برخي تحقيقات اخير به صاحبان صنايع چاپ مژده مي‌دهند که عمر کتاب‌هاي چاپي در حال برگشت است و کتاب‌هاي الکترونيکي هرگز جاي کتاب‌هاي چاپي را به طور کامل نخواهند گرفت. براي کشور ما که در آن تعداد کتاب‌خوان‌ها محدود و تيراژ چاپ پايين است، شايد اين خبري هيجان‌انگيز نباشد اما چاپچي‌هاي اروپا و ايالات متحده با شنيدن آن بسيار دلگرم مي‌شوند. ترجمه مقاله‌اي را از نشريه پانوراما، مجله شرکت مولر مارتيني دراين‌باره خواهيد خواند.
به نوشته نشريه تخصصي “The Bookseller” سه سال پس از شروع عرضه آمازون کيندل توسط واترستون، به کتابفروشي‌هاي زنجيره‌اي بريتانيا در سال ۲۰۱۵ اين وسايل که کتاب‌خوان‌هاي الکترونيکي آمازون هستند، از قفسه‌ها جمع‌آوري شدند. علت: فروش اسف‌بار. فروش کتاب‌خوان‌هاي الکترونيکي متوقف و فضاي آنها براي استفاده از کتاب‌هاي چاپي اختصاص داده شد.
البته آمازون بطور ناگهاني آن را متوقف نکرده است. هرچند، شرکت Enders Analysis، که تحقيقات و بررسي براي شرکت‌ها و رسانه‌ها، سرگرمي‌ها و صنايع ارتباطات راه دور اروپا را انجام مي‌دهد، اعلام کرد که حرکت واتر استون تعجب‌آور نبوده و معتقد است که اين نشان دهنده مشکلي اساسي بوده است. در حال حاضر به نظر مي‌رسد کتاب‌خوان الکترونيکي مي‌تواند به گذراترين فن‌آوري در تاريخ تبديل شود.
اين فرضيه به کاهش فروش e-reader و تبلت برمي‌گردد. سال گذشته اپل در مقايسه با ۷۰ ميليون فروش در سال ۲۰۱۳ فقط ۵۵ ميليون آيپد فروخت. بازار کلي چنين سقوط چشمگيري را نشان نمي‌دهد، اما به هر حال در يک نگاه فروش e-reader و تبلت در اروپاي غربي و آمريکاي شمالي در سال گذشته افت داشته است و محققان بازار انتظار ندارند که در آينده نزديک تغييري داشته باشد.
اجراي قوانين متفاوت
در بخش کتاب، حداقل تاکنون، مشابه ديگر رسانه‌ها مثل عکس، موسيقي و فيلم که کاملا تغيير کرده‌اند از ديجيتالي شدن تبعيت نشده است. اگر به همان اندازه پويايي بازار کتاب را نيز شامل شده بود، کتاب الکترونيکي نيمي از کل فروش کتاب را در سال ۲۰۱۵ به خود اختصاص مي‌داد. به هر حال، اين موضوع باعث اين نتيجه نبوده است.
حتي در آمريکا، مرکز کتاب الکترونيکي و تبلت، کتاب‌هاي چاپي، ۸۰ درصد فروش کتاب را شامل مي‌شوند. در انگليس اين رقم حدود ۸۵ درصد بود. ارقام از Nielson Bookscan، يک کمپاني متخصص در تجزيه و تحليل صنعت کتاب نشان داد که فروش کتاب‌هاي چاپي دوباره در سال ۲۰۱۵ براي اولين بار پس از سال ۲۰۰۷ رشدي معادل ۴.۶ درصد داشته است. درکشورهاي آلماني زبان کتاب الکترونيکي وضعيت بدتري دارند، افزايش کمي کمتر از ۵ درصد در دوره مشابه.
تفاوت‌هاي سبک
در حال حاضر، به نظر مي‌رسد خطر ناشي از کتاب‌هاي الکترونيکي براي صنعت چاپ از بين رفته است، اگرچه بايد توجه شود که اين تغيير تا حد زيادي بستگي به سبک مورد نظر دارد. آنطورکه از آمار و ارقام ۵ ناشر انگليسي زبان نشان داده شده است، کتاب‌هاي الکترونيکي ممکن است بين ۲۰ تا ۳۰ درصد فروش رمان و داستان‌هاي فانتزي را جبران کند.
براي مثال در سال ۲۰۱۴، آنها به ۲۰ درصد از فروش‌هاي پنگوئن رندوم هاوس penguin random house و بيشتر از يک چهارم فروش سايمون و شوستر simon & schuster کمک کردند. در هر صورت، شرکت‌هاي چاپ بسياري وجود دارند که حتي بدون کتاب الکترونيکي هم عملکرد بسيار خوبي دارند. براي مثال دکتر christina waiblinger سخنگوي شرکت تاشن ورلاک (Taschen verlag) در آلمان مي‌گويد: “ما کار را با کتاب الکترونيکي تجربه کرديم، ولي وقتي ديديم که به موفقيت منجر نشد، به سادگي کار را متوقف کرديم. در عوض روي زمينه اصلي تخصص خود تمرکز کرديم- توليد کتاب‌هايي با کيفيت بالاتر. يافته‌هاي ما نشان مي‌دهد که استراتژي ما، درست بوده است.
خواننده‌هاي کتاب‌هاي IT هم چاپ را دوست دارند
راين‌ورک (Rheinwerk)، شرکت آلماني انتشارات کتاب‌هاي IT، طراحي و عکاسي، از همان ابتدا با کتاب‌هاي الکترونيکي درگير بوده‌است؛ يعني از وقتي که تصور مي‌شد خوانندگان هدف آنها يعني کتاب‌هاي IT بسيار پذيراي تکنولوژي کتاب الکترونيکي خواهند بود. امروزه همچنين شرکت‌هاي چاپ، مجموعه‌هاي کاملي از کتاب الکترونيکي در فرمت‌هايي مانند PDF، EPUB و MOBI را عرضه مي‌کنند.
به هر حال، رالف کائوليش (Ralf Kaulisch) از تيم بازاريابي شرکت Rheinwerk، اين موضوع را يادآوري مي‌کند که تبديل يک به يک داده‌هاي کتاب‌هاي چاپ شده به کتاب الکترونيکي کافي نيست. در عوض، اين داده‌ها نياز دارند تا براي استفاده کارآمد در کتاب الکترونيکي تکميل شوند. او تاکيد مي‌کند سازماندهي اطلاعات نيز موضوع مهمي هست که نبايد دست کم گرفته شود. بر اين اساس Rheinwerk تعداد کارکنان را از ۴ به ۸ نفر در بخش توليد افزايش داده و دو برابر کرد. به هر حال، عليرغم ورود با شور و شوق فراوان به پروژه، حجم معاملات کتاب الکترونيکي در ۵ درصد ثابت مانده است؛ اگرچه Ralf Kaulisch نااميد نشده است. او انتظار داشت که رقم بيش از اين باشد.
نسل هزاره به چاپ باور دارند
ممکن است که کسي فکر کند نسل هزاره (متولدين بين ۱۹۸۰ و ۱۹۹۹) مشتاق خواندن کتاب الکترونيکي هستند. به هر حال، اين بسيار دور از واقعيت است، همانطور که دانکن استوارت Duncan Stewart از شرکت مشاور و حسابرسي دلوتي (Deloitte) کانادا بر اساس يافته‌هاي تحقيقاتش نتيجه‌گيري مي‌کند.
جوان‌ترها نيز کتاب‌هاي چاپي مي‌خوانند. ۷۵ درصد نسل هزاره در آمريکا کتاب‌هاي چاپي مي‌خوانند، در حالي که فقط ۳۷ درصد کتاب الکترونيکي مي‌خوانند. هم چنين جالب است که ۲۵ درصد اين افراد کتاب خواندن را به‌عنوان عشق و شور توصيف مي‌کنند، فقط عملکرد موسيقي از اين نظر بهتر است. ظاهرا عناوين کتاب‌ها حتي براي مردم جوان حس هويت ايجاد مي‌کنند. داشتن کتابي در دست به خوانندگان جوان اجازه مي‌دهد که به مردم اطراف خود نشان دهند که اخيرا در حال خواندن چه چيزي هستند و هم چنين براي اينکه بر مبناي آن، با ديگران سر صحبت را باز کنند. آن طور که دانکن استوارت Duncan Stewart مي‌گويد، با کتاب الکترونيکي، برعکس، عنوان کتاب در نيرواناي ديجيتال گم مي‌شود.
نيمي از نسل جوان باور ندارند که کتاب الکترونيکي جايگزين کتاب‌هاي چاپي خواهند شد. در کمال تعجب، اين باور بين کتاب‌خوان‌هاي مسن نيز به همان اندازه وجود دارد. به عبارتي ديگر، آينده کتاب‌هاي چاپي به اندازه‌اي که طي چند سال گذشته ما را متقاعد کرده بودند، مايوس کننده نيست.
بر اساس يافته‌هاي مطالعات اخير کالج دارتموث (Dartmouth) در آمريکا، صفحه‌هاي کتاب الکترونيکي و وسايل ديگر باعث مي‌شوند که توجه خوانندگان به جزئيات خاصي جلب شود، در حالي که اطلاعاتي که نياز به استنتاج دارند ناديده گرفته مي‌شوند.
محققين به دنبال اين هستند که وقتي شخص بر روي صفحه دستگاهي مطلب را مي‌خواند يا به شکل چاپ شده، آيا اطلاعات يکساني بدست مي‌آيد. در مقايسه با ۴۸ درصدي که داستان را بر روي صفحه يک دستگاه خوانده بودند، نزديک به ۶۶ درصد خوانندگاني که به آنها داستان چاپي داده شده بود، توانستند به پرسش‌هاي مفهومي پاسخي صحيح بدهند.
برخلاف پذيرش بسيار زياد دستگاه‌هاي ديجيتال، همانطور که ميليون‌ها اپليکيشن، گوشي‌هاي هوشمند و آيپدهاي دانش‌آموزان به تنهايي نشان‌دهنده آن هستند، در کمال تعجب تحقيقات کمي درباره اين موضوع که چقدر اين دستگاه‌ها بر روي فهم ما تاثير دارند وجود دارد.
آمازون کيندل: (Amazon Kindle) يک سخت‌‌افزار الکترونيکي است که توسط آمازون ساخته و منتشر شده و براي خواندن کتاب الکترونيکي و ديگر رسانه‌هاي ديجيتال به کار مي‌رود.
منبع: Panorama
ترجمه: مريم حسين‌زاده
