طراحی گرهگشای مشکلات زیستمحیطی این کره خاکی
گروه Green Grads فارغالتحصیلان دانشگاههای بریتانیا هستند که همگی دغدغه محیطزیستی دارند. از آنجاییکه ۸۰درصد اثرات مخرب زیستمحیطی یک کالا ناشی از طراحی محصول است (طبق گفته هیئت طراحی بریتانیا) نمایش کارهای این فارغالتحصیلان، پتانسیل طراحان مسئولیتپذیر را برای آینده کره زمین در معرض دید همگان قرار میدهد.
نویسنده: دبی مک کیگان
گروه پژوهش
در مقالهای که میخوانید دبی مک کیگان، متخصص در حوزه چاپ پارچه پرسشی را مطرح میکند با این مضمون؛ آیا طراحی میتواند مهمترین مشکلات زیستمحیطی کره خاکی ما را حل کند؟
در این مقاله او کارهای ۲۴ فارغالتحصیل دانشگاههای بریتانیا در عرصه طراحی را که به آنها ۲۴ Green Grads میگویند معرفی و ارزیابی میکند. رشتهای که تمام این کارها را به هم پیوند میزند محیط زیست و دغدغه حفاظت از آن از طریق طراحی دوستدار محبط زیست است.
آیا طراحی میتواند بخشی از مهمترین مشکلات کره خاکی ما را حل کند؟
پاسخ به این پرسش یک «بله» تمامعیار از طرف فارغالتحصیلان ۲۴ Green Grads است که به تازگی ایدههای درخشان خود را در گالری Yorkton Workshop در غرب لندن به نمایش گذاشتند.
گروه Green Grads فارغالتحصیلان دانشگاههای بریتانیا هستند که همگی دغدغه محیطزیستی دارند. ایدههایی که Green Grads ارائه میکنند بسیار متنوع هستند. برخی از این ایدهها در قالب پروژه اجرا شدهاند و برخی در مرحله راهاندازی هستند. این پروژهها شامل ساخت چرم از جلبک دریایی، ظرف از پوسته تخممرغ، یک کتری قابلتعمیر، پردههای هوشمند که بهطور خودکار و متناسب با گرما و نور تنظیم میشود، لباسی که از برگ چایی درست شده و جواهراتی که از کپک لجن ساخته شدهاند، میشود.
تمرکز فراوانی روی زیست مواد و گزینههای بدیع و ابتکاری که میتوانند جایگزین پلاستیکهای ساخته شده از مشتقات نفت شوند در تمام این طراحیها وجود دارد.
ضایعات مواد غذایی و آشامیدنیها میتواند یک نقطه شروع خوب باشد. یکی از اعضای تیم Green Grads به نام جوزفین درو، کاسههای ظریف و زیبایی از پوست تخممرغ میسازد. او این پوستههای تخممرغ را از سطل زباله آشپرخانه دانشگاهش جمعآوری کرده است. الا ساینسبوری بستهبندی زیستتخریبپذیر برای بطریهای شراب را از ضایعات فرایند شرابسازی مثل پوست، دانه و شاخههای درخت انگور ساخته است.
کانر مک آرثور دیگر عضو تیم Green Grads از چرم جلبک دریایی خود (که آن را با برند Kelpworks عرضه میکند) برای ساخت چادر و پناهگاه در فستیوال و رویدادهای نمایشی استفاده میکند. او میگوید:« این سازههای موقت معمولاً از مواد استخراجی (مثل نفت) ساخته میشوند که ضایعات فراوانی از خود به جا میگذارند.» او کارهای تجربی خود را که از جلبک دریایی ساخته شده، از طناب در حیاط گالری Yorkton همراه با اتیکتهای حاوی اطلاعات مربوط به نوع مواد به کار رفته و خواص آنها، آویزان کرده و نمونههایی از این مواد را که به هم دوختهشده، با لیزر برش خورده، حکاکی شده و روی آن چاپ نیز شده است، به نمایش درمیآورد. راتی دیگر عضو گروه نوعی چرم ویگان که میتوان روی آن چاپ و سوزندوزی کرد، نیز ساخته است.
پرسه در طبیعت منبع الهام راب دانوارد برای ساختن مبلمان طبیعی بود. دانوارد که یکی دیگر از اعضای Green Grads است با مواد مختلف تجربهاندوزی کرده تا استحکام و بافتی را که میخواهد، پیدا کند. او گفت:« من خزه، جو، برگ آسیابشده، و کتان را امتحان کردم تا در آخر به کنف رسیدم.» او سپس پژوهشهای بیشتری در مورد بایندرها انجام داد. او صمغ کاج، چسب جسو، چسب پوست، چسب ماهی را امتحان کرد ولی سرانجام نشاسته سیبزمینی را به عنوان بایندرانتخاب کرد.
او گفت: « نشاسته سریع خشک میشود، بافت کنف را حفظ میکند و آنقدر مقاوم است که می تواند وزن آن را تحمل کند.» استوانه های مستحکم و انعطافپذیری که او از کنف ساخته است اکنون چوبهای سخت ضایعات یک تاجر الوار را نگه میدارد.»
گابریل کی، یک کتری قابلتعمیر که تکههایی از آن را میتوان جایگزین یا با تکه ای دیگر معاوضه کرد به نمایش گذاشته است. او میگوید: « ضایعات الکترونیک یک مشکل روزافزون جهانی است و ما تا حدی مسئول این بحران هستیم. ما نمیتوانیم تأثیر کارمان را نادیده بگیریم و تغییر میتواند راه نجات ما باشد.»
از سوی دیگر بیش از سیصد میلیون جفت کفش ورزشی هر ساله تنها در بریتانیا دور ریخته میشود. کفش را نمیتوان بازیافت کرد. زیرا تکههای آن با چسب به یکدیگر چسبیدهاند. لوییس برایتون از اعضای Green Grads یک کفش ورزشی انقلابی به نام ModoRun ساخته است که تکههای آن از هم جدا میشوند. او میگوید: این کفش میتواند با زمینهای رشته های مختلف ورزشی سازگار شود. میتوان آن را بازیافت کرد و در پایان عمرش بار دیگر مورداستفاده قرار داد. اوا الیس، انقلابی در ساخت پارچه رومبلی به راه انداخته است. صندلی بسیار باریک و شیک راحتی او دارای یک فریم فلزی زیبا است که به جای پارچه رومبلی روی آن یک «جوراب» بافته شده سهبعدی کشیده شده است. او میگوید: من ساختار نگهدارنده صندلی را مستقیماً با پارچه بافتهشده پوشانده ام و از فوم استفاده نکردم.
مایکل دایره مبلمان مستحکمی از مقوا میسازد. اعضای گروه Green Grads از سراسر جهان میآیند که این گواه تنوع و گوناگونی دانشجویان، دانشگاههای بریتانیایی است. برخی از آنها روی پروژههایی کار میکنند که بهطور مستقیم به کشورشان منفعت میرسانند. ولی امکانات گستردهتری نیز دارند. بهعنوان مثال سایما قانع نوعی پرده عمودی پنجره با استفاده از مواد هوشمند اختراع کرده است که بهطور خودکار با تغییرات دما و نور تنظیم میشود و به هیچ قطعه الکترونیکی نیاز ندارد.
او میگوید: « من گرمای طاقتفرسای زادگاهم اودایپور را به خاطر دارم.»
پروژه (RAW Renewable Agricultural Waste) ) یا ضایعات تجدیدپذیر کشاورزی، کار مشترک یوهان کوکرجا و آنکیتا کانا، یک ماده زیست ترکیبی است که از کاه برنج ساخته شده است. کاه برنج معمولا در حجم زیاد توسط کشاورزان هر ساله در هند سوزانده میشود، کاریکه باعث آلودگی مرگبار هوا میشود. ماده جدید آنها مستحکم و انعطافپذیر است و کاربردهای فراوانی از جمله ساخت کفش دارد. از سوی دیگر ایهان دونگ، ضایعات ساختمانی را به ماده ای شبیه بتن تبدیل میکند.
رویکرد سوفی ماکریج برای ارایه راه حل زیست محیطی نیز بازیگوشانه است، چیزی شبیه بازی بسکتبال. شما یک قوطی را به بالا پرتاب میکنید و در حالیکه قوطی از یک لوله ناودانی شکل انحنادار به پایین سُر میخورد و وارد یک اتاقک جعبه مانند میشود، میتوانید آن را تماشا کنید.
سوفی میگوید: « بیش از ۴۳درصد از کل زباله ها در بریتانیا از قوطی و بطری تشکیل شده است. در عین حال آلومینیوم کاملاً بازیافتپذیر است. برای ساخت یک اقتصاد چرخشی طرز تفکر ما از زباله به ماده قابلاستفاده و از سطل آشغال به جمعآوری باید تغییر کند. هدف من تغییر رفتار مردم است و برای این کار میخواهم بازیافت را جذاب، بازیگوشانه و ذهنبرانگیز کنم.» اسباببازی که مک میل نیز ساخته و Snapkit نام دارد و هماکنون در بازار موجود است نیز جنبهای بازیگوشانه دارد. اسباببازی او چیزی شبیه بلوکهای لِگو است که از ضایعات ساخته شده است.
آثار هنری جسورانهای نیز وجود دارد که طبیعت را تقدیس کرده و از زباله استفاده بهینه میکند. با استفاده از تکه پارچههایی که با تکنیک باتیک روی آن تصاویر و الگوهای جوراجور چاپ شدهاند و از جنس کتان هستند، هنرمند نیجریهای تابو آیهلوو پارچههای بزرگ درست میکند. او میگوید: « من عاشق طبیعتم و این عشق خود را از طریق هنر بیان میکنم. هنر، سلاح من است برای ایجاد تغییرات موردنیاز و حیاتی.» لوک میل هریس مجسمهساز ضایعات فلزی که به روشهای گوناگون جمعآوری کرده (پیچ، مهره، واشر، سیم، دروازههای فلزی و بسیاری چیزهای دیگر) برای ساخت یک مجسمه بزرگ فلزی به ارتفاع ۱۹۲ سانتیمتر که حتی بلندتر از سازنده آن است، استفاده میکند.
این مجسمه که مثل یک نگهبان در حیاطی ایستاده، هشداری است در مورد انباشت زباله در جهان و نیاز به یک حرکت جمعی برای حل این معضل. نقطه مقابل آن یک پرتره نیمتنه است که توسط چاپگر سهبعدی با استفاده از کاغذهای دورریخته ساخته شده است. این پرتره کار آدریانا تابوئنکا است.
برخی از پروژهها هنوز در مرحله یک ایده هستند. همین ایدهها نیز آنچه را که ما بهعنوان منبع مواد در آینده میشناسیم به چالش میکشد.
منگویان گوئو، بهعنوان مثال، لباس اثیری خود را با نام Teafab که از برگهای چاپی ساخته شده ارائه کرده است. در عین حال لویس رایت جواهرساز یک گردنبند و گوشواره را از کپک لجن ساخته به مجموعه جواهرات خود به نام Organic Opulence (شکوه ارگانیک) اضافه کرده است.