کاهش شديد منابع جنگلي صنايع توليد خمير و کاغذ کشور که براي تامين مواد اوليه خود به درختان جنگلي وابسته‌اند- به دليل روبه‌زوال بودن جنگل‌ها و منابع چوبي – با مشکلاتي جدي در تامين مواد اوليه سلولزي مواجه هستند.
درحال‌حاضر مهمترين مواد اوليه ليگنوسلولزي قابل‌استفاده در صنايع سلولزي كشور عبارتند از: جنگلهاي صنعتي و تجاري شمال، زراعت چوب و جنگلهاي دست‌كاشت، بازيافت كاغذ و پسماندهاي كشاورزي که در اين ميان منابع جنگلي بيشترين سهم و خمير‌هاي الياف بلند وارداتي و پسماند کشاورزي نيشکر (باگاس) و سپس ساير منابع در رتبههاي بعدي قرار مي‌گيرند.
ميزان توليد و مصرف کاغذ در ايران
کارخانههاي توليدکننده انواع کاغذ در کشور عبارتند از: كاغذ چاپ و تحرير و روزنامه با ظرفيت اسمي ۲۰۸ هزار تن در سال توسط شركت‌هاي كاغذ پارس، چوب و كاغذ مازندران، كاغذ غرب و كاربن لس؛ كاغذهاي صنعتي و بسته‌بندي با ظرفيت ۵۳۰ هزار تن در سال توسط كارخانه‌‌هاي چوكا، كهريزك و كاوه، ايران پاپيروس، چوب و كاغذ مازندران، پارت و فارس كاغذ، اشتهارد تهران و مقواسازان متفرقه و كاغذهاي بهداشتي با ظرفيت اسمي ۳۵ هزارتن در سال توسط كارخانه‌‌هاي لطيف، حرير خوزستان و نوظهور توليد ميشوند.
متاسفانه آمار رسمي ميزان مصرف سالانه كاغذ در ايران در دست نيست، آمارهاي غير‌رسمي مقدار مصرف انواع کاغذ و فرآوردههاي کاغذي را يك تا يک‌و‌نيم ميليون تن برآورد کردهاند كه تنها ۳۰درصد آن توليد داخل است؛ مطابق آمار گمرکات کشور ارزش واردات انواع کاغذ در هفت‌ماهه ابتداي سال ۸۷ نسبت به مدت مشابه سال ۸۶، حدود ۵/۱۶ درصد افزايش يافته است؛ درحالي‌که طي همين مدت بيش از ۳۲ درصد ارزش صادرات آن کاهش يافت، همچنين در هفت‌ماهه ابتداي سال ۸۷، ۵۶۰ ميليون و ۹۸۹ هزار و ۵۴۱ کيلوگرم کاغذ به ارزش ۶۳۱ ميليون و ۶۵۷ هزار و ۱۲ دلار جهت انواع مصرف، به کشور وارد شد. اين ميزان در هفت ماهه ابتداي سال ۸۶ معادل ۵۶۶ ميليون و ۸۵۹ هزار و ۶۲۴ کيلوگرم به ارزش ۵۴۱ ميليون و ۹۷۹ هزار و ۶۷۳ دلار بود که اگرچه به لحاظ وزن شش ميليون کيلوگرم کاهش يافته، اما به لحاظ ارزش ۵/۱۶درصد افزايش نشان ميدهد. بر اساس آمار سازمان جهاني خواربار و كشاورزي در سال ۲۰۰۲ ميلادي، مصرف سرانه كاغذ و مقوا در آمريكا، كانادا، ژاپن، آلمان، و كره جنوبي به ترتيب ۵۴/۳۰۷،۴۴/۲۸۱،۶۶/۲۴۹،۴۷/۲۱۹،۱۶/۱۷۲ كيلوگرم و در كشورهاي تركيه، عربستان‌سعودي، مصر و پاكستان به‌ترتيب ۳۹/۳۵،۹۷/۱۹،۲۴/۱۳،۸۸/۸ كيلوگرم بوده است. مصرف سرانه كاغذ و مقوا در ايران ۱۵ تا ۱۶ كيلوگرم است. با توجه به افزايش جمعيت كشور و افزايش مصرف فراورده‌‌هاي كاغذي انتظار مي‌رود كه در طي سالهاي آتي نيز تقاضا براي انواع فرآوردههاي كاغذي افزايش يابد.
کمبود منابع جنگلي و چوبي
کمبود منابع جنگلي و چوبي در کشور ما حقيقتي تلخ و انکارناپذير است که به‌تبع آن کاهش ظرفيت توليد و حتي در موارد متعددي تعطيلي کارخانجات صنايع چوب را در سالهاي اخير در پي داشته است، بر اساس مطالعات صورت‌گرفته، ارزش زيست‌محيطي جنگل‌ها تا ۴۰۰ برابر ارزش آنها در توليد چوب است. مطابق با آمار سازمان جنگل‌ها بهره‌برداري از جنگلهاي شمال طي ده سال گذشته از ۲ ميليون و ۲۰۰ هزار متر به كمتر از يك‌ميليون مترمكعب رسيده و اين به معني كاهش پنجاه درصدي در عرضه چوب به بازار مصرف است. با نگاهي به وضعيت جنگلهاي شمال کشور – که تنها ۵/۷ درصد از مساحت کشور را در برمي‌گيرد و با همين وضعيت اصلي‌ترين منبع داخلي تامين چوب آلات و مواداوليه مصنوعات چوبي و کاغذي است- حساسيت و آسيب‌پذيري آن به‌وضوح نمايان شده و لزوم يافتن جايگزيني مناسب و اتکا به ساير منابع و مواد براي صنعت چوب خودنمايي ميکند.
وضعيت توليد و مصرف كاغذ باطله
در جهان و ايران
در سال ۱۹۹۰ توليد جهاني خمير و کاغذ ۲۳۷ ميليون تن و مصرف كاغذ باطله، ۸۵ ميليون تن بوده که تقريباً ۳۵ درصد از توليد جهاني را تشکيل ميدهد. اما در سال ۲۰۰۹، از ميزان ۳/۳۵۹ ميليون تني توليد جهاني خمير کاغذ ۶/۱۸۱ ميليون تن آن مربوط به مصرف کاغذ باطله (ميزان توليد خميرکاغذ از کاغذ باطله) بوده است. نرخ مصرف کاغذ بازيافتي(۲۰۰۹) در جهان برابر با ۶/۵۰ درصد بوده است. اين در صورتي است که نرخ مصرف کاغذ بازيافتي در سالهاي ۱۹۹۹، ۲۰۰۰ و ۲۰۰۴ به‌ترتيب برابر ۸/۴۱ درصد، ۴۴ درصد و ۴/۴۵ درصد بوده است.
از مقدار ۳/۳۵۹ ميليون تن خميرکاغذ توليد شده در سال ۲۰۰۹، ۶/۱۸۱ ميليون تن آن خميرکاغذ بازيافتي(۵۰.۶ درصد)، ۱۱۸.۷ ميليون تن خمير شيميايي چوب (۳۳ درصد)، ۵/۲۸ ميليون تن خمير مکانيکي چوب (۹/۷ درصد)، ۲/۹ ميليون تن خمير چوب نيمه شيميايي (۵/۲ درصد)، ۶/۳ ميليون تن خمير حل‌شونده (۱ درصد)، ۸/۱۷ ميليون تن خمير الياف ديگر (۵ درصد) تشکيل داده است.
در سال ۲۰۰۹، نرخ مصرف كاغذهاي بازيافتي در ايران، اروپا و جهان به ترتيب برابر با ۱۱ درصد، ۶۶ درصد و ۶/۵۰ درصد بوده که اين نرخ مصرف در كشورهاي عمده توليدکننده كاغذ در دنيا بدين ترتيب بوده است: سوئيس ۸/۷۸ درصد، آلمان ۵/۸۳ درصد، ژاپن ۳/۷۹ درصد، سوئد ۷/۷۳ فنلاند ۴/۷۱، آمريکا ۴/۶۳، ايتاليا ۶۳ درصد. رشد مصرف کاغذهاي بازيافتي ۱/۳ درصد خواهد بود که اين رقم از ميزان رشد توليد کاغذ ( ۲/۲ درصد ) بيشتر است.
بر طبق اطلاعات منتشرشده از فائو مقدار توليد کاغذ بازيافتي ايران از سال ۱۳۸۰ الي ۱۳۸۹ ساليانه در حدود ۸۰ هزار تن تخمين زده‌شده است. با توجه به جدول ۲ و شکل ۵ همان‌طور که مشاهده ميکنيد صادرات و واردات و به‌طورکلي استفاده از کاغذ بازيافتي در ايران در مقابل کشور‌هاي منطقه و کشور‌هاي پيشرفته به توجه به اينکه کشور با کمبود مواد اوليه موردنياز در صنايع کاغذ روبه‌رو است، بسيار ناچيز است.
وضعيت توليد و مصرف كاغذ باطله در ايران
مقدار مصرف انواع کاغذ و فرآوردههاي کاغذي پنج و يک تا دو دهم ميليون برآورد شده است كه کمتر از ۳۰ درصد آن توليد داخل است. مطابق آمار گمرکات کشور ارزش واردات انواع کاغذ در سال ۸۹ بالغ بر يک‌ميليون و ۲۴۰ هزار و ۴۶۹ تن به ارزش ۱/۳۵۳ ميليارد دلار بوده است که جهت تهيه و تامين ۵/۱ ميليون تن کاغذ مورد نياز کشور، حداقل نياز به ۲۶ ميليون اصله درخت است. در ايران براي بازيافت کاغذ، اولين کارخانه در سال ۱۳۱۳ در کرج و دومين آن در سال ۱۳۳۵ تحت عنوان مقواسازي شرق در تهران و سومين آن در کهريزک در سال ۱۳۳۶ تاسيس شده است. در کشور تعداد بسيار کمي كارخانه کاغذ وجود دارد كه تقريباً تمام مواداوليه مصرفيشان را از منابع جنگلي تامين ميكنند. از طرف ديگر شمار واحدهايي که از کاغذ باطله استفاده ميکنند در مقابل حجم عظيم ضايعات کاغذي توليدي، بسيار محدود است. شايان ذکر است که اکثر واحد‌هاي مذکور در مقياس کارگاهي فعاليت کرده و نظارت مناسبي مبني بر بهداشتي بودن فعاليت آنها وجود ندارد. اين در حالي است که در کشور ژاپن ۳۸۰ كارخانه كاغذسازي وجود دارد كه ۹۲ درصد مواد اوليه‌شان را از كاغذهاي باطله تأمين ميكنند. درحال‌حاضر بيش از ۶۰ واحد توليدي مقواي ضخيم در اين زمينه داراي مجوز صنعتي است که به‌علاوه بر اين ۴۰ واحد صنعتي نيز در زمينه ساخت شانه تخم‌مرغ فعال هستند. کارخانه صالح‌آباد در جنوب تهران و کارخانه بازيافت کاغذ مشهد، کار بازيافت زباله ازجمله تبديل کاغذ باطله به‌مقوا را در سالهاي اخير شروع کردهاند و شرکت صنايع کاغذ‌سازي کاوه نيز در زمينه توليد کاغذ بازيافت فعاليت مي‌کرد اين شرکت تنها شرکتي است که تکنولوژي تبديل کاغذ باطله به کاغذ، را دارد. بقيه کارخانجات بازيافت کاغذ در واقع کاغذ توليد نمي‌کنند، بلکه کاغذهاي باطله را به مقوا تبديل ميکنند.
در سالهاي اخير در کشور ما نيز به تبعيت از کشور‌هاي پيشرو در زمينه بازيافت، طرح “تفکيک زباله در مبدا” در بعضي از کلان‌شهرها نظير اصفهان، تهران، شيراز، مشهد و غيره آغاز شده است. متاسفانه عليرغم اجراي فرهنگ‌سازيها و آموزش‌هاي عمومي لازم، بازيافت و تبديل زباله در كشور ما، در گام اول ثابت و بيحركت مانده است. به جرأت ميتوان گفت که بزرگ‌ترين دليل عدم موفقيت طرح مذکور، عدم وجود سيستم بازيافت صحيح و مدرن، اعم از واحد‌هاي کمپوست و واحد‌هاي بازيافت کاغذ و غيره است. در نتيجه باوجود همکاري مردم، زبالههاي خشك تفكيك شده تبديل به كوهي شدهاند كه فقط براي ما مشكلات متعدد به‌همراه آورده‌اند. بر اساس آخرين آناليز فيزيکي انجام شده بر روي زباله شهر تهران به‌طور متوسط حدود ۸۸/۴ درصد از اين زباله‌ها را کاغذ و ۴۸/۴ درصد آن را مقوا تشکيل ميدهد. به عبارتي ۴/۹ درصد ( ۶۵۸ تن) از زباله دفني را کاغذ و مقواي تشکيل ميدهد. همچنين طي بررسي‌هاي به‌عمل آمده روزانه ۲۷ تن کاغذ و مقواي باطله در استان گلستان، ۴۰ تن در شهر اصفهان، ۱۵۰ تن در شهر مشهد و ۱۵ تن در شهر ساري توليد ميشود. همچنين ميزان جمعآوري کل مواد سلولزي قابل بازيافت در کشور تنها به حدود ۲ درصد ميرسد. اصفهان با ۳۹/۱۵ درصد بازيافت کاغذ و مقوا در سال ۱۳۸۷ در بهترين حالت بوده و تهران و شيراز نيز با بازيافت ۳۸/۵ درصد در رتبههاي بعدي قرار دارند.
مهمترين مشکلات و موانع
انجام بازيافت کاغذ در ايران:
۱- پايين بودن مقدار بازيافت کاغذ به‌علت:
– عدم تهيه برنامه اصولي براي جداسازي و تفکيک از مبدأ توسط مديريت اجرايي يا شهرداريها
– عدم تهيه برنامه اصولي براي بازيافت
– عدم وجود امکانات و تجهيزات موردنياز براي جداسازي و تفکيک از مبدأ
– عدم اجراي برنامه تفکيک از مبدأ
– عدم وجود فرهنگ مشارکتي عمومي
– عدم اجرايي برنامه آموزشي شهروندان
– عدم وجود صنايع بازيافت استاندارد
– کمبود سرمايهگذاري در زمينه ايجاد زير ساخت‌هاي لازم براي ايجاد صنايع بازيافت
-کمبود نيروي متخصص در زمينه ايجاد زير‌ساخت‌هاي لازم براي ايجاد صنايع بازيافت
– عـدم سازمانــدهـي بخـش غيـر‌رسـمي جداسازي مواد و بازيافت
– عدم آگاهي و فعاليت‌هاي فعال در زمينه محيط‌زيست از برنامه‌هاي بازيافت و تفکيک از مبدأ
– عدم وجود بازار فروش رسمي براي مواد بازيافتي
– عدم آگاهي و ترغيب بخش خصوصي به فعاليت در زمينه بازيافت
– کمبود بودجه شهرداريها و دهياريها در زمينه اجراي برنامه‌هاي آموزشي، تفکيک از مبدأ و غيره
۲- پايين بودن کيفيت کاغذ توليدي و همچنين ناصاف‌بودن سطح مقواي آن به‌خاطر پرس شدن ناصحيح است در حالي که نمونه مقوا خارجي آن بسيار صاف و ناخالصي‌هاي فلزي و غيربهداشتي هم کمتر است.
۳- پايين بودن سطح فناوري‌ها و تجهيزات توليدي (علت گرايش به استفاده از فناوري‌هاي با سطح پايين به‌علت نياز به سرمايهگذاري پايين است.)
اغلب کارخانههاي مقواسازي داخلي، به دستگاه‌هاي استاندارد توليد مقوا مجهز نيستند. از طرف ديگر اين دستگاه‌هاي قديمي، خمير ساخته شده از اين مواد را ضدعفوني و تصفيه نمي‌کنند و دستمال‌کاغذي که با پوشال توليد شده است به‌طور معمول بهداشتي نبوده و کمترين مشکل آن وجود چسب به‌عنوان يک ماده شيميايي در آن است. همچنين جعبه‌‌هاي شيريني و مواد غذايي که از اين مقوا ساخته ميشوند بهداشتي نبوده به‌خاطر همين وزارت بهداشت توليدکنندگان اين جعبه را موظف به سلفون‌کشي داخل آنها کرده است
۴- پايينبودن سطح آگاهي‌‌هاي عمومي و اجتماعي
نتيجه‌گيري:
به‌طورکلي بازيافت کاغذ و مقوا در ايران از وضعيت مطلوبي برخوردار نبوده و جايگاه آن در دنيا و حتي آسيا فاصله و تفاوت چشم‌گيري دارد. مهمترين ويژگي صنعت بازيافت کاغذ ايران را ميتوان پايينبودن کيفيت و سطح فناوري تجهيزات کارخانه‌اي آن دانست. سطح پايين فناوري مورد استفاده گرچه با سرمايهگذاري محدود سازگار است ولي توان محصولات کاغذي مرغوب و با کيفيت را ندارد، علاوه‌بر اين امنيت بهداشتي توليدات چنين کارخانه‌هايي هنوز با ترديد مواجه است. با توجه به کمبود مواد اوليه چوبي در کشور يکي از بهترين راه‌هاي جايگزين بازيافت کاغذ است. سالانه ميلياردها دلار صرف توليد کاغذ و لوازم يک‌بار مصرف ميشود و در ادامه هم ميلياردها دلار صرف جمعآوري و از بين بردن آنها ميشود، اين در صورتي است که با سرمايهگذاري مناسب براي بازيافت آنها نه تنها از خسارت به محيط‌زيست جلوگيري ميشود بلکه ميتوان برداشت از منابع جنگلي را کاهش داده و بقاي آنها را براي نسل آينده تضمين کرد.
مهمترين گام براي دستيابي به يک برنامه منسجم بازيافت، تفکيک در مبدا است. متوليان مديريت مواد زائد کشور بايد نسبت به تدوين برنامه جامع و دستورالعمل جمعآوري و بازيافت مواد زائد ويژه منازل و ادارات و غيره اقدام نمايند. با توجه به اينکه سرمايهگذاري براي بازيافت کاغذ به‌علت هزينه بالا در توليد واحد‌هاي کوچک صنعتي خصوصي است. سازمان بازيافت شهرداري به‌عنوان تنها متولي امر با سرمايهگذاري در اين بخش و استفاده از تجربيات ديگر کشورها در کنار فرهنگ‌سازي و شناساندن موضوع هدررفتن اين سرمايه ملي به عموم مردم، مي‌تواند نقش حساسي را ايفا کند.
