بازهم در ماه گذشته دو کارگاه و انبار در جنوب تهران با آتش‌سوزي‌هايي قابل‌اجتناب سرمايه صاحبان خود را به خاکستر تبديل کرد. شايد اين موسسات داراي بيمه آتش‌سوزي بوده‌اند و خيالشان راحت است. اما واقعيت اين است که خسارت گرفتن از بيمه‌ها کار راحتي نيست. ده‌ها و شايد صدها شرط وجود دارد که عدم تحقق آن‌ها شرکت‌هاي بيمه را قادر مي‌سازد از پرداخت خسارت خودداري کنند. اين شروط به‌صورت مشروح در آيين‌نامه پيشگيري از آتش‌سوزي آمده‌اند و توجه به آن‌ها مي‌تواند بيمه‌نامه‌هاي کارگاه‌ها را اعتبار و کارايي بيشتري ببخشد. آن‌ها را به‌دقت مرور و اشکالات کارگاه و چاپخانه خود را برطرف کنيم.
آيين‌نامه پيشگيري و مبارزه
با آتش‌سوزي در كارگاه‌ها
ماده ۱: به‌موجب ماده ۴۷ قانون كار آيين‌نامه مربوط به پيشگيري و مبارزه با آتش‌سوزي در كليه كارگاه‌ها به شرح زير تدوين مي‌شود.
فصل اول – وسايل پيشگيري و مبارزه با آتش‌سوزي
تداركات عمومي
ماده ۲: كليه كارگاه‌ها بايد داراي وسايل و تجهيزات كافي پيشگيري و مبارزه با آتش‌سوزي بوده و در تمام ساعات شبانه‌روز اشخاصي را كه از تعليمات لازم بهره‌مند و به طريقه صحيح استعمال وسايل و تجهيزات مربوطه آشنا باشند در اختيار داشته باشند.
تبصره ۱- در نقاطي كه مراكز آتش‌نشاني وجود دارد كارگاه‌ها بايد وسيله ارتباط با مراكز مزبور را در اختيار داشته باشند.
تبصره ۲- هر كارگاه بايد گزارش كليه آتش‌سوزي‌هاي كوچك و بزرگ خود و مواد و وسايلي كه براي اطفاء آن به‌كار رفته و ميزان خسارت مالي وارده را به اطلاع مركز آتش‌نشاني محل و اداره كل بازرسي كار برساند.
ذخيره آب
ماده ۳: براي خاموش کردن حريق‌هاي احتمالي در هر كارگاه بايد آب با فشار كافي تامين شود و در صورت عدم وجود ارتباط با لوله‌کشي شهر از لحاظ تامين آب با نظر مقام صلاحيت‌دار و پيش‌بيني حداكثر وسعت آتش‌سوزي در كارگاه به تهيه ذخيره آب كافي اقدام شود.
لوله‌ها و شلنگ‌هاي آب آتش‌نشاني
ماده ۴: لوله‌هاي اصلي آب آتش‌نشاني و شلنگ‌ها بايستي پيوسته آماده براي استفاده بوده و به نحوي قرار گيرد و يا محافظت شود كه حركت وسائط نقليه صدمه‌اي به آن‌ها وارد نياورد و در مواردي كه بر حسب ضرورت شلنگ‌ها در عرض جاده يا معبر وسايط نقليه عبور داده مي‌شود بايستي پل‌هاي مخصوص براي محافظت آن‌ها تهيه و بر روي آن‌ها گذاشته شود تا عبور وسائط نامبرده از روي پل‌هاي مذكور انجام گرفته و آسيبي به شلنگ‌ها و در نتيجه اختلالي در كار مبارزه با آتش‌سوزي وارد نشود.
ماده ۵: براي جلوگيري از يخ زدن آب در لوله‌هاي اصلي و شلنگ‌ها در زمستان بايد اقدامات احتياطي از قبيل دفن و عايق‌پيچي لوله‌هاي اصلي و خالي كردن شلنگ‌ها پس از استعمال و غيره انجام شود و در نقاط سردسير كه احتمال انجماد آب در مخازن و لوله‌ها بيشتر است بايستي مخازن آب زيرزميني بوده و از تلمبه استفاده شود و شيرهاي آب بايد حداقل در عمق ۲۵ سانتيمتر در حوضچه‌هاي مخصوص قرار داده شود و دريچه سرپوش آن‌ها عايق و آب‌بندي شده تا آب برف و باران در داخل آن‌ها نفوذ نکند.
تبصره- براي جلوگيري از انجماد آب در شيرهاي آب آتش‌نشاني شير براي احتياط بايد در طي زمستان هفته‌اي يك مرتبه شيرها باز و آب موجود را تخليه کرد.
ماده ۶: براي اطمينان از آماده به‌كار بودن لوله‌هاي اصلي آب آتش‌نشاني، آزمايش ماهيانه آن‌ها جهت تميز شدن از رسوبات و گل‌و‌لاي ضروري است.
ماده ۷: كليه سر قفل‌ها در شلنگ‌ها و لوله‌هاي آب‌گيري و لوله‌هاي آب آتش‌نشاني در كارگاه‌ها بايد حتي‌المقدور از نوع و اندازه‌اي كه در مركز آتش‌نشاني محل به‌كار مي‌رود انتخاب شود. تا در صورتي‌که از مركز مذكور استمداد شود اشكالي پيش نيايد.
ماده ۸: شلنگ‌هايي كه براي اطفاء حريق در محوطه باز كارگاه‌ها به‌كار برده مي‌شود بايستي حداقل از شلنگ‌هايي به قطر ۵/۶۳ ميلي‌متر (۵/۲ اينچ) و سرلوله‌هاي به قطر ۱۹ تا ۴/۲۵ ميلي‌متر با در نظر گرفتن فشار آب انتخاب شود.
ماده ۹: شلنگ‌هايي که در داخل ساختمان براي مبارزه با حريق به‌كار برده مي‌شود بايستي از نوع شلنگ‌هاي قرقره حداقل از ۴/۲۵ تا ۴/۴۴ ميلي‌متر و سر لوله‌هايي به قطر از ۵/۹ تا ۷/۱۲ ميلي‌متر با در نظر گرفتن فشار آب انتخاب شود.
ماده ۱۰: شلنگ‌هاي آتش‌نشاني را پس از هر مرتبه استعمال بايد كاملا از آب خالي کرد و شلنگ‌هاي آستر لاستيكي را بايد اقلا هر سه ماه يک‌مرتبه آزمايش کرد.
استعمال آب
ماده ۱۱: در مواردي كه مقادير زيادي مايعات قابل اشتعال و انواع مختلف روغن‌ها و رنگ‌ها و امثال آن يا گردهاي آلي قابل اشتعال در معرض حريق قرار گرفته باشد به هيچ‌وجه نبايد مبادرت به استعمال آب كرد مگر آنكه به‌صورت پودر استعمال شود.
ماده ۱۲: در مواردي كه تجهيزات الكتريكي داراي جريان الكتريسيته هستند و دچار آتش‌سوزي مي‌شوند بايد از خاموش كننده‌هاي سودا اسيد و مولد كف و همچنين استعمال آب اكيدا خودداري شود.
ماده ۱۳: در مواردي كه پودر فلزات قابل اشتعال مانند پودر آلومينيوم يا پودر منيزيم و غيره در معرض حريق باشد و همچنين موادي نظير كربور دو كلسيم و غيره كه با ريختن آب روي آن‌ها ممكن است گازهاي قابل اشتعال و قابل انفجار و يا مضر از آن‌ها متصاعد شود از استعمال آب بايستي به‌کلي صرف‌نظر کرد.
ماده ۱۴: در محل ورود و داخل ابنيه كارخانجات و موسساتي كه يك يا چند نوع از مواد مشروحه در ماده‌هاي ۱۱، ۱۲ و ۱۳ وجود دارد بايد نوع آن مواد را روي تابلوي مخصوص آگهي کرد و ضمناً وجود چنين موادي را بايد به مركز آتش‌نشاني محل كه ممكن است در صورت بروز آتش‌سوزي از آن استمداد شود اطلاع داد.
دستگاه‌هاي ثابت آب‌پاش خودكار
و انواع ديگر آن
ماده ۱۵: در كارگاه‌ها و موسساتي كه براي مبارزه با حريق دستگاه‌هاي ثابت آب‌پاش خودكار به‌كار برده مي‌شود شيرهاي اصلي كنترل آب اين دستگاه‌ها بايد در تمام اوقات باز نگاه داشته شود و فقط به دستور يك شخص مسئول مي‌توان شيرهاي مذكور را براي قطع کردن جريان آب در داخل دستگاه‌ها بست.
ماده ۱۶: شيرهاي مذكور در ماده (۱۵) بايستي مجهز به اسباب الكتريكي خودكار صوتي بوده تا در صورت بسته شدن به اتاق متصدي مربوطه اعلام خطر شود.
ماده ۱۷: فاصله سر آب‌پاش‌هاي خودكار از اشياء مورد حفاظت و ساير نقاط اطراف آن‌ها بايد از ۶۰ سانتيمتر (۱۲ اينچ) كمتر نباشد.
ماده ۱۸: دستگاه‌هاي ثابت خودكاري كه با كف يا انيدريد كربنيك و غيره براي خاموش كردن مواد قابل احتراق و اشتعال در كارگاه‌ها نصب شده بايد هميشه طبق اصول فني آماده به‌كار باشد.
خاموش كننده‌هاي دستي و چرخ‌دار
ماده ۱۹: كليه كارگاه‌ها و موسسات صنعتي اعم از اين‌كه در آن‌ها وسيله حفاظتي از نوع دستگاه‌هاي تصويب شده ثابت خودكار وجود داشته يا نداشته باشد بايد براي حفاظت عليه حريق‌هاي كوچك اتفاقي به خاموش كننده‌هاي دستي مناسب با نوع حريق‌هايي كه ممكن است از نقطه‌نظر کيفيت کار و موادي كه در کارگاه‌ها و موسسات مذكور وجود دارد مجهز باشد.
ماده ۲۰: خاموش كننده‌هاي دستي و چرخ‌دار را بايد پيوسته در مكاني مناسب و مشخص كه احتمال بروز حريق در آن كمتر و دسترسي به آن آسان‌تر است نگاهداري کرد و محل نصب يا نگاهداري آن‌ها بايستي با رنگ قرمز مشخص شود.
ماده ۲۱: در مواردي كه مواد سوختني غير از آنچه در مواد ۲۲، ۲۳ و ۲۴ آتي ذكر مي‌شود در معرض حريق باشند وسايل قابل حمل مبارزه با آتش مي‌تواند شامل لوازم زير باشد:
سطل آب – سطل شن – شلنگ‌هاي قرقره‌اي با استفاده از شير آب عمومي يا از مخازن مرتفع آب – خاموش كننده‌هاي محتوي مواد سودا اسيد يا آب گاز و ضمنا در مواقعي كه برودت هوا باعث انجماد آب مي‌شود بايستي تدابير احتياطي براي جلوگيري از يخ زدن آب در شيرها و يخ زدن خاموش كننده‌هاي سودا اسيد و آب گاز به‌كار برد.
ماده ۲۲: براي خاموش کردن حريق‌هاي مايعات قابل اشتعال و انواع مختلف روغن‌ها و رنگ‌ها نبايد از خاموش كننده‌هاي آبي استفاده شود بلكه بايد از خاموش كننده‌هاي حاوي كف يا پودر شيميايي و خاموش كننده‌هايي از نوع co2 و ساير خاموش كننده‌هاي معادل آن استفاده شود.
ماده ۲۳: چنانچه حريق در مكاني روي دهد كه تجهيزات الكتريكي كه داراي جريان الكتريسيته است در معرض آتش‌سوزي قرار گرفته باشد در اين صورت وسايل و تجهيزات قابل حمل فوق‌الذكر نبايد شامل كف يا دستگاه‌هاي آتش‌نشاني آبي باشد، بلكه به‌جاي آن‌ها بايد از خاموش كننده‌هاي حاوي كف يا پودر شيميايي يا ساير مواد معادل استفاده كرد. علاوه بر اين مسئله شدت و ضعف جريان الكتريسيته در دستگاه‌هايي كه دچار حريق شده نيز بايد مورد توجه مامورين آتش‌نشاني از نظر حفاظت شخصي قرار گيرد.
ماده ۲۴: براي خاموش كردن حريق پودر يا براده فلزاتي نظير منيزيم آلومينيوم و غيره بايد از استعمال هرگونه مايع و مواد خاموش كننده از نوع سودا اسيد كف – پودر شيميايي و غيره موكدا جلوگيري به‌عمل آورد و بايستي با ايجاد ديواره يا سدي از شن و ماسه نرم و خشك گرد سنگ و ساير مواد خنثي كه به مقدار فراوان در محل آماده و در دسترس گذاشته شده است مانع از توسعه و پيشرفت آتش شود و يا پودر مخصوصي كه به‌وسيله كارخانه سازنده فلز منظور توصيه شده است اقدام به خاموش کردن آتش کرد.
ماده ۲۵: در مورد خاموش كننده‌هاي دستي و چرخ‌دار مراتب زير را بايد رعايت کرد:
الف-بازرسي ماهيانه از كليه آن‌ها به استثناي نوع co2 كه هر۶ ماه يك مرتبه بايد بازرسي شود.
ب – بازرسي ساليانه براي اطلاع از كيفيت و كميت مواد خاموش كننده و در صورت لزوم براي دوباره پر كردن آن‌ها.
ج – آزمايش دوساله براي تحت فشار گذاشتن بدنه ظروف خاموش كننده با فشاري كه از طرف كارخانه سازنده تعيين شده است.
تبصره – خاموشكنندهها را بايد بلافاصله پس از استعمال دوباره پر کرده و در محل خود گذاشت.
ماده ۲۶: توجه اشخاصي را كه در مبارزه حريق شركت دارند بايد به خطرات استعمال خاموش كننده‌هايي از نوع تتراكلرور دو كربن و برومو دومتيل در فضاي مسدود جلب کرد زيرا مواد مذكور سمي است و در اثر حرارت آتش تجزيه شده و توليد بخارات سمي مي‌کند و نيز بايد آن‌ها را به عمليات شيميايي كه در بعضي موارد بين مايعات خاموش كننده مذكور و موادي كه براي خاموش كردن آن‌ها بكار رفته است رخ مي‌دهد آگاه کرد.
فصل دوم – وسايل اعلام خطر و تمرين‌هاي مربوط به اطفاء حريق
ماده ۲۷: كليه كارگاه‌ها كه فعاليت آن‌ها امكان مخاطرات شديد يا نسبتاً مهم آتش‌سوزي دارد بايد مجهز به وسايل اعلام وقوع حريق باشند.
اين وسايل بايد متعدد بوده و اعلام خطر در هر قسمت از ساختمان كارگاه كه به صدا درآيد براي كليه اشخاصي كه در ساختمان هستند به‌طور وضوح قابل استماع باشد. (وسايل اعلام خطر حريق ممكن است دستي يا خودكار باشد)
ماده ۲۸: در هر طبقه از ساختمان كارگاه بايستي تعداد كافي وسايل اعلام خطر حريق دستي وجود داشته باشد و اين وسايل را بايد در جعبه‌هاي شيشه‌اي در محلي قرار داد كه براي رسيدن به آن‌ها طي مسافت بيش از ۳۰ متر (۱۰۰ فوت) ضروري نباشد.
ماده ۲۹: وسايل اعلام وقوع خطر بايستي به‌وسيله رنگ قرمز كه در محل نصب آن‌ها به‌كار رفته كاملا مشخص باشند و به سهولت در دسترس بوده و در معبر طبيعي فرار از آتش قرار داشته باشد.
ماده ۳۰: وسايل اعلام خطر حريق بايد از نقطه‌نظر و نوع آهنگ صدا نسبت به كليه وسايل صوتي ديگر مشخص بوده و به هيچ‌وجه براي مقاصد ديگري غير از اعلام خطر حريق و يا احضار افراد براي تمرين‌هاي مبارزه با حريق مورد استفاده قرار نگيرد.
ماده ۳۱: وسايل اعلام خطر حريق كه با نيروي الكتريسيته يا بخار به‌كار مي‌افتد بايد طوري تعبيه شود كه از كار افتادن نيروي الكتريسيته يا بخار كارگاه مانع از كار آن‌ها نشود.
تمرين‌هاي تخليه ساختمان
در كليه كارگاه‌ها
ماده ۳۲: تمرين‌هاي مربوط به تخليه كارگاه‌ها يا ساختمان‌ها را بايد اقلا هر ۶ ماه يك مرتبه انجام داد تا بدين‌وسيله از خروج منظم افراد از ساختمان‌ها در موقع بروز حريق و جلوگيري از وحشت ترس اطمينان حاصل شود.
ماده ۳۳: اين تمرين‌ها بايد از طريق تشكيلاتي از طرف كارگاه كه قادر به تنظيم و هدايت آن باشد سرپرستي شود.
ماده۳۴: تمرين‌هاي تخليه بايد به طريقي ترتيب داده شود كه با شرايط حقيقي وفق داشته باشد.
ماده ۳۵: كليه اشخاصي كه در کارگاه به‌کار اشتغال دارند بايد در تمرين تخليه شركت کرده و براي استفاده از خاموشكنندهها جهت مبارزه با حريق‌هاي كوچك آموزش كافي داشته باشند.
تمرين‌هاي مبارزه با حريق
ماده ۳۶: در كارگاه‌هايي كه داراي دسته‌هاي آتش‌نشاني تعليم يافته و مجهز مي‌باشند تمرين‌هاي آتش‌نشاني بايد اقلا ماهي يك مرتبه انجام شود و ارجح آن است كه تمرين‌هاي نامبرده بدون اطلاع قبلي انجام شود.
ماده ۳۷: تمرين‌هاي مبارزه با حريق مذكور در ماده ۳۶ بايد تقريبا با شرايط واقعي تطبيق شود و شامل استعمال وسايل و تجهيزات آتش‌نشاني باشد.
شركت كاركنان در مبارزه با حريق:
ماده ۳۸: در هر يك از كارگاه‌ها كه داراي دسته‌هاي آتش‌نشاني تعليم يافته نيستند بايد سعي شود كه تدريجا كليه كاركنان بخصوص كليه نگهبان‌ها را با طرز استعمال و به‌كار انداختن وسايل و تجهيزات مبارزه با حريق و همچنين استفاده از هر يك از آن‌ها در مقابل نوع حريقي كه براي آن منظور شده، كاملا تربيت و آماده كرد تا در موقع آتش‌سوزي بتوانند تحت رهبري اكيپ‌هاي مجهز و تعليم يافته كارگاه انجام وظيفه کنند.
ماده ۳۹: در كارگاه‌ها بايد كارگران جديد را به‌كليه وسايل و تجهيزات مبارزه با حريق، درهاي خروجي و موارد استفاده از آن‌ها در موقع پيش آمد آتش‌سوزي آشنا کرد.
فصل سوم- انبار كردن و نگاهداري مواد قابل انفجار و مايعات قابل اشتعال
مواد قابل انفجار
ماده ۴۰: مواد قابل انفجار تجارتي را بايد بر طبق مقررات خاصي كه به‌تصويب مقام صلاحيت‌دار رسيده است انبار و نگاهداري کرد.
مايعات قابل اشتعال
ماده ۴۱: نگاهداري و ذخيره مايعات قابل اشتعال با نقطه سوخت Flashpoint كمتر از ۲۱ درجه سانتي‌گراد كه (با طريق آزمايش Abelpensky تعيين شده) در محل كار بايد به ۱۸ ليتر آن‌هم فقط در ظروف مخصوص سربسته محدود كرد و دور از منابع جرقه و حرارت قرار داد.
ماده ۴۲: مايعات قابل اشتعال كه در ظروف سربسته نگاهداري مي‌شوند بايد به‌مقدار محدودي كه از طرف مقام صلاحيت‌دار تعيين مي‌شود در انباري كه از نقطه‌نظر ساختمان در مقابل حريق مقاومت داشته و بالاي سطح زمين قرار گرفته و به‌وسيله ديوارها و در و پنجره‌هاي ضد حريق خودكار از ساير قسمت‌هاي ساختمان مجزا مي‌شود نگاهداري كرد.
ماده ۴۳: در ساختمان در و پنجره و هر قسمت مدخل انبارهاي ماده ۴۲ نبايد شيشه شفاف به‌كار رود و در صورت لزوم بايد از شيشه مات استفاده شود.
ماده ۴۴: نگاهداري و ذخيره مقادير زياد مايعات قابل اشتعال فقط در مخازن مجزا و يا تانك‌هاي مخصوصي كه در بالا يا زير زمين ساخته شده (مخازن زيرزميني داراي رجحان بيشتري است) و به فاصله كافي از ابنيه ديگري كه از طرف مقام صلاحيت‌دار تعيين مي‌شود مجاز خواهد بود.
ماده ۴۵: براي رسانيدن مصرف مواد قابل اشتعال قسمت‌هاي مختلف كارخانه بايد از لوله استفاده شود.
ماده ۴۶: ازنظر نور در انبارهاي مذكور در ماده‌هاي ۴۲ و ۴۴ بايستي از چراغ‌هاي با حباب ضدشعله استفاده شود.
ماده ۴۷: انبار بايستي مجهز به وسايل تهويه طبيعي و در صورت لزوم تهويه مصنوعي ضدشعله باشد.
تبصره – كليدها – فيوزها و ساير ادوات و وسايل الكتريكي در اين‌گونه انبارها بايستي از نوع ضد شعله انتخاب شود.
ماده ۴۸: تدابير موثري بايد اتخاذ شود كه از چكه و نشت اين قبيل مايعات قابل اشتعال و نفوذ به قسمت‌هاي زيرين ساختمان و داخل آب‌روها و مجاري آب جلوگيري شود و ريخت‌وپاش اتفاقي آن‌ها به‌ميزاني محدود شود كه متضمن هيچ‌گونه خطري نباشد و همچنين از امكان ايجاد هر قسم مخلوط قابل اشتعال و انفجار بخار و هوا مخصوصا در حين انتقال مايعات موردبحث ممانعت شود.
گازهاي فشرده
ماده ۴۹: بطري‌هاي مخازن محتوي گازهاي فشرده را ممكن است فقط در نقاط باز نگاهداري كرد مشروط به آنكه به‌طور كافي در مقابل تغييرات فوق‌العاده حرارت – اشعه مستقيم خورشيد – تراكم برف يا رطوبت مداوم از آن‌ها حفاظت شود.
ماده ۵۰: بطري‌هاي گاز كه در داخل كارگاه‌ها انبار مي‌شود محوطه نگاهداري آن‌ها بايستي به‌وسيله ديوارها يا موانعي كه در مقابل آتش و حرارت استقامت داشته باشند محصور و مجزا شود و در صورت امكان آن‌ها را به‌طور عمود (سر بطري به‌طرف بالا) در گيره‌هاي مخصوصي كه مانع از زمين افتادن آن‌ها مي‌شود نگاهداري كرد.
تبصره – انبار بطري‌ها و مخازن گازهاي فشرده بايد داراي تهويه كافي باشد.
ماده ۵۱: گازهاي فشرده را به‌هيچ‌وجه نبايد نزديك و در مجاورت مواد فوق‌العاده قابل اشتعال نگاهداري كرد.
ماده ۵۲: در صورت نشت گازهاي قابل اشتعال بايستي بلافاصله منابع حرارت و جرقه‌ها را از بين برده و جريان برق را قطع كرد و به آتش‌نشاني شهر و فروشنده اين قبيل گازها اطلاع داد و نسبت به تهويه محل اقدام فوري کرد.
ماده ۵۳: محل انبار اين نوع بطري‌ها بايستي تا جاي ممکن از سرايت حريق دور بوده و مجهز به دستگاه ثابت آب‌پاش خودكار باشد.
زغال‌سنگ – سلولوييد و ساير اجسام جامد شديدالاشتعال
ماده ۵۴: جهت نگاهداري و ذخيره مقادير زياد زغال‌سنگ و جلوگيري از احتراق خودبه‌خود چنانچه در محل‌هاي باز نگاهداري شود بايستي آن‌را به‌صورت توده‌هاي جداگانه انبار کرد به‌طوري‌كه ضخامت قشر زغال در هيچ نقطه‌اي از توده‌هاي انباشته شده بيش از ۳ متر از سطحي كه در معرض هوا قرار گرفته فاصله نداشته باشد.
ماده۵۵: انبار زغال‌سنگ و زغال‌چوب بايد در محلي قرار گيرد كه در مجاورت آتش نبوده و ساختمان آن بايستي از مصالح مقاوم در مقابل حريق ساختهشده و داراي تهويه كافي باشد.
ماده ۵۶: زغال‌سنـگ پـودر شـده كـه درجه حرارت آن از ۶۵ درجه سانتي‌گراد تجاوز كند قبل از آنكه در ظروف و يا مخازن ريخته شوند بايد به‌قدر كافي آن‌ها را سرد کرد.
ماده ۵۷: سطـل‌ها يـا ظـروف مخـصوص نگاهداري زغال پودر بايد از مواد نسوز تهيه و طوري محل آن‌ها انتخاب شود كه تشـعشـعات حرارتــي ديـگ‌هـاي بـخار-كوره‌ها- لوله‌هاي بخار يا ساير منابع نتوانند درجه حرارت محتويات آن‌ها را به ميزان مخاطره انگيزي بالا ببرند.
مـاده ۵۸: سلـولـويـيـد و سـايـر مـواد شديدالاشتعال جامد را بايستي فقط در شرايطي كه از طرف يك مقام صلاحيت‌دار تعيين شده است انبار کرد.
مواد بسته‌بندي‌شده
ماده ۵۹: مقادير زيادتر تراشه و مواد بسته‌بندي‌شده قابل اشتعال را بايد در ساختمان‌هاي مجزا يا در اتاق‌هاي مقاوم در مقابل حريق يا اتاق‌هايي كه از ديوارهاي فلزي ساخته شده و با درهاي فلزي مجهز شده نگاهداري شوند.
ماده ۶۰: در اتاق‌هاي مذكور در ماده ۵۹ به‌هيچ‌وجه نبايد دريچه و مدخلي كه در آن شيشه شفاف به‌كار رفته وجود داشته باشد استفاده از شيشه‌هاي مات مانعي ندارد.
ماده ۶۱: چنانچه مواد مذكور فوق مقدارشان كم باشد مي‌توان آن‌ها را در صندوق‌هاي فلزي سرپوش‌دار نگاهداري كرد.
استعمال دخانيات
ماده ۶۲: استعمال دخانيات – روشن كردن و همراه داشتن كبريت – فندك و هرگونه اشياء مولد شعله يا جرقه بايستي در كليه نقاطي كه در آن‌ها مواد قابل احتراق مواد قابل اشتعال و يا مواد انفجار نگاهداري و يا به‌كار برده مي‌شود ممنوع باشد.
فصل چهارم – از بين بردن فضولات و جمع‌آوري فضولات
ماده ۶۳: در مواردي كه فضولات صنعتي قابل احتراق، اشتعال و قابل انفجار با وسايل مكانيكي به خارج حمل نمي‌شود به هيچ‌وجه نبايد اجازه داد كه در سطح كارگاه‌ها متراكم شود بلكه بايد آن‌ها را در صندوق‌هاي فلزي سرپوش‌دار جمع‌آوري و مرتب به خارج حمل کرد.
ماده ۶۴: در كليه محل‌هايي كه فضولات آغشته به روغن، كهنه پاره‌هايي كه براي تميز کردن ماشين‌آلات و يا كارهاي ديگر مورداستفاده قرار مي‌گيرد و همچنين فضولاتي كه ممكن است به‌خودي‌خود آتش گيرند وجود دارد بايستي در صندوق‌هاي فلزي سرپوش‌دار نگاهداري شوند.
از بين بردن فضولات
ماده ۶۵: محتويات ظروف و صندوق‌هاي مذكور در ماده ۶۳ و ۶۴ را بايد به‌طور مرتب به خارج كارگاه حمل کرد و سوزانيد يا در زير خاك دفن کرد مگر در مواردي كه بايد آن‌ها را عدل‌بندي کرده و طبق برنامه به خارج حمل كرد.
ماده ۶۶: فضولات مواد قابل اشتعالي كه به‌صورت عدل بندي در مي‌آيند بايد در انبارهايي كه ديوار و درب آن‌ها فلزي است يا در ساختماني كه از مصالح نسوز ساخته شده دور از كارگاه نگاهداري شود اين فضولات را اقلا ماهي يک‌مرتبه بايد به خارج حمل كرد.
ماده ۶۷: مي‌توان مدت مذكور در ماده فوق را در صورتي‌که انبارداري فاصله كافي طبق نظر مقام صلاحيت‌دار از كارگاه باشد تمديد کرد ولي مدت تمديد نبايد تا حدي باشد كه فضولات جمع‌آوري شده توليد خطر کند.
سوزاندن فضولات
ماده۶۸: فضولات و زباله‌ها را بايستي در کـوره‌هــاي مخـصـوص انســيـنـراتـور (Incinerator) سوزاند.
ماده ۶۹: در كارخانه‌هايي كه فضولات را براي ايجاد حرارت مورداستفاده قرار مي‌دهند بايستي فورا آن‌ها را سوزاند.
ماده ۷۰: در مواردي كه فضولات در هواي آزاد سوزانده مي‌شود اين عمل نبايد در فاصله‌اي كمتر از ۱۵ متر (۵۰ فوت) از ساختمان‌هاي قابل احتراق و ۶ متر (۲۰ فوت) در ساير ساختمان‌ها انجام شود.
ماده ۷۱: احتياطات لازم براي حفظ اشخاصي كه فضولات را مي‌سوزانند بايد به عمل آيد.
ماده ۷۲: فضولات شديدالاشتعال را بايد جداگانه سوزاند.
زغال و دوده
ماده ۷۳: براي جمع‌آوري و انبار كردن مواد نيم‌سوخته و زغال‌ها يا قشرهايي كه از تراشيدن و تميز کردن داخل لوله‌هاي حامل مواد نفتي كوره‌هاي دستگاه‌هاي پالايشگاه‌ها و دوده‌هاي ساير كوره‌ها حاصل مي‌شود بايد از محفظه‌هاي دائمي غيرقابل اشتعال يا محل‌هاي بي‌خطر ديگري در داخل كارگاه‌ها كه حداقل ۱۵ متر (۵۰ فوت) دورتر از ساختمان‌هاي اصلي ساخته مي‌شود استفاده شود و سپس آن‌ها را به وسايل لازم معدوم کرد.
ماده ۷۴: پوست‌ها و قشرهايي كه از تميز کردن داخل ظرف‌هاي محتوي گاز نفت خام و يا مواد تقطيري تصفيه نشده جمع‌آوري مي‌شود بايد در بشكه‌هاي فلزي ريخته و در زير آب نگاهداري شود و سپس در اسرع وقت آن‌ها را در محل بيخطري در زير خاك مدفون ساخت.
فصل پنجم – جلوگيري از حوادث ناشي از صاعقه
ماده ۷۵: در موارد زير بايد عليه صاعقه تدابير حفاظتي اتخاذ کرد.
الف – ابنيه و محل‌هايي كه در آن‌ها مواد قابل اشتعال تهيه – مصرف و يا انبار مي‌شود.
ب – تانك‌هاي مخزن مايعات نفتي – روغني رنگ و هرگونه مايعات قابل اشتعال ديگر.
ج – دودکش‌هاي مرتفع.
ماده ۷۶: در مناطقي كه صاعقه به‌کرات به وقوع مي‌پيوندد تدابير حفاظتي مخصوصا در موارد زير بايد اتخاذ شود.
الف -الواتورهاي غلات.
ب – آسياب‌هاي مواد غذايي و آرد.
ج – ابنيه مجرايي كه در آنجا مواد قابل اشتعال از قبيل گازها – آبخوره گردها و غبارهاي متشكل از الياف پشم و پنبه و نظاير آن وجود دارد.
د – نوک‌هاي فلزي – پايه‌هاي فلزي پرچم در ساختمان‌هاي مرتفع و برج‌هاي آب.
اتصال زمين در ساختمان
ماده ۷۷: بناها – مخازن و ساير ساختمان‌هايي كه سقف يا بدنه آن‌ها داراي پوشش فلزي بوده و از نظر هدايت الكتريسيته به‌هم متصل مي‌باشند ولي بر روي پايه عايق قرار گرفته‌اند بايد از نظر الكتريكي به‌طور صحيح به زمين اتصال داده شود.
ماده ۷۸: ازنظر جلوگيري از مخاطرات برق ساكن بايستي مخازن حاوي مواد قابل اشتعال برج‌هاي عمليات مواد قابل اشتعال و لوله‌هاي معبر مواد قابل اشتعال داراي اتصال زمين موثري بوده كه اقلا هر شش ماه يک‌مرتبه مورد معاينه و آزمايش دقيق قرار گرفته و در صورت لزوم تعمير شود.
ماده ۷۹: در اماكني كه امكان ذخيره شدن برق ساكن در اشخاص يا در اشياء وجود داشته و اشخاصي يا اشياء مذكور در معرض تماس با گازهاي قابل اشتعال يا انفجار قرار گيرند (مانند کيفيتي كه در اتاق عمل در بيمارستان‌ها و غيره وجود دارد) براي جلوگيري از ايجاد جرقه ناشي از تخليه برق ساكن و دفع خطرات آن بايستي تدابير لازم اتخاذ و پيش‌بيني شود.
برق‌گير و منضمات آن
ماده ۸۰: ساختمان‌هايي كه از مصالح عايق الكتريسيته ساخته شده و يا در ساختمان‌هايي كه پوشش فلزي آن‌ها از نقطه‌نظر هدايت جريان الكتريسيته به هم متصل نيستند بايستي با ميله برق‌گير رشته‌هاي هادي جريان و اتصال زمين مجهز شوند.
ماده ۸۱: دودکش‌ها و دستگاه‌هاي تهويه و اشياء فلزي ديگر كه نسبت به بدنه ساختمان مرتفع بوده يا پيش‌آمدگي دارند بايد به طريق قابل اطميناني به سيستم برق‌گير ساختمان اتصال داده شود.
ماده ۸۲: اجسام فلزي كه در داخل بنايي به‌كار رفته و در فاصله‌اي در حدود ۸۰/۱ متر (۶ فوت) از سيم‌هاي برق‌گير قرار گرفته بايد با آن اتصال داده شود.
ماده ۸۳: در داخل بنايي كه اجسام فلزي با ابعاد بزرگي وجود دارد بايد جسم مذكور را از بالاترين نقطه در داخل بنا به زمين اتصال داد.
ماده ۸۴: اجسام فلزي كه يكي از ابعاد آن‌ها بيش از ۸/۱ متر (۶ فوت) در داخل يك بنا باشد و به فاصله‌اي بيش از ۸/۱ متر (۶فوت) از سيم برق‌گير قرار گرفته باشد بايد به‌طور مستقل به زمين اتصال داده شود.
ماده ۸۵: كليه برق‌گيرها و منضمات آن بايد اقلا هر ۶ ماه يک مرتبه بازرسي و آزمايش شده و در صورت لزوم تعمير شود.
صاعقه شكن
ماده ۸۶: در مورد كليه سيم‌هاي هوايي مربوط به روشنايي – نيروي برق – تلفن – راديو و تلويزيون كه وارد ساختمان مي‌شود بايد قبل از ورود به بنا مجهز به‌وسيله صاعقه شكن بوده مگر آنكه از نظر فني وجود آن ضروري نباشد
