بازديد از نمايشگاه اخير دروپا موجب ورود ۲۰ ماشين چاپ ليبل روز دنيا به ايران شد
معتقد است صنعت ليبل کشور در حال گذار به مرحله‌اي درخشان است و در کمتر از دو سال اخير تغييرات زيادي در اين بخش از صنعت چاپ رخ داده و اين نويدبخش روزهايي خواهد بود که براي دوستداران اين صنعت خبرهاي خوبي به همراه خواهد داشت. علي اصغرکيايي مدير چاپ کياما که به صراحت از خودجوش بودن اقدامات مفيد و تغييرات مثبت خبر مي‌دهد، از عدم حمايت دولت اظهار ناخرسندي دارد و مي‌گويد چاپخانه‌داران خودشان متوجه تغييرات تکنولوژي شده و سرمايهگذاريهاي خوبي در حوزه ليبل کرده‌اند. اين اقدامات خودجوش تاثير زيادي روي صنعت چاپ کشور خواهد داشت و ما را در عرصه‌هاي بين‌المللي مفتخر خواهد کرد.
خبرنگار «صنعت چاپ» به دفتر وي مي‌رود و با او در خصوص وضعيت ليبل کشور به گفتگو نشسته و آنچه مي‌خوانيد حاصل اين گفتگو است.
به عنوان پرسش نخست اجازه دهيد يک ارزيابي اختصاري از وضعيت کنوني ليبل ايران داشته باشيم.
صنعت چاپ ايران در حوزه رول در حال ورود به مراحل جديدي است که اين موقعيت خوبي براي فعالان اين حوزه ايجاد مي‌کند. در اين حوزه از طريق برخي فعالان صنفي و اتحاديه‌اي با هدف تحول در بازار صنعت چاپ اقداماتي صورت گرفته است. با در نظر گرفتن اينکه اتفاقاتي که در حوزه افست ورقي رخ داد در اين حوزه روي ندهد. بزرگ‌ترين دستاوردي که اين اقدامات به همراه داشت حضور چاپخانه‌هاي ايراني در نمايشگاه‌هاي بين‌المللي دنياست. قبلا اين اتفاق اگر هم رخ مي‌داد در حد و اندازه اندک صورت مي‌گرفت و حضور قابل توجهي از چاپخانه‌هاي ايراني در رويدادهاي بين‌المللي شاهد نبوديم، اما در حال حاضر تعداد زيادي از چاپخانه‌هاي ما عرض اندام مي‌کنند.
آيا رويداد مهمي را در نظر داريد که بتوان از آن به عنوان عاملي تاثيرگذار در صنعت چاپ ليبل کشور نام برد؟
بله. نمايشگاه‌هاي ليبل اکسپو و به ويژه دروپاي اخير که تاثير بسيار زيادي روي فعالان اين حوزه در کشور گذاشت که موجب تصميم‌گيري و انجام سرمايهگذاريهاي مهمي در اين بخش از صنعت چاپ کشور شد. سال گذشته در دروپا ما نزديک به دو هزار نفر بازديدکننده ايراني از اين نمايشگاه داشتيم. وقتي اين بازديدکننده‌ها تحولات بين‌المللي صنعت چاپ در اين نمايشگاه را مشاهده کردند، تاثير زيادي روي ديدگاه آنها گذاشت و آنها را براي انجام يک سرمايه‌گذاري مناسب مصمم کرد. اينکه تکنولوژي روز دنيا را ديدند و تصميم به خريداري ماشين‌آلات به روز در حوزه چاپ ليبل گرفتند. بدين‌سان چاپخانه‌هاي رول ما ارتقا خوبي يافت. همچنين در اين نمايشگاه ما دو غرفه‌دار ايراني داشتيم و همه در صدد اين هستند که اين تعداد در دوره آينده بيشتر شود. در نتيجه اين تغيير نگاه در شش ماه گذشته، تعداد زيادي ماشين در حوزه رول وارد کشور شده است. اين اتفاق عظيم در کشور رخ داده و مطمئنا در دو سال آينده اين تغييرات کاملا قابل مشاهده خواهد بود. اين اتفاق ۱۵ سال پيش براي ترکيه رخ داد و حتي مي‌توان گفت شروع ما خيلي بهتر از آنها هم بود.
نمايشگاه‌هاي اخير ليبل اکسپو و دروپا بسياري از نگاه‌ها را تغيير داد. نمايشگاه اخير دروپا موجب ورود ۲۰ ماشين چاپ ليبل روز دنيا به ايران شد. اين شروع خوبي براي تحولات در حوزه چاپ ليبل کشور شد. ديدگاه فعالان حوزه‌هاي بسته‌بندي، نشر، پس از چاپ و … تغيير يافته است. بخشي از اين تغيير نگاه، به دليل تغيير نگاه اروپايي‌ها پس از برجام است.
پس معتقديد امروزه ديدگاه‌ها متحول شده است. آيا اين تغيير ديدگاه‌ها مي‌تواند به نوبه خود در دگرديسي صنعت چاپ موثر واقع شود؟
بسياري از نگاه‌هاي سنتي در صنعت چاپ که قبلا خيلي رواج داشت اکنون تغيير يافته و خود را با شرايط جديد وفق داده است. البته خيلي‌ها هنوز نمي‌خواهند نظرشان را عوض کند و با ساختار ۵۰ سال پيش جلو مي‌روند. هر چند اينها خواه‌ناخواه بايستي تغيير نگرش دهند چون ديگر اختيار اين نگرش دست آنها نيست و شرايط به کلي عوض شده است.
تغييراتي که پيش‌تر نام برديد چگونه مي‌توانند زمينه‌ساز يک بستر مناسب براي توسعه صنعت چاپ کشور شوند؟
طبيعتا با افزايش سطح تکنولوژي چاپخانه‌هاي ما قدرت کار و کيفيت و کميت آن بالا خواهد رفت. با افزايش سطح کاري، ما از لحاظ هزينه توليد هم ترقي خواهيم کرد که اين باعث مي‌شود از نظر رقابت حرفي براي گفتن داشته باشيم. با اين تفاسير هدف ما اين است که بتوانيم بازار‌هايي را که از دست داده‌ايم برگردانيم و به‌صورت کامل نياز متقاضيان را در حوزه رول برآورده کنيم. در مرحله بعدي شرايط را براي صادرات ايجاد و آن را بهبود بخشيم. آنگاه مي‌توانيم با ترکيه رقابت کنيم و حتي از آنها پيشي هم بگيريم. در مقوله صادرات حتي مي‌توانيم از ترکيه هم بهتر شويم.
از ترکيه به عنوان يک هدف نام برديد. چرا ترکيه؟
در پاسخ به پرسش‌تان بايد بگويم ترکيه همسايه ما است. با اين کشور ارتباط داريم و از بسياري لحاظ از جمله فرهنگ با هم اشتراک داريم و براي هم ملموس هستيم. از لحاظ تجاري ارتباط با ترکيه قابل هضم‌تر از اروپا است. من احساس مي‌کنم در دو سه سال آينده تحولات عظيمي در حوزه چاپ رول کشور روي خواهد داد و از آنجا که از لحاظ تکنولوژي و امکانات در سطح قابل قبولي هستيم ـ همان ماشين‌آلاتي که در کشور ترکيه است در چاپخانه‌هاي ما هم هست ـ تحولات عظيمي که نام بردم محتوم هستند.
تفاوت ما با کشور ترکيه حمايت دولت است. حمايت دولت و يارانه‌هاي دولتي باعث شده که ترکيه از لحاظ صادرات چاپ در سطح دوم يا سوم دنيا باشد.
اگر در ايران حمايت‌هايي از اين صنعت صورت گيرد بهتر از ترکيه مي‌توانيم به جايگاه قابل قبول جهاني از لحاظ توليد و صادرات چاپ برسيم.
اگر خاطرتان باشد حدود دو سال پيش با شما گفتگويي در زمينه صنعت چاپ ليبل داشتيم. از آن زمان تاکنون چه تغييرات مثبتي در حوزه فعاليت شما ايجاد شده است؟
در سطح کلان که تغييري صورت نگرفته. اگر تغييراتي هم ايجاد شده در بخش خصوصي روي داده است؛ به اين صورت که برخي از چاپخانه‌داران، خودشان با سرمايه‌اي که به‌عنوان پس‌انداز جمع‌آوري کرده‌اند توانسته‌اند متولي تغييرات باشند. اين تغييرات از جانب دولت يا نهادي وابسته به دولت تحت حمايت يا مواردي شبيه به اين صورت نگرفته است. خود چاپخانه‌داران در نمايشگاه‌هاي خارجي يا رويدادهاي مربوط به صنعت چاپ که در خارج از کشور برگزار مي‌شود شرکت مي‌کنند و تکنولوژي‌هاي روز دنيا را مشاهده و خريداري مي‌کنند. اينگونه نبوده که نهاد يا ارگان خاصي بستري براي تغييرات مثبت ايجاد کند بلکه اين تغييرات به صورت خودجوش در بخش خصوصي روي داده است.
گاهي تغييراتي جزيي در گوشه و کنار اين صنعت روي داده و همان‌طور که قبلا هم گفتم به صورت خودجوش از جانب خودِ چاپخانه‌داران اتفاق افتاده است. اما اينکه بگوييم يک برنامه‌ريزي منسجم با ساختار مديريتي در قالب يک تشکل يا نهادي شکل بگيرد، خير. رخ نداده است.
موانع پيش روي صنعت چاپ ليبل در کشور چيست؟
عدم تخصص سطح بالا و دانش روز چاپ و همچنين فقدان دانش فناوري‌هاي روز ماشين‌آلات جديد چاپ يکي از مهم‌ترين کمبودهايي است که براي ما ايجاد مشکل مي‌کند. مشکل بعدي متولي اين عرصه است. متولياني که مسئول صنعت چاپ به‌ويژه در بخشي که ما در آن فعاليت مي‌کنيم هستند، کار خاصي براي ما انجام نمي‌دهند. در واقع آنها فقط به‌طور اسمي متولي ما هستند. صنعت چاپ اصلا نيازي ندارد که تحت پوشش وزارت ارشاد باشد. به اعتقاد من صنعت چاپ همان‌طور که از اسمش پيداست مي‌بايست زير نظر وزارت صنعت فعاليت کند. در اين صورت امکان اينکه حمايت‌هاي صنعتي پشت فعاليت‌هاي فعالان صنعت چاپ باشد وجود دارد. وقتي صنعت چاپ از اين حمايت‌ها بهره‌مند شود، قطعا نتايج بسيار بهتري بگيرد و سرعت پيشرفت اين صنعت بالا رود.
اين خود مي‌تواند راهکاري باشد براي بهره‌مندي واحدهاي صنعت چاپ از حمايت‌هايي که در حال حاضر فقدان آنها به وضوح احساس مي‌شود.
چه راهکاري براي عبور از موانعي که عنوان کرديد پيشنهاد مي‌دهيد؟
براي عبور از موانع ابتدا دولت و رده‌هاي بالا بايستي نگران اوضاع باشند. آنها هستند که مي‌بايست فکر اساسي نسبت به اين قضيه بکنند؛ به‌طور مثال جلساتي را ترتيب دهند و صاحب‌نظران اين صنعت را دعوت کرده و با آنها صحبت کنند. نقطه نظرات آنها را بشنوند و با بررسي علمي و تحقيقات حساب شده و به دور از حواشي‌هايي که بازدارنده هستند اقداماتي را سريعا انجام دهند. در اين صورت مي‌توانند از اين صنعت خوب دفاع کنند و منتظر رخ دادن تغييرات باشند. در صورتي که تغييرات در سطح کلان به طور اساسي صورت بگيرد، مي‌توانيم خود را براي صادرات آماده کنيم چون ما پتانسيل آن را داريم.
رويدادهاي مهم مي‌توان به توافق ايران و کشورهاي ۱+۵ موسوم به برجام و لغو تحريم‌هاي ايالات متحده و اتحاديه اروپا اشاره کرد. بسياري از اقتصاددان‌ها دست کم به صورت تئوري و روي کاغذ از تاثيرات مثبت اين توافق روي اقتصاد ايران و ايجاد مبادلات تجاري اثربخش در آن مي‌گويند. علاوه بر تغيير نگرش اروپايي‌ها نسبت به ما که پيش‌تر از آن به عنوان محصول توافق برجام نام برديد، ارزيابي‌تان از تاثير برجام در صنعت چاپ ليبل کشور چيست؟
به ياد دارم وقتي دو سال پيش به کمپاني‌هاي اروپايي مراجعه مي‌کرديم با ديد ديگري به ما نگاه مي‌کردند. ما را با پيش‌فرض ارزيابي مي‌کردند. اگر مي‌خواستيم دستگاهي از آنان خريداري کنيم مي‌گفتند به ايران نمي‌فروشيم. در مواردي هم که ارتباط خوبي با کمپاني‌هاي اروپايي داشتند معاملاتشان به سختي و آن هم فقط به‌صورت نقدي بود. اما اکنون بعد از توافق برجام نگاه‌ها به ما واقعا تغيير کرده است. ما شاهد اين هستيم که صاحبان تکنولوژي روز اروپا براي ورود تکنولوژيشان به بازار ايران بسيار مشتاق هستند. پيشنهادات خوبي به ايراني‌ها مي‌شود. فروشي که قبلا در صورت امکان نقداً صورت مي‌گرفت حالا در شرايط مطلوب براي صاحبان صنايع ايراني صورت مي‌گيرد. از وقتي که توافق برجام صورت گرفته آنها مي‌خواهند محصولاتشان را با شرايط خوب و بلندمدت به ما بفروشند. به همين دليل مي‌توان گفت برجام به صنعت چاپ ما بسيار کمک کرد. ديدگاه‌ها نسبت به ما تغيير يافته است که در طول زمان بهتر هم خواهد شد. بايد زمان بيشتري بگذرد تا فوايد برجام بيشتر ملموس شود.
عبارت «ورود ايران به بازار بين‌المللي» چه چيزي را به ذهن شما متبادر مي‌سازد؟ براي موفقيت در اين عرصه چه بايد کرد؟
با ماراتوني که در حوزه چاپ ليبل در ايران رخ داده است، بدون شک تا سال ۱۴۰۰ ما وارد بازار‌هاي بين‌المللي مي‌شويم. کما اينکه امسال شرکت آذر هولوگرام به عنوان برترين توليدکننده دنيا در حوزه کاري خودش برگزيده شد. در بين رقبايي از کشورهاي توسعه يافته مانند انگلستان، آلمان، آمريکا و … موفقيت يک شرکت ايراني نويددهنده رخداد خوبي است که به ما مي‌گويد ايران اين توانايي را دارد که در عرصه بين‌المللي حرف‌هاي خوبي براي گفتن داشته باشد. البته لازمه آن همان‌طور که گفتم حمايت از اين صنعت است که در پرتو آن بايد به ساختار دانش فني بيشتر نگاه شود و بسترهايي براي ترويج اين دانش مهيا شود. در سطح دانشگاهي و تقويت آموزش بايستي قوي‌تر کار کنيم، ضمن اينکه در دانشگاه‌ها در بخش تحقيق و پژوهش انرژي بگذاريم. اگر اين اقدامات انجام شود به‌طور حتم در سال ۱۴۰۰ ما وارد بازار بين‌المللي مي‌شويم.
چه مشکلاتي بر سر راه ورود ايران به بازار‌هاي بين‌المللي و عرض اندام آن در اين بازار وجود دارد؟
يکي از مشکلات مهم ما براي ورورد موثر به بازار بين‌المللي نوسانات ارزي ما است. نبود حمايت‌هاي کلان که بسيار هم مهم و تاثيرگذار است و تمام مسائل اين صنعت را تحت‌الشعاع خودش قرار مي‌دهد، هم از فقدان‌هاي تاثيرگذار پيش روي صنعت ماست. بسياري از کشورهايي که در صنعت چاپ پيش‌رو هستند در نتيجه حمايت دولت از صنعت چاپ‌شان به اين جايگاه رسيده‌اند. اگر حمايت نباشد بيشتر تلاش‌ها هم اگر نگوييم بي‌تاثير، کم تاثير خواهد شد. رشد جهاني يک سرعت دارد. براي رشد کردن بايد خودمان را با آن سرعت وفق دهيم. عقب ماندن در رشد يعني عقب ماندن در عرصه رقابت. همپاي رقباي خارجي حرکت کردن نياز به حمايت دارد. نبود حمايت مهم‌ترين مشکل در رسيدن ما به بازار‌هاي بين‌المللي و حضور در رقابت بين‌المللي است.
با اين امکانات کم و جزئي به صورت خودجوش به برخي رتبه‌هاي خوب جهاني رسيده‌ايم. موفقيت‌ها فردي است و در نتيجه ممکن است کوتاه مدت هم باشد. براي تبديل اين موفقيت‌هاي جزئي و کوتاه به موفقيت‌هاي پيوسته و دائمي نيازمند حمايت‌هاي خوب هستيم.
ما ايراني‌ها توانايي‌هاي زيادي داريم و آن را اثبات کرده‌ايم. حرف‌هاي زيادي هم براي گفتن داريم. اگر حمايت شويم مطمئنا در عرصه‌هاي بين‌المللي خواهيم درخشيد.
موقعيت صنعت ليبل ايران در منطقه چگونه است؟
ما به‌طور طبيعي موقعيت منحصربه‌فردي در منطقه داريم. بايد قدر آن را بدانيم و به بهترين شکل ممکن از آن بهره‌جويي کنيم. حاشيه امنيت کشور ما بالاست. کشور باثباتي هستيم و اين در منطقه يک موقعيت منحصربه‌فرد براي ما ايجاد مي‌کند. پتانسيل سرمايه‌گذاري خوبي داريم. شرکت‌هايي از خارج به ايران آمده‌اند که سرمايهگذاريهاي کلاني در اين کشور انجام دهند. کشور ما مي‌تواند نقش به‌سزايي در صنعت چاپ منطقه ايجاد کند.
اينکه امنيت کشور ما از بسياري از ديگر کشورهاي منطقه بيشتر است، موقعيت منحصربه‌فردي براي صادرات چاپ ليبل به کشورهايي مانند عراق، افغانستان، تاجيکستان، کشورهاي حاشيه خليج فارس ايجاد نمي‌کند؟
بله، حتما ايجاد مي‌کند؛ ولي حتي با وجود اين موقعيت متاسفانه در حال حاضر در حوزه صادرات هنوز در نقطه صفر هستيم. امکانات سخت‌افزاري داخلي ما، يا ساختار برون‌مرزي ما فرصتي ايجاد نکرده که در اين صنعت در حوزه صادرات فعاليت خوبي داشته باشيم. اما با توجه به موقعيت‌هايي که داريم تا سال ۲۰۱۸ هم به کشور افغانستان و هم به کشور عراق صادرات داريم. با وجود ماشين‌آلات روز دنيا که چاپخانه‌داران ما بدون حمايت دولت وارد کرده‌اند در سال‌هاي آينده مي‌توانيم رقيبي براي ترکيه باشيم.
آينده صنعت چاپ ليبل کشور را چگونه پيش‌بيني مي‌کنيد؟
اگر در سطح کلان حمايت‌هايي صورت گيرد و زخم‌هاي اين صنعت ترميم شود، مي‌توان آينده خوبي براي اين صنعت متصور بود؛ در غير اين‌صورت اميدي به آن نخواهد بود. ابتدا واحدهاي کوچک شکست خورده و کنار مي‌روند و رفته‌رفته واحدهاي بزرگ‌تر هم از بين خواهند رفت. اگر وضع به همين صورت پيش برود اين صنعت آينده جذابي نخواهد داشت.
همان‌طور که مستحضريد موضوع اشباع کار و تعدد بيش از اندازه واحدها در چاپ افست ورقي بارها توسط بسياري از افراد ذي‌مدخل بيان شده و کاهش حاشيه سود، رکود، قيمت‌شکني و رقابت‌هاي کاذب از مهم‌ترين مباحث مربوط به چاپ افست ورقي بوده است. از شما به عنوان فعال حوزه ليبل مي‌پرسم در چاپخانه‌هاي حوزه شما اين موارد ديده مي‌شود؟
نه. چاپ ليبل با افست ورقي بسيار تفاوت دارد. براي افست ما شاهد اين مسائلي که گفتيد بوديم. اتفاقا علاوه بر اين قيمت‌شکني‌ها و … برخي ورشکست هم شدند و بسياري نيز تعطيلي را بر فعاليت در آن فضاي دشوار با حاشيه سود بسيار پايين که توجيه اقتصادي آن‌چناني هم نداشت، ترجيح دادند. اما در ليبل اينگونه نيست. هر چند خيلي‌ها نگران اشباع هم بودند ولي بعيد به نظر مي‌رسد. وضعيت اين صنعت در حال بهتر شدن است و خبري از قيمت‌شکني و … نيست. اگر هم قيمت‌شکني صورت گيرد بيشتر به آگاهي چاپخانه‌دار برمي‌گردد تا به شيطنت او. ممکن است اطلاعات کافي از محصول و ارزش افزوده‌اي که خدمات او دارد نداشته باشد.
