بانوی مهندس ایرانی در خط اول مبارزه با  گازهای آلاینده در چاپخانه‌ها

کری شربورن از روزنامه‌نگاران کهنه‌کار صنعت چاپ و همکار ما با انوشه اسکوییان؛ مدیر ارشد اجرایی و رئیس ایرانی‌تبار شرکت Ship & Shore Environmental ، درباره تجهیزات و راه‌حل‌های این شرکت که برای جذب و حذف ایمن ترکیبات ارگانیک فرّار (VOC) و دیگر گازها به کار می‌رود، گفتگو کرده است. گفتنی است از تجهیزات این شرکت در چاپخانه‌های فلکسو و گراور بیشتر استفاده می‌شود.

صحبت‌های فراوانی پیرامون ترکیبات آلی فرار یا (VOC) تاکنون انجام شده است و بخش عمده‌ای از آن نیز مربوط به ایجاد یک محیط کاری ایمن‌تر و سالم‌تر در کارگاه‌های چاپ و بسته‌بندی می‌شود، که از حلال استفاده می‌کنند.

در فرایند کلیشه‌سازی و چاپخانه فلکسو این معضل بیشتر از بخش‌های دیگر صنعت چاپ وجود دارد. ولی پس از اینکه گازهای ماشین‌آلات از سیستم تهویه چاپخانه خارج شد، چه اتفاقی می‌افتد؟

ذرات آلی فرّار (VOC) نوعی ترکیب شیمیایی آلی هستند که در دمای اتاق دارای فشار بخار بالایی هستند. این فشار بخار بالا که به دلیل پایین‌بودن نقطه‌جوش این مواد است، موجب می‌شود تعداد ملکول‌های قابل‌توجهی از این مواد بر اثر فرایند تبخیر یا تصعید به حالت گاز درآیند و در هوای اطراف منتشر شوند.

فرآیندهای صنعتی فراوانی هستند که این گازها را منتشر می‌کنند از جمله: تولید و کاربرد رنگ‌ها و لاک‌ها، پاک‌کننده رنگ‌ها، شوینده‌ها، حشره‌کش‌ها، مواد ساختمانی و تزئینی، تجهیزات اداری مثل دستگاه‌های کپی، پرینترها، مایعات تصحیح‌کننده، چسب‌ها، ماژیک‌های دائمی، محلول‌های ویژه ظهور عکس و غیره.

در این فهرست احتمالاً شما متوجه شده‌اید که چیزهایی وجود دارند که در محیط تولیدی شما مورداستفاده قرار می‌گیرند. یکی دیگر از گازهایی که ما به آن فکر نمی‌کنیم ولی به همان اندازه می‌تواند برای سیاره ما هنگامی‌ که وارد جو می‌شود، خطرناک باشد، ازون است. ازون از پیوند سه ‌اتم اکسیژن تشکیل می‌شود.

دو نوع گاز ازون وجود دارد: ازون خوب و اوزون بد. ازون خوب، به‌وفور در جو زمین وجود دارد و همین ازون باعث می‌شود تا اشعه‌های مضر خورشید به زمین نرسد. ازون بد در سطح زمین موجود است و می‌تواند برای حیوانات و انسان‌ها مضر باشد زیرا باعث آسیب‌رساندن به ریه‌های ما می‌شود، به‌گونه‌ای که برخی مواقع نفس کشیدن را دشوار می‌کند. ازون بوی بسیار نامطبوعی دارد. برخی مواقع آن را به بوی وایتکس و برخی مواقع آن را به بویی که پس از برخورد رعدوبرق با زمین و تخلیه الکتریکی به مشام می‌رسد، تشبیه می‌کنند.

شناخت این نوع گازها یک چیز است، جلوگیری از ورود آن‌ها به جو شکننده زمین یک چیز دیگر. به همین خاطر هنگامی‌که یک اطلاعیه خبری از شرکت «Ship & Shore Environmental» در مورد سیستم‌های اکسیدکننده حرارتی احیاکننده یا RTO که برای اولین‌بار با آن آشنا شدیم و احتمالاً شما هم برای اولین‌بار است که با آن آشنا می‌شوید، دریافت کردیم کنجکاو شدیم و بر آن شدیم تا با انوشه اسکوییان؛ مدیر ارشد اجرایی و رئیس شرکت «شیب‌اند شور» مصاحبه کنیم.

• انوشه، خیلی ممنون از وقتی‌که به ما اختصاص دادید. ابتدا در مورد شرکت «Ship & Shore Environmental» صحبت کنید.

شرکت ما در طراحی، مهندسی و ساخت سیستم‌های کنترل آلودگی تخصص دارد. بیشتر این آلودگی‌ها نیز مربوط به VOC و دیگر گازهایی می‌شود که از تأسیسات و کارخانه‌های صنعتی، در ابعاد مختلف منتشر می‌شوند، گازهایی که نباید به جو زمین راه پیدا کنند و باید جمع‌آوری و کنترل شوند.

معمولاً قوانین و مقررات ویژه‌ای در کشورهای مختلف برای این کار وجود دارد.

• ما به‌تازگی در مورد اکسیدکننده‌های حرارتی احیاکننده شما اطلاعاتی دریافت کرده‌ایم، به‌ویژه در رابطه با صنعت فلکسوگرافی. من بر اساس تجربه‌ای که در صنعت چاپ دارم، می‌دانم که بیش از ۷۰ درصد چاپخانه‌های فلکسو از کلیشه‌های حلال‌شور و همچنین حلال‌های دیگر در بخش‌های مختلف، مخصوصاً درماشین خانه استفاده می‌شود. ممکن است بگویید RTO چیست و چگونه صنعت چاپ فلکسو را می‌توان بیشتر دوستدار محیط‌زیست کرد و چرا این امر اهمیت دارد؟

اکسیدکننده حرارتی احیاکننده یا RTO (Regenerative Thermal Oxidizer)، سیستم‌هایی هستند برای جمع‌آوری نه‌تنها VOC بلکه گازهای متصاعدشده از دیگر حلال‌هایی که در صنعت چاپ استفاده می‌شوند، گازهایی که سیستم‌های ما، شما را از شر آن‌ها خلاص می‌کنند. البته با شیوه‌هایی کارآمدتر در مقایسه با احیاکننده‌های حرارتی معمولی.

در گذشته اگر مردم باید گازهای مضر را حذف می‌کردند از اکسیدکننده‌های حرارتی یا یک یونیت جبران‌کننده (recuperative unit) مجهز به مبدل گرمایی یووی استفاده می‌کردند که مشکلات فراوانی به همراه داشت. ما یک راه حل منحصربه‌فرد ارائه کردیم. این سیستم تمام گرمایی را که در نتیجه VOC درون سیستم ایجاد شده جذب و همه آن را درون یک رسانه سرامیکی ویژه محبوس می‌کند. به همین خاطر تنها میزان بسیار ناچیز گرمای اضافی باید توسط مشعل یک یونیت تولید شود.

در نتیجه شرکت نیازی ندارد از میزان بالایی گاز طبیعی(انرژی) استفاده کند و تنها مقدار کمی انرژی برای راه‌اندازی سیستم کافی است تا بتواند کل گازها را جمع‌آوری کند و از بین ببرد.

• پس می‌خواهید بگویید گازها را خنثی می‌کند؟ آیا درست فهمیدم؟

واژه خنثی‌کردن صحیح است. با این حال این کار از طریق فرایند احتراق انجام می‌شود. سیستم از گازهای VOC و حلال‌هایی که قابلیت گرمایش بالایی دارند به‌عنوان یک منبع گرمایشی در طول فرایند استفاده می‌کند. و در طرف دیگر که دودکش یونیت وجود دارد، خروجی شما اساساً هوای تمیز است.

ما ۹۸ درصد از آلاینده‌ها را حذف می‌کنیم و در مواقعی که به حذف ۹۹ درصدی نیاز باشد ما ۹۹ درصد آلاینده‌ها را حذف و توسط سیستم‌های خودمان نابود می‌کنیم. باید اضافه کنم که یک آلاینده دیگر که سیستم‌هایمان حذف می‌کند ازون است، گازی که قانون‌گذاران نیز آن را کنترل و نظارت می‌کنند.

• آیا بیشتر این گازهای مضر حاصل فرایند کلیشه‌سازی هستند؟

مسلماً بخشی از آن است. ولی دلیل دیگری که باعث می شود میزان گازها افزایش ‌یابد استفاده از مرکب‌های حلالی در چاپ بسته‌بندی است. بسته‌بندی‌هایی که پوشش مرکب آن به خاطر تقاضا برای تصاویر بیشتر روی بسته‌بندی‌های فیلمی، پلاستیکی، کیسه‌های ایستاده و موارد دیگر بیشتر است.

این یکی از دلایلی است که ما مجبوریم با حلال‌ها و گازهای VOC فراوان‌تری که باید توسط سیستم‌ها جمع‌آوری و خنثی شوند، سروکله بزنیم. گازهای مضری که اگر خنثی نشوند وارد جو زمین می‌شوند.

• در نهایت برندها و فروشگاه‌ها باید گازهای اسکوپ (به باکس انتهای مطلب مراجعه شود) را که در کل در زنجیره تأمین از ابتدا تا انتها، تولید می‌شود، گزارش کنند. و این موارد شامل چاپ نیز می‌شود. هنگامی‌که شما با بازار صحبت می‌کنید آیا با برندها و فروشگاه ها صحبت می کنید یا با تولیدکنندگان؟

بیش از ۹۵ درصد مواقع ما با سازندگان و چاپکاران فلکسو که کل بسته‌بندی را برای مصرف‌کنندگان نهایی می‌سازند، صحبت می‌کنیم. برخی مواقع هم طرف صحبت ما شرکت‌های تولیدکننده محصولات خوراکی و غیره هستند که محصول آنها درون بسته‌بندی می‌رود و آن‌ها مایلند‌ تأثیر بسته‌بندی را در تولید گازهای اسکوپ ۳ (SCOPE3) بدانند.

 پس RTO سیستمی است که آن‌ها به فن دودکش‌های خروجی خود اضافه می‌کنند؟

سیستم ما تجهیزاتی است با ابعاد مناسب که در خارج از ساختمان تولید نصب می‌شود. ما یک ارزیابی از ساختمان تولید می‌کنیم تا بفهمیم بهترین راه برای جمع‌آوری گازها از هر یک از کانال‌های (DUCTS) که روی سقف دارند، کدام است. سیستم RTO گازها را از کانال هواکش جمع‌آوری کرده و هوای تمیز در سوی دیگر تأمین می‌کند.

• خوانندگان چطور می‌توانند اطلاعات بیشتری در مورد سیستم‌های شما دریافت کنند؟

آن‌ها می‌توانند از سایت www.shipandshore.com بازدید کنند تا در مورد فناوری ما اطلاعات کسب کرده، با کاربردهای سیستم‌های ما آشنا شوند، و مقالات فنی ما را بخوانند.

• من این‌گونه نتیجه می‌گیرم که به‌ویژه شرکت‌های بزرگ چاپ و بسته‌بندی تحت‌فشار مشتریان خود و یا سازمان‌های قانون‌گذار رفته‌رفته از میزان گازهای خود می‌کاهند. پس ارزیابی و تحلیل شما به آنان می‌گوید که چه میزان و چه نوع گازهای VOC و ازون وارد هوا می‌شود و آن‌ها می‌توانند بر اساس گزارش‌های شما تصمیم‌گیری کنند؟

کاملاً! من سال‌هاست با این صنعت در ارتباطم. به‌تازگی متوجه شدیم نه‌تنها برندها و فروشگاه‌ها بلکه مصرف‌کنندگان نیز تمایل بیشتری دارند تا با شرکت‌هایی کار کنند که ضروریات زیست‌محیطی را رعایت می‌کنند.

 برای خرید و فروش ماشین‌آلات، تجهیزات و مواد مصرفی کلیک کنید!

• سیستم‌های شما از لحاظ ابعاد، بزرگ هستند. قیمت آن‌ها در چه حد است؟ آیا شرکت‌های کوچک‌تر می‌توانند آن‌ها را بخرند؟

سیستم‌های ما از ۱۰۰ هزار دلار  تا یک‌میلیون دلار بر اساس ابعاد، فعالیت‌های شرکت، تعداد ماشین‌آلات و لمینیت آن‌ها قیمت دارند. با این حال رویکردهای خلاقانه فراوانی برای کاهش هزینه‌ها به‌صورت کارآمدتر و مؤثر وجود دارد.

ما هم به شرکت‌های کوچک و هم شرکت‌های بسیار بزرگ که دارای چندین سایت تولیدی و حجم درآمد میلیارد دلاری هستند، سیستم ارائه می‌کنیم.

• می‌دانم که مرکز شما در کالیفرنیا است، ایالتی که در عرصه اجرای قوانین زیست‌محیطی از دیگر ایالت‌ها در آمریکا جلوتر است ولی آیا فکر می‌کنید دیگر مناطق آمریکا و یا جهان از این سیستم‌ها استقبال خواهند کرد؟

همان‌گونه که اشاره کردم قوانین و استانداردهای زیست‌محیطی سخت‌گیرانه‌ای در کالیفرنیا وجود دارد. با این حال ما متوجه شده‌ایم ایالت‌های دیگر دنباله‌رو کالیفرنیا در عرصه قوانین زیست‌محیطی هستند.

ما در تمام ایالات و همچنین کانادا و چند کشور دیگر فعال هستیم. تمایل روزافزونی برای حل مشکلات از طریق سیستم ما به چشم می‌خورد و ما از اینکه می‌توانیم به کاهش آلاینده‌هایی که وارد جو زمین می‌شود کمک کنیم، بسیار خوشحالیم.

با انوشه اسکوییان آشنا شوید

انوشه اسکوییان، بانوی ایرانی‌تبار، مهندس ارشد و یکی از کارآفرینان موفق در زمینه حفاظت از محیط‌زیست، مدیرعامل شرکت ” shipandshore ” در کالیفرنیا است. او در ۱۴ سالگی و پس از انقلاب اسلامی ایران، به تنهایی به آمریکا مهاجرت کرد. توصیه مادرش پیش از مهاجرت این بود که هرگز به کسی اجازه ندهد توانایی‌های او را به دلیل جنسیتش محدود کند. همین انگیزه‌ای برای او شد تا در مسیر مهندسی و کسب‌وکارهای صنعتی گام‌های بزرگی بردارد​.

انوشه با اشتیاق فراوان به تحصیل در رشته شیمی وارد دانشگاه کلرادو شد و سرانجام مدرک مهندسی شیمی خود را از این دانشگاه دریافت کرد. او بعد از دانشگاه، به کالیفرنیا رفت و در چندین شرکت صنعتی مشغول به کار شد تا سرانجام در سال ۲۰۰۰، پس از ورشکستگی شرکت شیپ اند شور، آن را خریداری و با تغییر نام به “شیپ اند شور اینوایرومنتال”، شرکت را در مسیر توسعه فناوری‌های کاهش آلاینده‌ها و انرژی‌های پاک هدایت کرد​.

شرکت او در زمینه طراحی و ساخت تجهیزات کاهش آلودگی‌های محیط زیست و راهکارهای پاکسازی مؤثر، به‌ویژه در صنعت حمل‌ونقل دریایی، فعالیت می‌کند. این شرکت تحت مدیریت انوشه اسکوییان توانسته است به موفقیت‌های چشمگیری دست یابد و حتی در سطح ملی و بین‌المللی مطرح شود. در سال ۲۰۱۷، او به عنوان یکی از چهار زن کارآفرین برتر اورنج کانتی معرفی شد، افتخاری که نشان از جایگاه ویژه او به عنوان یک زن ایرانی‌تبار موفق دارد​.

انوشه اسکوییان علاوه بر فعالیت‌های اقتصادی و محیط زیستی، در حفظ و گسترش فرهنگ ایرانی نیز کوشا بوده و همواره در فعالیت‌های خیریه و مدنی نیز حضور دارد، که همه این‌ها او را به الگویی برای جامعه مهاجر ایرانی تبدیل کرده است.

محدوده ۱، ۲، و ۳ انتشار کربن

کاهش سریع انتشار کربن نه تنها به یک موضوع مسئولیت اجتماعی شرکت ها برای مشاغل بلکه به یک ضرورت تبدیل می‌شود.  شرکت ها باید سهم خود را انجام دهند و ردپای کربن خود را برای کاهش انتشار یا رسیدن به وضعیت کربن خنثی درک کنند. انجام این کار مستلزم درک انتشار گازهای نوع ۱، ۲ و ۳ است که در عملیات مرکزی آنها و زنجیره های تامین بالادست و پایین‌دست دخیل هستند.

پروتکل GHG چیست؟

پروتکل‌های گازهای گلخانه ای پذیرفته‌شده‌ترین ابزار محاسبه برای دولت‌ها و شرکت‌ها برای “درک، کمیت و مدیریت” انتشار این گازها است.

پروتکل‌های GHG برای انتشار مستقیم و غیرمستقیم دی‌اکسیدکربن، متان و سایر گازهای گلخانه‌ای تولیدشده از طریق چرخه کامل فعالیت‌های یک کسب‌وکار اعمال می‌شود. فرآیندها و منابع مختلف به ۳ حوزه تقسیم می‌شوند که به سادگی Scope 1، Scope 2  و Scope 3 نامیده می‌شوند.

۳  حوزه پروتکل GHG چیست؟

محاسبه میزان گازهای گلخانه‌ای هر صنعت یا شرکت بسیار پیچیده است و شامل منابع مستقیم یا غیرمستقیم و منابع بالادستی و پایین دستی می شود.

به همین دلیل، منابع به سه حوزه تقسیم می‌شوند که اسکوپ ۱ ، ساده‌ترین برای درک و تعیین کمیت است و اسکوپ‌های ۲ و ۳ کمی پیچیده‌تر هستند.

اسکوپ ۱: انتشار مستقیم

منابع مستقیم انتشار در محدوده ۱ بیشتر مربوط می‌شود به منابع تحت مالکیت یا اداره‌شده توسط شرکت. منابع مستقیم انتشار شامل سه دسته اصلی است:

• مصرف سوخت
• وسایل نقلیه شرکت
• گازهای فرار

اسکوپ ۲: انتشار غیرمستقیم

کلیه گازهای منتشرشده برای تامین انرژی هر چیزی که شرکت در اختیار دارد در این بخش قرار دارند. این شامل تمام برق، گرما، بخار و سرمایش خریداری‌شده توسط شرکت برای اجرای عملیات تولید می‌شود.

اسکوپ ۳: انتشار بالادست و پایین دست

محدوده ۳ پروتکل GHG فرآیند محاسبه را بسیار گسترده‌تر می‌کند و بسیاری از فرآیندهای غیرمستقیم را که لزوماً در محل انجام نمی‌شوند دربرمی‌گیرد. این منابع هم شامل منابع بالادستی و هم منابع پایین‌دستی هستند.

نویسنده: کری شربورن

گروه پژوهش