گروه پژوهش
کاغذ عنصر اصلی برای هر گونه عملیات چاپی است و نوسان قیمت آن بر کسب و کار چاپخانه‌ها و مشتریان آن‌ها تأثیر فراوانی می‌گذارد. بحران ویروس کرونا موجب تغییر و تحول چشمگیری در نحوه عملکرد و فرایند تولید صنعت کاغذسازی شده است. این تغییرات به سهم خود باعث نوسانات در قیمت کاغذ و عرضه و تقاضا و به تبع آن افزایش قیمت کاغذ می‌شود.
ناظران و کارشناسان دلیل عمده افزایش قیمت کاغذ را افزایش قیمت خمیر کاغذ، سوخت و حمل و نقل می‌دانند. افزایش قیمت حمل و ارسال کاغذ از کشورهای مبدا به مقصد، ارتباط مستقیم با محدودیت‌های کرونا دارد.
بسیاری از سازندگان کاغذ در ماه‌های اخیر قیمت‌های خود را افزایش داده‌اند. شرکت کاغذسازی ساپی قیمت مقوای بسته‌بندی و کاغذهای ویژه خود را ۷ تا ۱۱ درصد افزایش داده است. افزایش قیمت از اول آوریل سال ۲۰۲۱ اعمال شده است.
شرکت سونوکو (SONOCO) از جمله تولیدکنندگانی است که قیمت‌های رول‌های مقوای خود را ۶ درصد افزایش داده است. دلیل آن را نیز افزایش قیمت مقوای بازیافتی بدون پوشش (uncoated) ذکر کرده است. شرکت کاغذسازی میتسوبیشی Mitsubishi Hitec نیز اعلام کرده است از اول ماه می ۲۰۲۱، پنج درصد قیمت کاغذهای چاپ جوهرافشان خود را افزایش خواهد داد. شرکت ‘Feldmuehle از سازندگان آلمانی عمده کاغذ لیبل نیز قیمت‌های خود را ۸ درصد افزایش داده است.
دیگر سازندگان عمده کاغذ از جمله Verso، Domtar،Paper International و ND Paper نیز همگی قیمت‌های تولیدات خود را یا افزایش داده‌اند یا طی ماه‌های آینده افزایش خواهند داد.
شرکت Moody در تازه‌ترین گزارش خود در مورد دورنمای بازار جهانی کاغذ، بسته‌بندی و محصولات جنگلی ادعا کرده که این صنایع در طول سال ۲۰۲۱ بین ۸ تا ۱۰ درصد افزایش درآمد خواهند داشت. علت آن‌هم صعود قیمت خمیر کاغذ، فیبر، مواد شیمیایی، سوخت و هزینه‌های حمل و نقل است.
براساس گزارش Moody درآمد صنایع کاغذ در آمریکای شمالی و اروپا در سال ۲۰۲۱ بین ۵ تا ۷ درصد افزایش خواهد داشت در عین حال در منطقه آمریکای لاتین این افزایش بین ۲۵ تا ۳۰ درصد خواهد بود. دلیل عمده آن هم افزایش قیمت خمیر کاعذ اوکالیپتوس است.
تقاضا برای کاغذ در سال ۲۰۲۱ کماکان افزایش پیدا خواهد کرد، زیرا خریداران به خاطر بحران کرونا هر چه بیشتر به صورت آنلاین مایحتاج خود را خریداری می‌کنند به همین خاطر تقاضا برای بسته بندی تکی به جای بسته‌بندی فله‌ای افزایش پیدا خواهد کرد. در عین حال بسته‌بندی کاغذی در بسیار موارد جایگزین بسته‌بندی پلاستیکی خواهد شد. در گزارش Moody به ثبات قیمت تیشو در سال ۲۰۲۱ اشاره شده است. در سال ۲۰۲۰ قیمت دستمال کاغذی و دستمال توالت افزایش چشمگیری داشته است.
در این گزارش همچنین به افزایش ۲۵ درصدی قیمت خمیر کاغذ در سال ۲۰۲۱ اشاره شده است. این افزایش شامل کلیه ۸ نوع مختلف خمیر کاغذ می‌شود. دلایل افزایش قیمت خمیر کاغذ، رشد تقاضا در چین، کاهش ارزش دلار،کاهش تولید در سال ۲۰۲۰ و کاهش عرضه در سال ۲۰۲۱ و همچنین احتکار سازندگان عمده خمیر کاغذ بوده‌است.
کاهش شدید پس از فراوانی
در سال ۲۰۲۰ انبار تولیدکنندگان کاغذ مملو از کاغذهای فروش نرفته بود. دلیل آن هم کاهش شدید تقاضا برای کاغذ بود. ولی در اوایل سال ۲۰۲۱ تمام این کاغذها به فروش رسید و میزان موجودی انبار کاغذسازان کاهش چشمگیری پیدا کرد. برای پاسخگویی به نیازهای بازار، سازندگان کاغذهای پوشش دار (Coated) ظرفیت خود را افزایش داده‌اند. با این حال از آنجا که تقاضا بیشتر از عرضه است، سازندگان کاغذ دست بالا را دارند و می‌توانند قیمت را افزایش دهند.
سازندگان کاغذهای پوشش دار اعلام کرده‌اند قیمت تولیدات خود را در هر تن حدود ۳۰ دلار افزایش داده‌اند و در سال جاری نیز افزایشی بین ۳ تا ۱۰ درصد دیگر اعمال خواهد شد. افزایش قیمت شامل کاغذهای افست نیز می‌شود.
در مجموع دلایل افزایش قیمت کاغذ شامل موارد زیر می‌شود:
– قیمت خمیر کاغذ در ژانویه ۲۰۲۱ افزایش پیدا کرده بود و در ماه مارس تقریبا همه سازندگان کاغذ، قیمت‌های خود را افزایش دادند.
– هزینه حمل و ارسال محموله‌های کاغذ و مواد شیمیایی در سال ۲۰۲۰ افزایش پیدا کرده و در سال ۲۰۲۱ نیز این افزایش ادامه خواهد داشت. همین امر باعث افزایش قیمت کاغذ در سطح جهان می‌شود.
– هزینه حمل و نقل محلی و لجستیک در سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۰ بیش از ۷/۳ درصد رشد داشته و انتظار می‌رود در طول سال ۲۰۲۱ این هزینه ۹/۱ درصد دیگر افزایش پیدا کند.
– شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی بخاطر توقف عملیات حمل و نقل نتوانستند به موقع محموله‌های خود را به مقصد برسانند.
– تولیدکنندگان عمده کاغذهای پوشش دار (Coated) با ۱۰۰ درصد ظرفیت کار می‌کنند و انتظار می‌رود تقاضا برای کاغذهای پوشش دار در سال ۲۰۲۱ حدود ۶ درصد افزایش پیدا کند.
– نسبت عملیاتی کاغذهای غیر پوشش‌دار (UFS) در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۱ به ۹۴ درصد می‌رسد که بیشتر از ۹۲ درصد معمول است.
– قیمت کاغذهای UFS به علت فعالیت‌های انتخاباتی و بازگشت محدود مردم به محل کار و بازگشایی برخی از مدارس تقویت شده در عین حال به علت افزایش قیمت خمیر کاغذ و هزینه‌های سازندگان کاغذ و عوامل دیگر انتظار می‌رود قیمت UFS باز هم افزایش پیدا کند. تقاضا برای این کاغذها نیز رو به افزایش است.
در حالی که انبارهای سازندگان کاغذ تقریبا خالی است، انبارهای دلالان و توزیع‌کنندگان کاغذ پر است. به همین خاطر به نظر می‌رسد در حال حاضر معامله با واسطه‌ها و دلالان بجای خرید مستقیم از کارخانه ارزان‌تر از آب در بیاید. گو اینکه این مورد تا حد زیادی بستگی به نوع، حجم و اندازه کاغذ مورد نیاز دارد.
کرافت گرانتر از همیشه
در میان انواع کاغذ، کاغذ کرافت بیشترین افزایش قیمت را تجربه کرده است. از ماه ژانویه ۲۰۲۰ تاکنون کاغذ کرافت بیش از ۷۰ درصد گرانتر شده است. از کاغذ کرافت برای تولید مقوای کنگره‌ای (کارتن) استفاده می‌شود. این افزایش قیمت به سهم خود باعث افزایش قیمت کالاهای FMCG خواهد شد. در حال حاضر سازندگان کارتن باید هزینه بیشتری بابت مقوا بپردازند و طبیعتاً آن‌ها نیز به سهم خود این افزایش قیمت را به مصرف‌کنندگان منتقل خواهند کرد. تولیدکنندگان کاغذ کرافت، کووید و قرنطینه را عامل اصلی این افزایش قیمت می‌دانند. از سوی دیگر کاهش کاغذهای باطله برای بازیافت نیز عامل دیگری برای گرانی کاغذ کرافت است.
چین عامل گرانی؟
کشور چین چندی است کاغذ باطله را در حجم زیاد از سراسرجهان از جمله آمریکا، اروپا و دیگر کشورهای توسعه یافته وارد می‌کند. از این کاغذها برای تولید کاغذ بازیافتی استفاده می‌شود. با این حال به تازگی چین واردات کاغذهای باطله را ممنوع کرده است و همین امر باعث کاهش مواد اولیه برای تولید کاغذ در چین شده است. برای جبران کمبود چین کاغذ کرافت در حجم بالا از هند وارد می‌کند تا آن را بازیافت کرده و به خمیر کاغذ و الیاف مورد نیاز برای تولید کاغذ تبدیل کند. همین امر باعث افزایش قیمت کاغذ کرافت در سراسر جهان شده است.
در هر حال به نظر می‌رسد در سال ۲۰۲۱ افزایش قیمت کاغذ ادامه پیدا کند و این افزایش قیمت ناگزیر به مصرف کنندگان منتقل می‌شود که به سهم خود پدیده خوبی نمی‌تواند باشد، آن هم در حالی که ویروس کرونا هنوز قربانی می گیرد.
