فرهنگ بسته‌گشایی ؛ افزایش تقاضا برای جعبه مقوایی

در مقاله‌ای که می‌خوانید کاترینا ادواردز از متخصصان بازار بسته‌بندی و دنیای جعبه (Folding carton) سیر توسعه و رشد جعبه مقوایی و روندهای بازار را بررسی کرده و نگاهی کلی به فرایند تولید آن می‌اندازد.
بسته‌بندی چاپ‌شده را همه‌جا می‌توان دید. دفعه بعد که وارد یک فروشگاه یا مغازه خواروبارفروشی، داروخانه یا سوپرمارکت شدید، نگاهی به اطراف بیندازید. متوجه خواهید شد که کالاهای بسته‌بندی‌شده شما را احاطه کرده‌اند. نگاه دقیق‌تری بیندازید و خواهید دید که بیشتر این بسته‌ها در حقیقت جعبه‌هایی هستند که چاپ و تاشده و لبه‌های آن به هم چسبیده است.
در این مقاله سیر توسعه و رشد آن، روندهای بازار و فرایند ساخت آن را بررسی می‌کنیم.

بازار جعبه به روایت آمار و ارقام

ابتدا نگاهی می‌اندازیم به آمار و ارقام صنعت بسته‌بندی و جایگاه بسته‌بندی جعبه مقو‌ایی در کل بازار بسته‌بندی.
ابعاد و ارزش کل بازار بسته‌بندی ۱۴/۱ تریلیارد دلار است و انتظار می‌رود تا ۵ سال آینده به ۳۸/۱ تریلیارد دلار برسد. بسته‌بندی جعبه مقو‌ایی یکی از بخش‌های اصلی صنعت بسته‌بندی است و ارزش آن ۱۳/۱۴۱ میلیارد دلار یا کمی بیشتر از ۴/۱۲ درصد کل بازار بسته‌بندی است.
جعبه مقو‌ایی همراه با بسته‌بندی انعطاف‌پذیر و لیبل حدود یک‌سوم یا ۳۶/۳۲ درصد از کل بازار بسته‌بندی را به خود اختصاص داده‌اند. دیگر انواع بسته‌بندی شامل ظروف پلاستیکی، شیشه، بسته‌بندی فلزی، کاغذهای دورپیچ، کیسه و موارد دیگر می‌شود.
از میان همه موادی که در صنعت بسته‌بندی استفاده می‌شود، مقوا که مواد اصلی برای ساخت جعبه است تا سال ۲۰۲۵ بیش از ۵/۳۱ درصد رشد خواهد کرد. پس از آن بسته‌بندی انعطاف‌پذیر و پلاستیک در مقام‌های بعدی قرار دارند.

چرا بازار جعبه مقو‌ایی در حال شکوفایی است؟

بر اساس آمار و ارقام توسعه و رشد بازار بسته‌بندی جعبه مقو‌ایی در این دهه و در آینده ادامه پیدا خواهد کرد. دلیل این رشد چیست؟ هر چه باشد جعبه پدیده جدیدی نیست و از اواخر سال‌های ۱۸۰۰ تاکنون به‌صورت انبوه تولید می‌شده است. بد نیست نگاهی به تاریخچه آن بیندازیم: رابرت گِیر، مخترع روش تولید انبوه جعبه‌های مقوایی است. او هنگامی که تیغه (خط‌کش) فلزی را در ارتفاع بیش از موردنیاز در بالای ماشین چاپ لترپرس‌اش قرار داده بود تصادفاً کاغذ را به‌جای اینکه تا کند، برید. همین پدیده تصادفی باعث شد ایده‌ای در ذهنش جرقه بزند و به این نتیجه برسد که می‌تواند هم‌زمان در هنگام عبور کاغذ از ماشین هم آن را تا و هم برش بزند و از این طریق کسب‌وکار جعبه مقوایی برای بسته‌بندی متولد شد.

جعبه‌‎های مقوایی؛ عامل حفاظت از محیط‌زیست

یکی از دلایل عمده رشد بازار جعبه سازگاری آن با محیط‌زیست است. امروزه تقاضای فراوانی برای کاهش استفاده از مواد پلاستیکی وجود دارد. بر اساس داده‌های یک شرکت ناظر بر اجرای قوانین زیست‌محیطی به نام World in Data، امروزه در جهان هر سال ۳۵۰ میلیون تن ضایعات پلاستیکی تولید می‌شود که ۵/۰ درصد (معادل ۷/۱ میلیون تن) آن سر از اقیانوس‌ها درمی‌آورند. ۸۲ میلیون تن ضایعات دیگر به‌خاطر ضعف مدیریت به آشغال‌های پلاستیکی تبدیل می‌شود. بر اساس مطالعات مرکز تنوع‌سازی بیولوژیکی (The Center for Biological Diversity)، حتی یک مترمربع از هیچ اقیانوسی در جهان نیست که در آن زباله‌های پلاستیکی وجود نداشته باشد.
مصرف‌کنندگان نسبت به چالش‌ها و موارد زیست‌محیطی و توسعه پایدار بسیار حساس هستند (تصاویر و ویدئوهای فراوانی که در شبکه اجتماعی حیواناتی را نشان می‌دهند که در چنگال زباله‌های پلاستیکی گرفتار شده، ثابت می‌کنند که تدبیری باید اندیشید).

بر اساس جدیدترین گزارش Green Buying Report طبق نظرسنجی که از ۹ هزار مصرف‌کننده به عمل آمده است، ۷۰ درصد آن‌ها با مسائل محیط‌زیستی آشنا هستند و ۶۰ درصد می‌گویند خرید محصولاتی که بسته‌بندی دوستدار محیط‌زیست دارند اولویت دارد. ۸۶ درصد مصرف‌کنندگان جوان‌تر (بین ۱۸ تا ۴۴ سال) می‌گویند که حاضرند پول بیشتری برای خرید بسته‌بندی‌های دوستدار محیط‌زیست بدهند. پس برای جعبه بازار خوبی وجود دارد.
علاوه بر انتظارات مصرف‌کنندگان در مورد بسته‌بندی پایدار، قوانین جدید که تولید‌کنندگان بسته‌بندی را مجبور می‌کنند مسئولیت ضایعات بسته‌بندی را بپذیرند نیز ارائه شده است. امتداد مسئولیت تولیدکننده یا EPR (Extended Producer Responsibility) رویکردی سیاست‌محور است که در آن تولیدکنندگان مسئولیت مالی و فیزیکی قابل‌توجهی را برای بازیافت یا دفع محصولات پس از مصرف بر عهده می‌گیرند. اختصاص چنین مسئولیتی می‌تواند انگیزه‌هایی را برای جلوگیری از تولید پسماند در مبدأ شروع طراحی محصول سازگار با محیط‌زیست و حمایت از دستیابی به اهداف بازیافت و مدیریت مواد فراهم کند.

سیاست‌گذاری‌ها و قوانین EPR تولیدکنندگان را مجبور می‌کند مدیریت پایان تولیدات را به عهده بگیرند. مثلاً چیزهایی مثل لاستیک، تشک، باتری ها و قوطی‌های رنگ. اکثر ما می‌دانیم که این اقلام را نمی‌توان صرفاً در بسیاری از کشورها دور ریخت زیرا قوانین EPR مانع این کار می‌شود.
درحالی‌که قوانین برندها و تولیدکنندگان بسته‌بندی را مجبور می‌کند تا ضایعات بسته‌بندی را جمع‌آوری و مدیریت کنند، بسته‌بندی جعبه مقوایی جذابیت و مقبولیت هر چه بیشتری پیدا می‌کند. جعبه مقوایی را به‌راحتی می‌توان بازیافت کرد، بسیار آسان‌تر از دیگر اشکال بسته‌بندی. مقوا از مواد خام طبیعی مثل خمیر کاغذ، کَنَف، بامبو و باگاس ساخته می‌شود و حتی می‌توان آن را از ملاس و قارچ نیز تولید کرد!

فرایندهای تولید و بازیافت جعبه مقوایی معمولاً انرژی و آب کمتری مصرف می‌کنند و از این طریق ردپای کربن کمتری در مقایسه با بسته‌بندی‌های پلاستیکی به‌جا می‌گذارند و از منظر بازاریابی انتخاب جعبه مقوایی به‌عنوان بسته‌بندی به برندها کمک می‌کند تا موقعیت خود را به‌عنوان یک سازمان دوستدار محیط‌زیست تقویت و تثبیت کنند.

عامل انعطاف‌پذیری در جعبه‌های مقوایی

البته ملاحظات زیست‌محیطی تنها عاملی نیست که باعث رشد بازار جعبه مقوایی شده است. جعبه مقوایی یک بسته‌بندی انعطاف‌پذیر و حمل‌ونقل آن بسیار آسان است. از ابتدای پاندمی کووید، تمرکز بیشتری روی مدیریت زنجیره تأمین و کاهش استفاده از موادی که دسترسی به آن‌ها برای اروپا مشکل است(مثل خیلی از مواد پلاستیکی) و باید از کشورهای دیگر وارد شود و یا اینکه حمل‌ونقل آن‌ها هزینه دارد، صورت گرفته است.
پیشرفت در صنایع چاپ و تبدیلی باعث شده تا طرح‌های جعبه را بهتر و راحت‌تر بتوان سفارشی‌سازی کرد و درعین‌حال طرح پیچیده‌تری ارائه داد. ابعاد آن‌ها می‌تواند به اندازه یک قوطی کبریت یا یک یخچال باشد، می‌توانند مربع، مستطیل، شش‌وجهی، گرد و حتی به شکل بطری باشند. می‌توان جلوه های ویژه چاپی مثل فویل‌کوبی، برجسته‌سازی، گودسازی، پنجره‌زنی را روی آن‌ها انجام داد. حتی در تولید آن‌ها از مواد ویژه استفاده کرد. چاپ جعبه را می‌توان با استفاده از فرایندهای چاپی مختلف از جمله افست، فلکسو و دیجیتال انجام داد.
صحبت از چاپ دیجیتال شد. بازار چاپ دیجیتال برای بسته‌بندی از ۳۰.۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴ به ۴۶.۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۹ خواهد رسید که این رقم بر اساس گزارش پژوهشی شرکتResearch & Markets حاصل رشد سالانه ۸/۹ درصد است.
چاپ دیجیتال بسته‌بندی امکان چاپ در تیراژ کم را فراهم آورده است و به برندهای مختلف امکان داده تا ابتدا با ارائه محصولات در تیراژ کم بازار را تست کنند. از سوی دیگر به شرکت های محلی کوچک‌تر این امکان را می‌دهد تا بسته‌بندی حرفه‌ای برای تولیدات خود بسازند و درها را به‌سوی بسته‌بندی سفارشی‌سازی شده و شخصی‌سازی‌شده با استفاده از گزینه چاپ اطلاعات متغیر، که بخشی از ویژگی های ذاتی تجهیزات دیجیتال است، باز می‌کند.

عامل راحتی (و سرگرمی) در جعبه‌های مقوایی

خرید اینترنتی و تحویل درب خانه را که به رشد این بخش از بازار بسته‌بندی کمک می‌کند نباید فراموش کنیم. در سال ۲۰۲۴ بیش از ۲.۱۷ میلیارد نفر یعنی یک‌سوم مردم جهان به‌صورت آنلاین خرید کرده‌اند.
از سوی دیگر در سال ۲۰۲۴ بیش از ۲۰ درصد خریدها در سطح خرد (Retail) واز طریق آنلاین انجام شده و پیش‌بینی می‌شود این رقم سالانه افزایش پیدا کند.
این آمار نشانگر رشد انفجاری در بسته‌بندی کارتنی است ولی از سوی دیگر می‌توان این‌گونه نتیجه‌گیری کرد که بسته‌بندی درون کارتن همان‌قدر اهمیت دارد که بسته‌بندی چیده شده روی قفسه فروشگاه ها.
فقط به هزاران ویدیویی که مراحل باز کردن کارتن و بسته‌بندی محصولات به‌ویژه محصولات الکترونیک و اسباب‌بازی‌ها را نشان می دهند فکر کنید.
از لحاظ فرهنگی باز کردن جعبه یا Unboxing به‌خودی‌خود یک تجربه لذت‌بخش و رضایت‌بخش است.

روندهای بسته‌بندی جعبه‌ای

از یک‌سو بسته‌بندی پیچیده‌تر و پیشرفته‌تر می‌شود، همراه با پیام‌های شخصی و جلوه‌های ویژه زیبا، از سوی دیگر به لطف تلاش های دوستداران محیط‌زیست، برخی برندها به‌سوی بسته‌بندی ساده‌تر و بازیافت‌پذیرتر حرکت کرده‌اند.
در اینجا برخی از روندهای بسته‌بندی جعبه‌ای را معرفی می‌کنیم.

بسته‌بندی ضد جعل و بسته‌بندی هوشمند

شمایی که صدها یا هزاران دلار برای یک کالای محبوب می‌پردازید، می‌خواهید مطمئن شوید جنس اصل است. جعل اقلام لوکس و حتی نه‌چندان لوکس یک مشکل اساسی است، به‌ویژه برای محصولاتی که نه‌تنها طرفداران فراوانی بین مجموعه‌داران پیدا کرده است، بلکه خیلی‌ها به این محصولات به دید یک سرمایه‌گذاری می‌نگرند.
راه‌حل‌های ضد جعل برای جعبه از جمله سیل‌های ضد دست‌کاری، لیبل‌های هولوگرافیک و فناوری‌های ردیابی و ردگیری که به شرکت‌ها امکان می‌دهد روی تولیدات در کل زنجیره تأمین نظارت داشته باشند، امروزه هرچه بیشتر مورداستفاده قرار می‌گیرند.
اینترنت اشیا یا چیزها (IoT) مدت‌هاست که برای خودش چیزی است.
اکنون جعبه‌هایی تولید شده‌اند که به انواع حسگرها و اجزای ارتباطی مجهزند و می‌توانند در صورت باز شدن غیرمجاز و دست‌کاری در بسته‌بندی به صاحب کالا هشدار بدهند.
بسته‌بندی هوشمند یک ابزار بازاریابی نیز هست. برخی آن را بسته‌بندی غوطه‌ور کننده (immersive packaging) می‌نامند که می‌تواند تنها به یک کد QR و یا دیگر انواع کدهامجهز باشد و از این طریق مشتری را به وب‌سایت محصولات راهنمایی کند یا یک ویدیو و یا موسیقی پخش کند و یا اینکه یک بازی تعاملی و یا یک تجربه واقعیت افزوده ارائه دهد.
شاید بتوان آن را یک جعبه نامید ولی بطری Frugal ساخت Frugalpac از ۹۴ درصد مقوای قابل‌بازیافت ساخته شده و ۵ بار سبک‌تر از یک بطری شیشه‌ای است و در عین حال ردپای کربن آن کمتر از بطری شیشه‌ای است. می‌توان روی تمام وجوه آن چاپ کرد، نمونه کامل یک بسته‌بندی کاربردی تمام‌عیار که هویت برند را به‌خوبی به نمایش می‌گذارد.
تقاضا برای غذاهای آماده به‌سرعت در حال رشد است و همراه با آن تقاضا برای بسته‌بندی ساده که بتوان آن را به راحتی حفظ کرد و سپس به دور ریخت، نیز سیر صعودی دارد.

جعبه مقوایی زیست‌پایه

حسگرهای لیبل‌های هولوگرافی و تگ‌های RFID ممکن است برای جعبه‌هایی که حاوی محصولات لاکچری و یا تولیدات کنترل‌شده باشند، مناسب باشد ولی در حال حاضر گرایشی به‌سوی استفاده از بسته‌بندی ساده‌تر و دوستدار محیط‌زیست، به‌ویژه برای صنایع غذایی نیز وجود دارد. مقوا را می‌توان از موادی مانند باگاس و یا نیشکر، کنف و پوست درخت اوکالیپتوس ساخت.
این نوع بسته‌بندی مقوایی همراه با مرکب زیست‌پایه برای برندها و مشتریانشان که دغدغه‌های زیست‌محیطی دارند، ایده‌آل است.

نگاهی به فرایند تولید بسته‌بندی

تولید بسته‌بندی به چند مرحله بیشتر از تولید یک کار چاپی تجاری نیاز دارد. در اینجا نگاهی گذرا می‌اندازیم به مراحل نه‌چندان آسان تولید بسته‌بندی (جعبه مقوایی)

۱ – توسعه محصول/ آغاز کمپین تبلیغاتی

تولید بسته‌بندی در گرو کار و تعامل با مشتری در همان مرحله اولیه طراحی و فرایند توسعه محصول است. برخی می‌دانند چه می‌خواهند، برخی نیز می‌خواهند برای تولید یک بسته‌بندی جذاب و متمایز آن‌ها را راهنمایی کنند.
صرف زمان برای درک آنچه مشتری/برند از شما می‌خواهد تا بسته‌بندی را تولید کنید بسیار ضروری است.

۲- طرح و ایده کلی بسته‌بندی

معمولاً شما با یک ایده ساده و نانوشته آغاز می‌کنید. به برندها کمک می‌کنید که یک بسته‌بندی منحصربه‌فرد را طراحی، تکرار و نهایی کنند. این مرحله شامل خیلی چیزها، از به‌کارگیری موقعیت برند تا تعیین امکان‌پذیری بسته‌بندی برای محصول و هدف نهایی آن می‌شود.

۳- ارائه طرح نهایی و ساخت فایل چاپی

هنگامی‌که طراحی بسته آماده شده، برخی از برندها مایلند‌ یک نمونه از آن ساخته شود تا قبل از اینکه آن را به بازار ارائه کنند از چندوچون آن آگاه شوند.

۴- انتخاب تأمین‌کننده و سفارش

پس از اینکه طرح آماده و نمونه‌ها تأیید شد، زمان آن می‌رسد تا تمام گزینه‌های موجود برای یافتن و خرید مواد موردبررسی قرار گیرد.

۵ – تأیید طرح و ابزارسازی

این مرحله آستین‌ها را بالا زدن و دست‌به‌کار شدن است. طرح اصلی جعبه مقوایی تأییدشده ، ‌ابزار لازم از جمله قالب‌ها ساخته می‌شود. این مرحله نقطه‌ای است که همه‌چیز برای تولید نهایی آماده می‌شود.

۶- تولید بسته‌بندی

فرایند تولید شامل مرحله پیش از چاپ برای ساخت فایل چاپی، تهیه مقوا، چاپ افست، فلکسو، دیجیتال، اضافه کردن جلوه‌های ویژه چاپی، دایکات و خط تا و جعبه‌چسبانی و شاید هم پنجره‌زنی و در نهایت بسته‌بندی بسته‌ها و انبار کردن آن‌ها می‌شود.

۷- ارسال و دریافت

جعبه نهایی به یک انبار یا کارگاه سازنده محصول و یا مرکز بسته‌بندی ارسال می‌شود.

آیا کسب‌وکار تولید جعبه به درد شما می‌خورد؟
از آنجا که بسته‌بندی یکی از بخش‌های صنعت چاپ با سریع‌ترین رشد است، از چاپ بسته‌بندی به‌عنوان فضایی که چاپکاران می‌توانند درون آن رشد و توسعه پیدا کنند، شناخته شده است. بر اساس نوع تجهیزاتی که یک شرکت در اختیار دارد یا می‌خواهد بخرد، بسته‌بندی می‌تواند یک گزینه جذاب باشد. یکی از حوزه‌های اصلی که چاپکاران تجاری برای ورود به عرصه تولید چاپ جعبه می‌توانند در نظر بگیرند، بخش‌های تکمیلی و تبدیلی است. شما به تجهیزات دایکات، جعبه چسبانی، احتمالاً سیستم فویل کوبی و برجسته‌سازی نیاز دارید.
قبل از سرمایه‌گذاری برای خرید این تجهیزات گران قیمت، بررسی کنید شاید این امکان وجود داشته باشد که با یک شرکت یا چاپخانه تولید جعبه شریک شوید و مشترکا کارهای اساسی تری انجام دهید.

نویسنده: کاترینا ادواردز (Katrina Edwards)