شروع روند نزولی در بازار کاغذ؛ نشانه‌های امید پس از هفته‌های التهاب

پس از تجربه یک دوره بی‌سابقه از افزایش قیمت‌ها در بازار کاغذ و ملزومات چاپ، حالا نشانه‌هایی از کاهش قیمت‌ها، هرچند محدود و تدریجی، در این صنعت حیاتی دیده می‌شود. این روند نزولی که در دهه اول اردیبهشت ۱۴۰۴ آغاز شده، می‌تواند آغاز مسیری تازه برای خروج صنعت چاپ از وضعیت بحرانی باشد.

بازار کاغذ و مواد مصرفی چاپ ایران که تا ظهر ۲۵ فروردین در اوج بلاتکلیفی و التهاب قرار داشت، حالا به‌تدریج نشانه‌هایی از ثبات و حتی کاهش قیمت‌ها به‌ویژه در حوزه کاغذ را از خود نشان می‌دهد. آن‌چه تا چند هفته پیش به‌عنوان «زنگ خطر» برای چاپخانه‌ها مطرح بود، حالا دست‌کم در بخش تأمین کاغذ، رنگی از امید به خود گرفته است.

در حالی که کاهش نرخ دلار از حدود ۱۰۰ هزار تومان به ۸۸ هزار تومان در هفته دوم فروردین هنوز اثر کاملی بر همه بازارها نگذاشته، اما تازه‌ترین بررسی‌ها نشان می‌دهد که بازار کاغذ با تأخیر، به این تغییر واکنش نشان داده و وارد فاز تعدیل قیمت شده است. البته این کاهش فعلاً محدود به بخش‌هایی از بازار بوده و در مورد بسیاری از اقلام دیگر، هنوز اثری از افت محسوس قیمت دیده نمی‌شود.

از جمله دلایلی که کارشناسان برای این وضعیت ذکر می‌کنند، می‌توان به تأخیر زمانی در انعکاس کاهش ارز در بازارهای وابسته به واردات، مقاومت تجار برای پایین آوردن قیمت‌ها و البته حساسیت بالای زنجیره تأمین در صنعت چاپ اشاره کرد. با این حال، به نظر می‌رسد که فشار بازار و کاهش نسبی تقاضا، روند تعدیل را در بخش کاغذ تحریر کلید زده است.

برای درک بهتر تغییرات، مرور ارقام کلیدی بازار در فروردین و اردیبهشت خالی از لطف نیست. در ۲۵ فروردین، کاغذ تحریر ۸۰ گرمی سایز ۷۰×۱۰۰ با قیمت ۲ میلیون و ۷۰ هزار تومان عرضه می‌شد، اما در گزارش جدید (۱۲ اردیبهشت)، این رقم به ۲ میلیون و ۵۰ هزار تومان کاهش یافته است. همین‌طور کاغذ تحریر ۷۰ گرمی سایز ۱۰۰×۷۰ که پیش‌تر ۱ میلیون و ۷۶۰ هزار تومان بود، حالا به حدود ۱ میلیون و ۶۴۰ هزار تومان رسیده و کاغذ چینی ۷۰ گرمی نیز با افتی ۳۰ هزار تومانی، حدود ۱ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان قیمت دارد.

هرچند کاغذ ۸۰ گرمی سایز ۹۰×۶۰ همچنان با قیمت ۱ میلیون و ۵۲۰ هزار تومان ثابت مانده، اما همین ثبات در کنار کاهش تدریجی سایر اقلام، نشان می‌دهد که دست‌کم در بازار کاغذ، دوره شوک قیمتی فعلاً پشت سر گذاشته شده است.

با این حال، سایر حوزه‌های صنعت چاپ هنوز از این روند تبعیت نکرده‌اند. قیمت مقوای پشت طوسی، مقوای داخلی و کاغذ گلاسه که در گزارش فروردین با افزایش شدید مواجه بودند، همچنان بالا باقی مانده‌اند. برای مثال، مقوای پشت طوسی که در اسفندماه ۷۰ هزار تومان قیمت داشت، حالا کیلویی ۸۰ تا ۸۱ هزار تومان فروخته می‌شود. کاغذ گلاسه ۹۰ گرمی نیز در مرز ۱۱۰ هزار تومان باقی مانده و خبری از کاهش در این حوزه نیست.

از طرف دیگر، قیمت مرکب و دیگر مواد مصرفی چاپ نیز ثابت مانده یا در سطوح بالای قبلی حفظ شده است. مرکب تحریر مشکی ایرانی حدود ۳۱۱ هزار تومان، مرکب رنگی تا ۴۶۳ هزار تومان، زینک در محدوده ۱۳۰ تا ۱۶۰ هزار تومان، چسب گرم کیلویی ۳۲۰ هزار تومان و چسب سرد حدود ۲ میلیون تومان گزارش شده‌اند. این وضعیت، فشار قابل توجهی بر چاپخانه‌ها، به‌ویژه کسب‌وکارهای کوچک و متوسط وارد می‌کند.

در نهایت باید گفت که اگرچه آغاز روند کاهش قیمت در بازار کاغذ می‌تواند نشانه‌ای مثبت باشد، اما تثبیت این وضعیت در سایر اقلام و ایجاد یک تعادل پایدار، نیازمند نظارت هوشمندانه، سیاست‌های حمایتی و ثبات در بازار ارز است. تنها در این صورت می‌توان امیدوار بود که صنعت چاپ ایران از فاز بحران خارج شده و به مسیر احیا و رشد بازگردد.