منبع: labelandnarrowweb.com
نویسنده: Steve Katz
گروه پژوهش
لیبل‌های بدون زیره، به گروهی از لیبل‌های پشت چسبدار گفته می‌شود که در پشت لیبل، زیره ندارند. یک رول لیبل بدون زیره مانند یک رول نوار چسب است. با این تفاوت که بر روی لیبل، یک لایه پوششی (release coating) قرار دارد که از تماس چسب با سطح رول لیبل چاپ شده، جلوگیری می‌کند.
از دیدگاه محیط‌زیستی، لیبل‌های بدون زیره یکی از بهترین انواع لیبل‌های پایدار به شمار می‌آیند، زیرا در فرآیند تولید آنها، هم حجم زباله‌ها به شکل قابل ملاحظه‌ای کاهش میابند و هم در مصرف کاغذ، هزینه‌های حمل و نقل، انبارداری و هزینه‌های مربوط به دفع زباله صرفه جویی می‌شود.
یکی از تفکرات غلط در میان تولیدکنندگان این است که چاپ و تولید لیبل‌های بدون زیره، نیاز به فرآیند خاصی دارد که با فرآیند چاپ لیبل‌های معمولی متفاوت است؛ اما اینطور نیست. فرآیند چاپ لیبل‌های بدون زیره هم مشابه لیبل‌های دیگر است. فقط اینکه بعد از چاپ لیبل، نیاز به بعضی فرآیندهای تکمیلی دیگری هم هست که به خط تولید اضافه می‌شوند.
لیبل‌های بدون زیره مزایای منحصر به فردی دارند که بعضی از آنها کاملا مشهودند، مانند کاهش حجم مواد اولیه و کاهش حجم زباله؛ می‌دانیم که با حذف زیره از پشت لیبل، یک بخش از لیبل که هنگام استفاده از لیبل بلافاصله دور ریخته می‌شود را حذف می‌کنیم. اما لیبل‌های بدون زیره معایبی هم دارند که شاید به همین دلیل باشد که این لیبل‌های سبز، آنقدرها که باید مورد استقبال قرار نگرفته‌اند.
مزیت‌های ذاتی لیبل‌های بدون زیره
وقتی تولیدکنندگان لیبل گزینه‌های پیش روی خود را بررسی میکنند، هزینه، مهمترین ملاکی‌ست که مدنظر قرار می‌دهند. لیبل‌های بدون زیره در مقایس با لیبل‌های استاندارد، به صرفه تر هستند. به این فکر کنید که چند درصد از یک رول لیبل زیره دار را زیره ی آن تشکیل داده است، و بعد تصور کنید که اگر جای این زیره‌ها را با خود لیبل پر کنیم، چه می‌شود! در حقیقت حجم یک رول لیبل بدون زیره، دو برابر حجم یک رول لیبل زیره‌دار است. هزینه‌های مربوط به تدارکات حمل و نقل و بسته بندی آنها را هم از مجموع هزینه‌ها کم کنید. از دیدگاه اثربخشی هم می‌توان گفت که رول لیبل‌های بدون زیره از آنجایی که حجیم‌تر هستند، دیرتر تمام می‌شوند و نیاز به تعویض رول در خط تولید را کاهش می‌دهند.
یکی دیگر از ویژگی‌های لیبل‌های بدون زیره که عملکرد لیبل را بهبود می‌دهند، لایه پوششی‌ست که بر روی لیبل قرار می‌گیرد، این پوشش‌ها علاوه بر کارکرد اصلی‌شان که همان جلوگیری از چسبیدن لیبل به لیبل زیرین است، مزایای دیگری هم دارند و آنهم این است که مقاومت لیبل را در مقابل اشعه یووی، رطوبت، مواد شیمیایی و هرگونه آسیب محیطی دیگری بالا می‌برند. دیگر اینکه لایه پوشش سطح و چسب، بعد از چاپ بر روی لیبل می‌نشینند، بنابراین امکان چاپ در دو طرف لیبل وجود دارد.
ایمنی لیبل‌های بدون زیره هم، مخصوصا هنگامی که قرار است بر روی محصول چسبانده شوند، از لیبل‌های زیره‌دار بیشتر است؛ زیره لیبل‌های معمولی هنگام چسبیدن بر روی محصول از پشت لیبل جدا می‌شوند و بر روی زمین می‌افتند، این زیره‌ها از جنس سیلیکون و لیز هستند، همین ویژگی می‌تواند باعث سُر خوردن و زمین خوردن کارمندان شود. بنابراین استفاده از لیبل‌های بدون زیره، تعداد لیز خوردن‌ها و آسیب‌های ناشی از زمین خوردن افراد را کاهش می‌دهد.
در نهایت اینکه، زیره لیبل، زباله خالص است. نمی‌شود آنها را بازیافت کرد و سوزاند، به همین علت است که در آمریکا سالیانه ۳۷۰ هزار تن زیره لیبل، به سایت‌های دفن زباله منتقل می‌شوند. مزایای مربوط به پایداری لیبل‌های بدون زیره شگفت انگیز است. همانطور که گفتیم، با حذف زیره از پشت لیبل، می‌توان حجم قابل ملاحظه‌ای از زباله‌های تولیدی صنعت لیبل را حذف کرد.
معایب لیبل‌های بدون زیره
یکی از بزرگترین معایب لیبل‌های بدون زیره این است که برای چسباندن آنها بر روی محصول، به سیستم‌های متفاوت از لیبل چسبان‌های معمولی نیاز دارند. به همین علت است که برای بهره گرفتن از مزایای لیبل‌های بدون زیره در خطوط تولید چاپخانه، ابتدا باید چند سیستم جدید خریداری کنیم.
یکی دیگر از معایب آن، محدودیت‌های شکلی آنهاست، لیبل‌های بدون زیره فقط در دو شکل مربع یا مستطیل قابل استفاده هستند و برای لیبل‌های با ظاهر خاص و منحصر به فرد، اصلا مناسب نیستند. همچنین اینکه وجود زیره در پشت لیبل، در واحد دای کات مانند یک نگهدارنده عمل می‌کند که لیبل را در زیر تیغه دایکات نگه می‌دارد. به همین خاطر بسیاری از تولیدکنندگان با لیبل‌های بدون زیره، در واحد دایکات به مشکل برمی‌خورند.
قدمت فناوری لیبل‌های بدون زیره تقریبا به ۳۵ سال می‌رسد. اما امروز پیشرفت فناوری‌ها و بهبود فرآیندهای تولید با نگرانی‌های مربوط به پایداری محیط‌زیست همزمان شده و تولیدکنندگان و صاحبان برند را به این فکر انداخته که مسائل مربوط به پایداری را در اولویت تولید بسته بندی‌های خود قرار دهند. یکی از کارهایی که برای تحقق این امر می‌شود کرد، حذف میلیون‌ها تن زیره ی سیلیکونی لیبل به عنوان زباله است که سر از مراکز دفع زباله درمی‌آورند. البته رواج استفاده از لیبل‌های بدون زیره به این معنی نیست که حالا می‌شود لیبل‌های زیره دار را از بازار خارج کرد، بلکه این فقط قدم اولی ست که می‌تواند آن را سنگ بنایی برای پایدارتر شدن صنعت لیبل به شمار آورد.
تجهیزات ویژه لیبل بدون زیره
همانگونه که پیشتر گفته شد برای چسباندن لیبل‌های بدون زیره روی بسته‌بندی برخلاف لیبل‌های پشت‌چسبدار رایج، به تجهیزات ویژه‌ای نیاز است. شرکت‌های مختلفی این تجهیزات را ارایه میکنند. در اینجا برخی از آنها را معرفی می‌کنیم.
شرکت راون وود پکیجینگ (Raven wood Packging) در انگلیس در عرصه ساخت تجهیزات ویژه لیبل بدون زیره برای چاپکاران لیبل و همچنین فروشگاه‌ها تخصص دارد. ماشین‌آلات این شرکت مراحل مورد نیاز برای تولید لیبل بدون زیره به‌ویژه مرحله کوتینگ و دستگاه نصب لیبل (Applicator) تخصص دارد. دستگاه ۵۰۰ Comac این شرکت مرحله کوت کردن لیبل را انجام می‌دهد و دستگاه Nobac Systms برای چسباندن لیبل روی بسته‌بندی به کار می‌رود.
دستگاه Comac را می‌توان به جای دستگاه برش رول به رول استفاده کرد. این دستگاه پوشش سلیکونی را روی لیبل و چسب را، پشت آن می‌نشاند.
این دستگاه مثل تجهیزات تکمیلی است که به جای کوتینگ از سیلیکون استفاده می‌کند. پس از این مرحله ماشین Nobac لیبل را روی بسته‌بندی تولیدات غذایی تازه می‌چسباند.
شرکت زیبرا تکنولوژیز (Zebra Technologies) که در ساخت پرینترهای رومیزی تخصص دارد، یک پرینتر را که منحصراً برای چاپ لیبل‌های بدون زیره به کار می‌رود، به بازار عرضه کرده است. نام این پرینتر QL است که در سه مدل QL220، QL320 ئ QL420 عرضه می‌شود. این پرینترها بسیار کوچک و قابل حمل هستند و فروشگاه‌ها می‌توانند از آن استفاده کنند.
شرکت Catchpoint که مرکز ان در ایالت نیوجرسی آمریکاست یک سیستم جدید برای نصب لیبل بدون زیره روی بسته‌بندی به بازار عرضه کرده است. از این دستگاه هم برای چسباندن لیبل‌های پشت چسبدار رایج و هم لیبل‌های بدون زیره استفاده می‌شود.
شرکت آمریکایی NAstar، از بزرگترین تولیدکنندگان لیبل‌های پشت چسبدار، لیبل‌های بدون زیره را با نام تجاری Linerless PS به بازار عرضه کرده است. چسب این نوع لیبل موقتی است و می‌توان آن را روی بسته‌بندی چسباند و به راحتی از روی آن جدا کرد. این لیبل به راحتی روی شیشه یا کارتن می‌چسبد. هر دو روی آن را نیز می‌توان چاپ کرد. این لیبل به راحتی روی سطوح نامنظم، سرد و مرطوب می‌چسبد ولی چسبندگی آن زیاد نیست.
این لیبل آب دوست است. هنگامی که با استفاده از سیستم فلکسو آب‌پایه روی بخش چسبدار چاپ می‌کنید، خاصیت چسبندگی آن از بین نمی‌رود.
