تغییر چندانی در ماشین‌های فلکسو نبود، به جز دیجیتال
حسین احمدی مدیرعامل چاپ مادرول
حسین احمدی، مدیرعامل چاپخانه مادرول از چهره‌های شناخته‌شده و پیشرو در صنعت لیبل در کشور ماست که تقریبا هیچ رویداد مهم داخلی یا خارجی را در حوزه کار خود، از دست نمی‌دهد. او طی چند دوره، پای ثابت لیبل اکسپو بوده و می‌تواند دستاوردهای هر دوره را با دوره‌های قبل مقایسه کند. همچنین مزایای فناوری‌های جدید را به‌عنوان یک کاربر فعال، نسبت به هزینه‌های آن، ارزیابی کند.
نکات خواندنی در گزارش مدیرعامل مادرول کم نیست.
بروکسل شلوغ بود، هتل‌ها پر بودند و به جرات می‌توانم بگویم هر شخصی را که می‌دیدم هندی یا چینی بود به خصوص آنهایی که به سمت نمایشگاه می‌رفتند. یک کار جالبی که در دوران نمایشگاه انجام می‌دهند این است که اگر یک بلیط ۴ روزه داشته باشید، خیلی در هزینه‌ها کمک می‌کند چون در اروپا حمل و نقل بسیار گران است اما نکته جالب این است که باز علیرغم اینکه تعداد بسیار زیادی از نقاط مختلف دنیا وارد بروکسل شدند، بی‌نظمی یا ترافیک شدید در اطراف نمایشگاه یا در رفت و آمد اتوبوس‌ها نمی‌دیدید.
اما نکته اساسی این است که لیبل اکسپو در سال ۲۰۲۳ من را اصلا شوکه نکرد، علیرغم اینکه ۴ سال از آخرین برگزاری آن گذشته بود. شاید هم من زیاد انتظار شوکه شدن را نداشتم. اما اتفاق خیلی خاصی را اگر بخواهم شرح بدهم، چیزی نمی‌توانم بگویم جز نکات زیر: تولیدکنندگان بزرگ ماشین که در دنیا ۵، ۶ شرکت هستند مثل مارک اندی آمریکا، نیلپیتر دانمارک، گالوس آلمان، سوییس، اومت ایتالیا، ام پی اس هلند یا بوبست سوییسی. هیچکدام از چیز جدیدی را ارائه نداده بودند. البته گالوس یک ماشین را برای اولین بار ارائه می‌داد که ماشین G1 و صرفا ماشین دیجیتال بود. برای من عجیب بود که گالوس هیچ ماشین دیگری را عرضه نکرده بود. یک ماشین جمع و جور دیجیتال با همان فرمت کلی ماشین‌های دیجیتال شامل ۵ رنگ، یک رنگ سفید پوششی و چهار رنگ CMYK.
شرکت‌های فناور و ماشین‌های قدیمی
برای من جای سوال داشت و از مسئولین غرفه هم سوال کردم که چرا گالوس امسال ضعیف شرکت کرده است و پاسخ دادند که ما از طریق دستاوردها و سیاست‌هایی که داشتیم در زمینه ماشین‌های فلکسو و “لیبل مستر” به آنچه که می‌خواستیم رسیده‌ایم و در این نمایشگاه خواستیم با یک چیز کاملا جدید حضور پیدا کنیم. حتی گالوس یک ماشین به اسم لیبل فایِر دارد که اصولا ماشین هیبرید است (ترکیب فلکسو و دیجیتال)، آن را هم نیاورده بود و یک ماشین ۵ رنگ G1 که موتور دیجیتال آن را خودِ هایدلبرگ ساخته بودچیز خاصی را در مورد این ماشین نمی‌توان توضیح داد جز این که یک ماشین دیجیتال محض است.
در سایر غرفه‌ها مثلا نیلپیتر، که من خودم ۲۰۱۹ یک ماشین FA سفارش دادم و در اواخر ۲۰۲۰ نصب شد. باز هم یک ماشین FA آورده بودند و یک F26 که یک ماشین رول متوسط است. این ماشین رول متوسط برای اولین بار بود که نمایش داده می‌شد. ساختار ماشین، ساختار فلکسو است که بیشتر برای مواد انعطاف‌پذیر عرض متوسط حدود ۶۰ سانتی‌متر مناسب بود، و اما در ماشین۱۷ FA که خود من هم از آن خریداری کرده بودم، هیچ تغییر قابل توجهی اتفاق نیفتاده بود و دقیقا همان ماشین را داشت نمایش می‌داد. و قسمت یووی وارنیش، یووی برجسته گذاشته بود که دیجیتال بود و سرعت ماشین را به شدت کاهش می‌داد. بنابراین عملا می‌شود گفت یا چیزی نبود که قابل استفاده باشد. در ماشینی که ۱۹۰-۱۸۰ متر در دقیقه چاپ می‌کند، یک وارنیشینگ با سرعت ۴۰-۵۰ متر چیز جذابی نیست.
در غرفه‌های مارک اندی، اومت و ام پی اس هیچ چیز جدیدی نداشتند. مثلا اومت بعد از سری XFlex یک سری KFlex را ارائه کرده بود، به نظر من ضعیف‌تر ولی اقتصادی‌تر بود. آنچه می‌توان برداشت کرد این است که سخت‌افزار به خصوص در سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۹ پیشرفت فراوانی کرد چون سروموتورها به فراوانی وارد طراحی ماشین‌ها شدند، مثلا نیلپیتر در ماشین‌های سری جدید، ۸ یا ۹ سروموتور در کنسول‌های مختلف قرار داده است، برای کنترل حرکات طولی، عرضی و کشش، اما ساختار ماشین تغییری نکرده و انتظار هم نمی‌رود در فلکسو تحولات چشمگیری ببینیم. یک سری اپلیکیشن‌ها اضافه شده‌اند برای این که اپراتور راحت‌تر با ماشین کار کند و بر جزئیات ماشین راحت‌تر نظارت کند. در یکی، دو شرکت دیگر هم که دیدم مانیتورینگ قوی‌تر شده بود تا اپراتور راحت‌تر بتواند اتفاقات ماشین را دنبال کند.
برخی سازندگان مثل مارک اندی و اومت، ماشین‌های هیبرید (ترکیبی از فلکسو و دیجیتال) را با خود آورده بودند. عمدتا موتور دیجیتال ۵ یا ۶ هد دارد، کلا سیستمی که الان در چاپ ترکیبی یا دیجیتال محض استفاده می‌شود، سیستم‌های InkJet است. سیستم‌های تونری که عمدتا ماشین‌هایی مثل مثلا مینولتا دارند، در چاپ لیبل زیاد استقبال نمی‌شود. عمدتا ماشین InkJet که کیفیت بالاتری دارد، در ماشین فلکسو به کار می‌آید که اوج آن را در HP می‌توانستیم ببینیم که یک سالن را به خود اختصاص داده بود و ۴، ۵ ماشین را به نمایش گذاشته بود. عمدتا چیزی که مشاهده می‌شد یک رنگ سفید پوششی و CMYK و وارنیش و تمپلات خاص را گذاشته بودند.
یک ماشین دیدم در غرفه HP که ۱۲ رنگ داشت. سوال کردم از اپراتور ماشین که چطور ۱۲ رنگ و ۶ جت دارد؟ پاسخ داد که ۶ رنگ بعدی را در بار دوم Second Pass می‌زند. این امکان را در ماشین گذاشته‌اند که در بار دوم رول در داخل خود ماشین می‌چرخد و از زیر ۶ یونیت رد می‌شود. بنابراین سرعت کاهش پیدا می‌کند. ماکزیمم سرعتی که من در آنجا دیدم روی ۱۰۰ متر در دقیقه بودکه اگر از ۶ رنگ بیشتر می‌شد، تا ۵۰ متر کاهش پیدا می‌کرد.
در عرصه‌ی ماشین‌های جانبی مثل ماشین‌های چکینگ و بازرسی شرکت بزرگی مثل پراتی و این‌ها ماشین‌ها را آورده بودند. باز هم می‌گویم هیچ تغییر خاصی در این سه چهار سال اخیر نمی‌شد دید.
وداع با لترپرس
اما چیزی که قابل توجه است همان طور که پیش‌بینی می‌شد، یک سری ماشین‌ها کلا از بین رفته‌اند. یکی از آنها ماشین‌های لترپرس است. دو مشتری همیشگی در نمایشگاه لیبل اکسپو داشتیم، شرکت “ارتوتک” و “لیبل‌من” که هر دو تایوانی بودند، این‌ها تولیدکننده‌ی ماشین‌های لترپرس هستند، “لیبل‌من” عمدتا ماشین‌های سیلندر مرکزی می‌ساخت که در دنیا نیز معرف بود و در نمایشگاه ۲۰۱۹ نیز حضور داشت. “ارتوتک” ماشین‌های نیمه‌روتاری می‌ساخت، آن هم لترپرس. هر دوی این‌ها امسال نبودند و با توجه به تغییرات عمده‌ای که ماشین‌های فلکسو کرده‌اند در استفاده از انواع سطوح چاپ‌پذیر، همین طور ضخامت‌های مختلف، طبیعی است که با سرعت بیشتر و کیفیت بالاتر جایگزین شده‌اند. مثلا لیبل‌من که ماشین سیلندر مرکزی می‌سازد، بیشتر برای زدن تیوب‌های چندلایه معروف بود که این کار را می‌شود در حال حاضر با فلکسو انجام داد. می‌توان انواع تیوب‌ها با ضخامت‌های ۳۵۰ تا ۴۰۰ میکرون را با سرعت خوب بزنیم. بنابراین می‌توانیم بگوییم لترپرس‌ها کلا از صحنه لیبل خارج شده‌اند.
جای خالی افست
اگر اشتباه نکنم ماشین افست فقط یک یا دو تولیدکننده چینی دیدم، اروپایی که اصلا نبود. چینی‌ها ماشین‌های افست ۶ رنگ ساختند و آن هم به صورت نیمه‌روتاری با سرعت پایین ولی کسانی که نمی‌خواهند ماشین‌های فلکسو بخرند و تعداد زیادی سیلندر داشته باشند، شاید این ماشین‌ها برای آنها مناسب‌تر باشد، اما استقبال چندانی نیز از این ماشین‌ها نمی‌شود.
الان روند جدید، فلکسو و دیجیتال است، هیچکدام هم تهدیدی برای آن دیگری نیست و جایگزین برای دیگری نیست. به همین خاطر ماشین‌های هیبرید را ساختند که ترکیب فلکسو و دیجیتال است.
تمام سازندگان بزرگ ماشین‌های فلکسو کماکان دارند ماشین‌های معروفشان را مثل SCS، XFlex و FA می‌سازند و بازار بسیار بزرگی دارند. دیجیتال‌ها هم دارند جلو می‌آیند و سرعت‌هایشان را افزایش می‌دهند. سرعت اگر مثلا روی ۶۰-۵۰ متر بود، در نمایشگاه شما سرعت‌ها را روی ۹۰ و ۱۰۰ می‌دیدید. اما به هر حال دیجیتال‌ها بحث گرانی مواد مصرفی را دارند، مثل جوهرهایشان، جت‌ها و پمپ‌ها که عمدتا در اختیار شرکت‌های آمریکایی است، این است که فعلا گرایش به آن سمت و سو زیاد نیست.
اما فلکسو کماکان بازار خودش را دارد، به نظرم در صنعت لیبل، کماکان فلکسو لیدر بازار است،کیفیت‌ها بسیار افزایش پیدا کرده است، مضاف بر اینکه در Pre-Press هم با اپلیکیشن‌های جدید، با دستگاه‌های CTP جدید، اتفاقی که افتاده این است که کیفیت کلیشه‌ها بسیار بالا رفته است. یک زمانی اگر نقصی در فلکسوها بود در کلیشه آن بود، الان دیگر محدودیتی در ترام‌ها و نووانس‌ها، روی کلیشه‌ها نیست بنابراین فلکسو تعداد رنگ‌های بیشتری دارد و در چاپ لیبل کاملا جایگزین افست شده است. به همین خاطر سازندگان ماشین‌آلات چاپ افست را هم در نمایشگاه ندیدم.
در بخش مواد مصرفی مثل مرکب و غیره باز هم مثل همیشه غول‌های همیشگی بودند، مرکب‌های LED UV چند سال است که به بازار آمده‌اند، چون فعلا سیستم‌های یووی معمولی داریم، LEDها زیاد شده‌اند که آن هم مزیتش فعلا کاهش مصرف الکتریسیته است که در کشور ما این مساله زیاد نکته مثبتی نیست چون هزینه‌های الکتریسیته در اروپا بسیار گران است و در کشور ما این هزینه‌ها زیاد نیست. از آن طرف شما باید پول بیشتری برای مرکب مخصوص LED بدهید و همین طور سخت‌افزار گران‌تری برای داشتن یووی ال ای دی‌ها بخرید. تا آنجایی که اطلاع دارم فعلا در ایران وارد نشده و از آن استقبالی هم نشده است.
شرکت‌هایی مثل پلار و شوبر ماشین‌های دایکات IML با خود آورده بودند که یکی برای سیستم رول (شوبر) و دیگری برای سیستم شیت (پلار) بود. الان در دنیا کماکان IML بیشتر با سیستم افست شیت چاپ می‌شود و بعد می‌رود برای ماشین‌هایی که این‌ها را دایکات و بسته‌بندی می‌کنند. قیمت این ماشین‌ها با تکنولوژی بالا و با استفاده از روبات و ماشین دقیق کمتر از قیمت ماشین‌های چاپ نیست. می‌شود گفت برای فینیشینگ IML اگر می‌خواهید کار درستی انجام دهید باید هزینه زیادی بپردازید.
چین، هند و آسیایی‌ها
در حاشیه نمایشگاه پر بود از شرکت‌های چینی و هندی که مواد مصرفی مثل انواع مرکب و انواع متریال پشت چسبدار به نمایش گذاشته بودند. انواع فویل‌ها و مونوفویل‌ها، مالتی فویل‌ها، فویل‌های چند لایه و تک لایه که توسط شرکت‌های چینی به خصوص در غرفه‌های کوچک که صرفا با کاتالوگ آمده بودند، چون ماشین‌ها را نمی‌توان آورد. هندی‌ها هم این طور بودند به خصوص در مورد آلومینیوم و بلیسترها آنها خیلی جلو هستند و غرفه‌های زیادی داشتند و قطعه‌سازان زیادی هم حضور داشتند.
نکته‌ی بارز دیگری که به نظر من می‌توان دید این است که شرکت‌های مختلف دنیا به شدت با هم همکاری می‌کنند. بنده در یکی از گزارش‌ها در گروه هم عرض کردم که وقتی که شما یک ماشین بزرگ چاپ برای هایدلبرگ یا نیلپیتر یا هر چیز دیگر را بخواهید باز کنید و کنار هم بگذارید و نام شرکت سازنده هر قطعه را روی آن بگذارید، با ده‌ها شرکت مواجه می‌شوید، از چین و سنگاپور گرفته تا آلمان و فرانسه، اما یک ماشین آمریکایی از آن در آمده است، این نشان‌دهنده این است که دنیا به دنبال این است که بهترین استفاده را از توانایی‌های خود و دیگران کند. هیچ حسادت یا حساسیتی روی این که چرا این را من نسازم در آنها وجود ندارد، هندی‌ها، ویتنامی‌ها مشارکت می‌کنند و در انتها یک ماشین با برند گالوس یا نیلپیتر به وجود می‌آید.
این نقطه بارزی است که باید توجه کرد که دنیا به یک دهکده کوچک تبدیل شده است و همه در ساخت غول‌های تکنولوژی شرکت دارند، برای مثال در هر غرفه که می‌رفتید روی آن نوشته بود که هر بخش متعلق به کجاست و اگر می‌خواهید یک ماشین با سرعت ۲۰۰ متر در دقیقه داشته باشید بهتر است بهترین‌ها را کنار هم داشته باشید و بدین طریق خروجی خوبی داشته باشید.
برای ما ایرانی‌ها جای تاسف است که ما غرفه‌ای نداشتیم فقط شرکت آذرهولوگرام در آنجا حضور داشت که آن هم به خاطر تحریم‌ها نمی‌توانست از نام ایران استفاده کند و به نام شرکت آلمانی ثبت کرده بود. باز باعث دلگرمی ما بود که می‌دیدیم مهندس دلیری آنجا بود که یک ساعتی را در غرفه ایشان بودم و ایشان هم آرزو می‌کرد که بتواند روزی پرچم ایران را در بالا بزند و ما هم به امید آن روز نشسته‌ایم انشالله این اتفاق خواهد افتاد.
