دکتر محمدحسین عزیزی- مدیر کل اداره امور فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی
در گفت و گو با ماهنامه صنعت چاپ:
چاپ و بسته‌بندی در ایران برای صنعت غذا چیزی کم ندارد
فرآیند تولید مواد غذایی جز به جز و لحظه به لحظه تحت کنترل سازمان قرار دارد خواه مواد غذایی وارداتی و خواه مواد غذایی تولید داخلی باشد. در مورد محصولات وارداتی، متقاضی باید قبل از وارد کردن آنالیز و مشخصات محصول را به ما بدهد، ما بررسی می‌کنیم که کالایی که از کارخانه کشور دیگری وارد می‌شود معتبر است یا خیر؛ همه استانداردها و گواهی‌های لازم را دارد یا نه. سپس شرکت‌های بازرسی از کارخانه مبدا بازدید می‌کنند و در صورت تایید موارد بهداشتی، واردکننده جنس را خریداری می‌کند اما برای کنترل بیشتر وقتی محصول وارد گمرک می‌شود ما دوباره نمونه‌گیری می‌کنیم. از اقلام مختلف مواد اولیه وارداتی مانند آنزیم، نگهدارنده و یا چیزهایی که در فرمولاسیون استفاده می‌شود را نمونه‌گیری کرده و با آنالیز و ضوابط خودمان منطبق می‌کنیم و اگر مشکلی نداشت اجازه ورود می‌دهیم.
در تولید محصولات داخلی نیز چند مدل نظارت داریم: مسئول فنی برای همه خطوط تولید، حتی برای شیفت‌های مختلف کاری باید چند نفر باشند، نمونه‌گیری تصادفی از خط تولید به طور مرتب و نمونه‌گیری از محصولاتی که در بازار عرضه شده از جمله نظارت‌های در جریان است. این نمونه‌ها آزمایش می‌شوند و در صورت عدم انطباق با استانداردها پیگیری و با متخلف برخورد می‌شود. بنابراین محصولات غذایی کاملا تحت نظارت مداوم و مستمر هستند. اگر تخلف کارگاه یا کارخانه جزیی باشد تذکر کتبی می‌دهیم اما اگر تخلف بزرگتر باشد محصول از سطح عرضه جمع‌آوری شده و تولیدکننده را به تعزیرات معرفی می‌کنیم تا دادگاهی شود.
خوشبختانه صنعت چاپ ایران صنعت خوبی است و انواع و اقسام دستگاه‌هایی که در سطح دنیا موجود است در ایران نیز وجود دارد. آخرین تکنولوژی‌ها از نظر افست، لیتوگرافی و… در صنعت چاپ در ایران به کار گرفته می‌شود و به اکثر مواد بسته‌بندی هم دسترسی داریم. اگرچه برخی از این مواد مثل کاغذ‌های چند لایه(پترا پک) وارداتی هستند اما باز هم کمبودی در این مواد نداریم این کاغذ‌های چند لایه از کاغذ، پلاستیک، آلومینیوم و پلاستیک مجدد تشکیل شده‌اند اما در مجموع از لحاظ مواد اولیه بسته‌بندی و فناوری چاپ در ایران با کمبودی روبرو نیستیم. مواد اولیه داخلی که حدود ۹۰ درصد نیاز این صنعت را تامین می‌کند با کیفیت خوبی تولید می‌شود و تاکنون از نظر معیار‌ها و استانداردهای سلامت در این حوزه با مشکلی روبرو نبوده‌ایم.
دکتر سیدحیدر محمدی، مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل:
ملاحظات سازمان غذا و دارو در زمینه چاپ و بسته‌بندی
یکی از الزاماتی که در تولید یک دارو و بعد جریان بسته‌بندی آن، رعایت می‌شود و اصولا باید رعایت کنیم، استانداردهای مربوط به چاپ لیبل یا برچسب دارو است که اینجا، طبق استانداردهای ما، وقتی پرونده جامع دارویی ارائه می‌شود باید این استانداردها را رعایت کرده باشند وگرنه مجوز به آن‌ها داده نمی‌شود. کنند نمی‌توانم بگویم نظارت مستقیم بر فرایند چاپ و بسته‌بندی محصولات دارویی داریم، اما تولیدکنندگان باید طبق ضوابط تعریف شده، استانداردهایی را رعایت کنند. درمورد جزئیات بسته‌بندی هم باید فویل،فیلم، فلز و مقوای بسته‌بندی‌ها براساس همان استانداردها، درجه یا grade قابل قبول برای کاربرد آن باشد. برای مثال در محصولات دارویی اگر بسته‌بندی به‌طور مستقیم با محصول درارتباط باشد، باید حتما grade پزشکی داشته باشد.
گفتگوی اختصاصی ماهنامه صنعت چاپ با دکتر رویا مرجانیان
معاون اجرایی اداره کل آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو
ایمنی و سلامت محصولات آرایشی زیر ذره‌بین
ایمنی و سلامت محصولات آرایشی زیر ذره‌بینچه دستورالعمل‌ها، استانداردها و مقرراتی در زمینه چاپ و بسته‌بندی محصولات آرایشی و بهداشتی اعمال می‌شود؟
باتوجه به تاثیر بسته‌بندی بر سلامت محصول، بایستی از مناسب و ایمن بودن آن‌ها با انجام آزمون‌های مختلف، اطمینان حاصل کرد. هرمحصول آرایشی و بهداشتی شامل چندین ماده شیمیایی و یا گیاهی است که ممکن است منجر به ناسازگاری بین اجزای فرمولاسیون و بسته‌بندی شود، لذا این ناسازگاری‌ها باید پیش‌بینی و شناسایی شوند تا بتوان از آن‌ها جلوگیری کرد. ناسازگاری بین این دو می‌تواند منجر به تغییرات فیزیکی و شیمیایی در فرآورده شود پس باید آزمایش روی فرآورده و بسته‌بندی انجام و تغییرات ارزیابی شود. از جمله تست‌های سازگاری انجام شده می‌توان به قراردادن فرآورده در دماهای مختلف و شبیه‌سازی شرایط حمل و نقل، انبارداری، مصرف و بررسی و ارزیابی فرآورده و بسته‌بندی در زمان‌های تعیین شده اشاره کرد. از آزمون‌های انجام شده برروی فرآورده به اندازه‌گیریph ، ویسکوزیته، بررسی ظاهر فرآورده، رنگ و بو می‌توان اشاره کرد. همچنین میزان مهاجرت، رنگ بسته‌بندی ، افزایش یا کاهش اندازه یا وزن بسته‌بندی و سایر موارد مورد بررسی قرار می‌گیرد.
فرمولاسیون‌های آرایشی و بهداشتی با توجه به اجزاء تشکیل دهنده، قابلیت میکروبی شدن دارند و نگرانی درمورد آلودگی میکروبی فرآورده مخصوصا در بسته‌بندی اولیه وجود دارد. دربیشتر موارد، رعایت اصول GMP در تولید و استفاده از درجه حرارت بالا در فرایند تولید، احتمال آلودگی میکروبی فرآورده را کاهش می‌دهد و بیشترین آلودگی میکروبی طی نگهداری ظروف بسته‌بندی توسط تامین کنندگان و تولیدکنندگان فرآورده رُخ می‌دهد. بنابراین انجام دوره‌ای آزمون‌های میکروبی روی ظرف بسته‌بندی در انبار مهم است. و بایستی ظروف بسته‌بندی در کیسه‌های پلاستیکی تمیز، مستحکم، بدون سوراخ و کاملا بسته و همچنین جعبه‌های تمیز و به‌طور کامل بسته، نگهداری شوند. آزمایشات دیگری از قبیل آزمون‌های نشست‌پذیری، تحمل فشار و یکنواختی ضخامت انجام می‌شود. همچنین باتوجه به این‌که اطلاعات مندرج روی بسته‌بندی، بسیار حائز اهمیت است و مندرجات بایستی از نظر کیفیت چاپ، خوانا بودن، واضح بودن و پخش نشدن رنگ بررسی شوند. همچنین نوشتار درحین جابه‌جایی یا سایش، نباید به‌راحتی پاک شود و مرکب آن نباید به داخل بسته‌بندی نفوذ کند.
