چرا چاپخانه‌ها از توسعه بازمانده‌اند؟
گروه گزارش
برداشتن موانع توسعه تنها از دست چاپخانه‌ها ساخته نیست
هر کسب و کاری نیازمند بازسازی و نوسازی است. صنعت چاپ نیز از این قاعده مستثنی نیست. اگر اوضاع اقتصادی به روال عادی بود، انتظار می‌رفت هر ۵ سال در چاپخانه‌ها، ماشین جدیدی نصب شود و ظرفیت چاپ افزایش یابد و فناوری‌های جدید به کار گرفته شود. در دهه‌های گذشته، ریتم نوسازی چاپخانه‌ها با دوره‌های نمایشگاه دروپا (چهارسال یک بار)، تنظیم می‌شد. اما سال‌هاست که صنعت چاپ از قافله نوآوری‌ها، جامانده و امکانات چاپخانه‌ها فرسایش می‌یابد و توان نوسازی ندارند.
این وضعیت نتیجه چندین عامل است که تحریم‌ها و محدودیت انتقال ارز و کاهش قدرت خرید در رأس آن‌ها قرار می‌گیرد.
موانع توسعه صنعت چاپ و بسیاری از کسب و کارهای دیگر، به طور عمده حاصل سیاست‌های کلان و مقابله سیاسی و تحریم‌ها و موانع تجاری است.
تا چند سال پیش کارشناسان و متخصصان کارخانه‌های خارجی می‌آمدند و از چاپخانه‌ها بازدید می‌کردند. قطعه یدکی را، به موقع می‌فرستادند؛ حالا کار به جایی رسیده که می‌گویند حتی ایمیل هم نزنید!
چاپخانه‌داران نه در پدید آمدن این شرایط نقش داشته‌اند و نه در برداشتن آن می‌توانند کاری انجام دهند. حتی وقتی به خاطر محدودیت انتقال ارز و ارسال وجه از طریق صرافی‌ها و دور زدن تحریم‌ها (!) پول آن‌ها خورده می‌شود، دولت مسئولیتی در قبال آن‌ها نمی‌پذیرد.
لازم است تصریح شود که علیرغم برخی کاستی‌ها، خانواده چاپ در مجموع عملکردی مسئولانه داشته و علیرغم همه موانع با پذیرش ریسک و تحمل مشقت فراوان، برای نوسازی و توسعه در حد امکان، کوشیده و از تولید کشور حمایت به عمل آورده است. اما متأسفانه سهم خود را از موفقیت تولید داخلی، دریافت نکرده است.
تولیدکنندگان باید قدر حمایت چاپخانه‌ها را بدانند
علیرغم تحریم‌ها و محدودیت‌های مختلف، مجالی برای بال و پرگرفتن بسیاری از تولیدکنندگان فراهم آمده و خوشبختانه کیفیت محصولات تولیدی ارتقا پیدا کرده است. اما عرضه و فروش این محصولات بدون چاپ و بسته‌بندی مرغوب امکان‌پذیر نبوده و نیست.
تقریباً تمام صنایع غذایی، شیرینی و شکلات، بهداشتی، آرایشی و بعضی قطعات صنعتی و غیره، سال به سال مختصر توسعه‌ای داشته‌اند و در عین حال قیمت محصولات خود را افزایش داده‌اند. اما حاضر نبوده‌اند، به همان نسبت افزایش دستمزد چاپ را بپردازند. مقاومت این مشتریان عمده در برابر افزایش دستمزد چاپ، بیشتر به رقابت ناسالم چاپخانه‌ها برمی‌گردد. به هر حال آن‌ها وقتی با پیشنهاد قیمت پائین‌تر مواجه می‌شوند، طبیعی است که آن را ملاک قرار دهند، اما استفاده از این نقطه ضعف و فشارآوردن به چاپخانه‌ها برای ثبات دستمزد یا افزایش اندک آن، به زودی با مستهلک شدن امکانات و ماشین‌آلات به اُفت کیفیت و کارآمدی صنعت چاپ خواهد انجامید. که آسیب چنین فاجعه‌ای، بیش از همه، شاید دامنگیر همین تولیدکنندگان شود.
متأسفانه خانواده چاپ از تعامل منطقی با طیف اصلی مشتریان خود و اقناع آن‌ها درباره ضرورت توسعه متوازن هر دو طرف و جا انداختن تعرفه‌ای بالاتر برای خدمات چاپ عاجز بوده و در نتیجه، از توسعه بازمانده است.
در گزارش‌ها و مصاحبه‌های همین شماره، با دیدگاه شماری از مدیران چاپخانه‌ها در این‌باره آشنا خواهید شد.
