گروه ترجمه
برنامه استراتژیک اروپا که تحت عنوان Circular Economy Action Plan 2.0 در سال ۲۰۲۰ توسط کمیسون کشورهای اروپایی تهیه شده، برای تبیین و اجرای قوانین مربوط به پایداری محیط زیست طراحی شده که اصطلاحا به آن، معاهده سبز اروپا یا European Green Deal می گویند.
ماجا دیسگریز دو، مامور سیاست های انجمن لیبل های پشت چسبدار اروپا، به بررسی مساله پایداری و مدیریت زباله های بسته بندی در زمینه ی اقتصاد دورانی پرداخته است. او دیدگاه خود درباره نقش بسته بندی در مدل اقتصاد دورانی و معاهده سبز اروپا را در یک سند ۲۴ صفحه ای توضیح داده که در آن برای طبیعی سازی اقلیم اروپا تا سال ۲۰۵۰ ، برنامه هایی طرح ریزی شده است.
اقتصاد دورانی یا چرخشی، سازوکاری ست که در آن زباله های دورریختنی تا جای ممکن حذف می شوند. به عبارت دیگر اقتصاد دورانی یعنی هر محصولی که به زباله تبدیل می شود، طی گذراندن فرایندهایی با حداقل مصرف انرژی، به چرخه مصرف بازگردد. این رویکرد برخلاف رویکرد اقتصاد خطی، یعنی همان «استفاده از مواد اولیه، تولید محصول، و دور انداختن زباله آن» قرار دارد و بر پایه پایداری فرآیند و محصول تعریف می شود.
ماجا دیسگریز دو می گوید: «نقشه اجرایی برنامه اقتصاد دورانی جدید، بر هفت زنجیره ارزشی اصلی در تولید محصول تمرکز می کند که یکی از آنها بسته بندی و پلاستیک است. این برنامه تضمین می کند که تا سال ۲۰۳۰، همه بسته بندی هایی که در بازارهای اروپایی خرید و فروش می شوند، یا قابل بازیافت باشند و یا قابلیت چندبار استفاده را داشته باشند. برای دستیابی به این هدف، اول اینکه باید زیرساخت‌ها و تجهیزات ضروری برای این کار را تامین کنیم، و بعد قوانینی تعیین کنیم که طبق آن، تمام بسته‌بندی‌هایی که وارد بازار کشورهای اروپایی می شوند از آن قوانین تبعیت کنند. ما همچنین برنامه هایی برای جلوگیری از هدررفت، جلوگیری از تولید بی رویه، طراحی مواد پایدار، بازیافت و کاهش پیچیدگی های مواد اولیه ترتیب داده ایم.»
در بازبینی های اخیر این سند، چشم‌انداز بازیافت برای بسته بندی تا سال ۲۰۲۵، معادل ۶۰ درصد است که تا سال ۲۰۳۰، به ۷۰ درصد می رسد و قوانین آن برای تمام کشورهای عضو اتحادیه اروپا لازم الاجراست.
کمیسیون اروپا در بررسی های خود، تولید زباله های ناشی از بسته‌بندی ها و لیبل های کالاهای ضروری و یک بار مصرف را که بیش از اندازه ی نیاز تولید شده و مستقیما به زباله تبدیل می شوند، یکی از معضلات اصلی در این بحث می داند. ماجا دیسگریز دو می گوید: «ما معضلات اصلی بر سر راه بازیافت زباله های بسته بندی را بررسی کرده ایم: طراحی ها و عملیات تکمیلی پیچیده، استفاده از پلاستیک های قابل کمپوست که میزان آلاینده ها را افزایش می دهد و تولید لیبل های ناپایدار و غیر استاندارد. هدف این است که طراحی بسته بندی ها را از انتخاب مواد اولیه تا خط تولید بهینه کنیم.»
بازیافت زباله و دورریز
اتحادیه لیبل های پشت چسبدار اروپا (Finat)، بخشی از کنسرسیوم بازیافت لیبل های پشت چسبدار در اقتصاد دورانی (CELAB) محسوب می شود. هدف این برنامه، تولید لیبل های پشت چسبداری است که با توسعه فناوری‌ها و دانش مربوط به بازیافت زباله ها و کاهش هدررفت مواد اولیه، به اقتصاد دورانی کمک کند.
اوفیلی گورداکس، مدیر پروژه CELAB اروپا و بنیانگذار Cairn Consulting می گوید: «تا حالا ۲۷ شرکت از سرتاسر اروپا به این کنسرسویم ملحق شده اند و هرماه نیز به تعداد آنها افزوده می شود. اعضای این انجمن از تولید کنندگان مواد اولیه تا تولیدکننگان لیبل، مشتریان لیبل و تامین کنندگان لیبل هستند.»
برخی از برندهای بزرگ جهان مانند L’oreal، Evian، Uniliver، Coca Cola، Walmart و Chocolate Mars در این پروژه فعال هستند و اعلام کرده اند که تا سال ۲۰۳۰، تمامی بسته بندی محصولاتشان را طبق استراتژی ها و قوانین این کنسرسیوم تولید می‌کنند. به همین علت، پیش بینی شده که ارزش بازار بسته بندی پایدار تا سال ۲۰۲۴، به ۹۲۷ میلیارد دلار برسد.
اهداف استراتژیک CELAB، ایجاد زنجیره ای ارزشی و قابل دفاع برای لیبل های پشت چسبدار، و ایجاد راه حل های مقرون به صرفه و به کارگیری این زنجیره ارزش با ایجاد هم افزایی میان تولیدکنندگان و کارخانه های بازیافت است. گورداکس اضافه می‌کند: «اروپا، مسئول تولید یک سوم از زباله‌های دنیاست که ۴۳۰ تن از این زباله ها را کالاهای پایه کاغذی تشکیل می‌دهند. طبق تحقیقات CELAB ، فقط ۳۴ درصد از آسترهای لیبل ها بازیافت می شود. ما در تلاشیم که این عدد را تا سال ۲۰۲۵، به ۷۵ درصد برسانیم. در حال حاضر در حال شبکه سازی و ایجاد زیرساخت های اساسی و مهمی هستیم که بتوانیم تکنولوژی های لازم برای جمع آوری زباله ها و بازیافت را تامین کنیم.»
یکی از راه حل های کنسرسیوم CELAB برای تسهیل بازیافت لیبل ها، تکنولوژی واترمارک Digimark است. در این فناوری، اطلاعات زباله بازیافتی مانند ترکیبات و مواد تشکیل دهنده ی آن به شکل کدهایی به اندازه تمبرهای پستی بر روی آنها چاپ می شود که بعد در هنگام بازیافت، توسط یک خوانش گر، شناسایی و بر اساس آن زباله ها را بسته به جنس و نوع فرایند بازیافت آنها، طبقه بندی می کنند.
بر اساس پیش بینی های کمیسیون اروپا، با اجرایی شدن این برنامه، آثار مخرب تولید محصولات پلاستیکی تا سال ۲۰۳۰، به نصف کاهش پیدا می یابد و به نظر می رسد که این هدف تنها از طریق اقتصاد دورانی میسر باشد.
