طرح آمایش صنعت چاپ باید اجرا شود
اتحادیه صنعت چاپ خراسان، تنها اتحادیه سراسری و استانی است که همه مشاغل همگن و مرتبط با صنعت چاپ و بسته‌بندی را زیر پوشش دارد. علی مغانی، رئیس اتحادیه صنعت چاپ خراسان رضوی به این سخن می‌افزاید:
بیش از ۷۰۰ واحد در استان خراسان رضوی از شهرهای مشهد، سبزوار، کاشمر، نیشابور و … در رشته‌های مختلف پیش از چاپ، چاپ و پس از چاپ عضو اتحادیه صنعت چاپ خراسان رضوی هستند. چاپخانههای افست، فلکسو، گراور و چاپ دیجیتال و نیز واحدهای کارتن‌سازی، مقواسازی، دفترسازی، حتی بازیافت کاغذ نیز عضو این اتحادیه هستند.
پتانسیل‌های چاپ در مشهد
علی مغانی، رئیس اتحادیه صنعت چاپ خراسان رضوی به اهمیت صنعت چاپ در این استان اشاره می‌کند: بیش از ۸۰ درصد صنایع غذایی رب و کنسرو و سهم قابل توجهی از صنایع غذایی نیز در استان خراسان رضوی مستقر هستند. همه این شرکت‌ها برای تولید و عرضه محصولاتشان به چاپ و بسته‌بندی نیاز دارند.
علاوه بر صنایع تولیدی، مشهد قطب گردشگری ایران است. بیش از ۷۰ درصد هتل‌ها و میهمان‌پذیر‌های ایران در مشهد فعالیت دارند. حدود ۳۰ میلیون زائر در سال به این شهر وارد می‌شوند. همین نکته کافی است که بدانیم این تعداد زائر و مسافر، چه مقدار کالای مصرفی و خدمات نیاز دارند و چه گردش مالی چشمگیری ایجاد می‌کنند. این خدمات و گردش مالی، حجم قابل توجهی کار چاپی را نیز در بردارد.
استان خراسان رضوی علاوه بر این‌ها، با چند کشور همجوار است که اغلب آن‌ها به خدمات چاپ ما نیاز دارند؛ قزاقستان، ترکمنستان، تاجیکستان و افغانستان. علاوه بر این حجم قابل توجهی از سفارشات چاپی از کشور عراق در چاپخانههای مشهد انجام می‌شود.
مشهد برای مشتریان عراقی، هم مقصد زیارتی است و هم انجام فعالیت تجاری.
وی در مورد میزان صادرات کارهای چاپی نیز سخنی شنیدنی دارد: «سال گذشته مشهد بیش از دو هزار میلیارد تومان صادرات مستقیم چاپی داشته، امسال تا همین آبان ماه، بیش از ۱۵۰۰ میلیارد تومان صادرات چاپی داشته‌ایم. رغبت همسایه‌ها به همکاری با چاپخانههای مشهد و متقابلاً چاپکاران خراسان رضوی به این بازارها، موجب رونق بیشتر این مبادلات خواهد شد. هم اکنون سه، چهار چاپخانه چاپ لفاف در استان، بخش اعظم کارشان برای صادرات است و سالانه ۷۰۰۰ میلیارد تومان درآمد از بابت صادرات دارند.
جایگاه صنفی اتحادیه
مغانی پس از این توضیح کوتاه درباره ظرفیت‌های چاپ استان، از همکاری اتحادیه با اداره کل ارشاد و اداره کل صمت در استان می‌گوید و به عنوان نمونه‌ای از این همکاری سازنده، به پس گرفتن واحدهای چاپ دیجیتال از اتحادیه چاپ و تکثیر، پس از دو سال، اشاره می‌کند که با هماهنگی‌های این دو دستگاه دولتی به انجام رسیده است. وی ظرفیت اتحادیه را برای انجام مطالعات کارشناسی و ارائه مستندات و توجیه مسئولان دولتی، مناسب ارزیابی می‌کند.
توسعه صنعت چاپ استان
مغانی درباره ظرفیت‌های موجود صنعت چاپ و نیازهای آینده این صنعت در خراسان رضوی می‌گوید:
«برای اظهارنظر دقیق در این باره، لازم است طرح آمایش صنعت چاپ به اجرا درآید. ولی اجمالاً براساس شواهد می‌توان گفت در بخش افست ورقی، امکانات مشهد جوابگوی صنایع مختلف هست. نیاز نشر و مطبوعات به چاپ بسیار کمتر از گذشته است. هر چند با توجه به این که مشهد ام‌القرای شیعیان منطقه است، می‌تواند با ارائه بهترین قرآن‌ها و کتاب‌های ادعیه به زائران میلیونی، سالانه چندین میلیون نسخه قرآن و کتاب دینی را به آن‌ها عرضه کند. به هر حال از نظر چاپ و صحافی کتاب، کمبودی در استان دیده نمی‌شود. ضمن این که چاپخانه آستان قدس با داشتن ماشینآلات پیشرفته چاپ و صحافی قوی‌ترین امکانات را برای پاسخ به نیازهای چاپ کتاب را دارد.
اما در زمینه چاپ بسته‌بندی هم امکانات بسیار خوبی در استان داریم. همین چاپخانه آستان قدس یکی از چاپخانههای توانمند در زمینه چاپ فلکسو است، حدود ۱۵ واحد چاپ فلکسو و گراور در استان فعالیت دارند. چاپ لیبل نیز پیشرفت خوبی داشته است. در زمینه انواع چاپ‌های بسته‌بندی، هنوز جا برای گسترش و توسعه هست. ولی باید براساس مطالعه و به ویژه پس از تهیه طرح آمایش صنعت چاپ در این باره اظهار نظر کرد و سرمایه‌گذاری‌های جدید جایی صورت بگیرد که نه واحدهای موجود زیان ببینند و نه واحدهای جدید گرفتار رکود و کم کاری شوند.
به نظر می‌رسد در بخش افست ورقی و جعبه‌سازی، امکانات موجود چاپخانههای استان جوابگوی تقاضا باشد. در مورد بخش‌های دیگر، فرصت‌هایی برای سرمایه گذاری به چشم می‌خورد و هم اکنون در زمینه سیلندرسازی و کلیشه‌سازی، فعالیت هایی در شرف وقوع است.
جدای از ظرفیت تولید، مدرنیزاسیون و ارتقای فناوری چاپ نیز از مسائل پیش روی این صنعت است.
قابلیت‌های تولید ماشینآلات و موادمصرفی
مشهد از نظر ماشین‌سازی نیز پتانسیل خوبی دارد. یکی از شرکت‌های معتبر، در ساخت ماشین‌های ۶ رنگ و ۸ رنگ فلکسو، نامی شناخته شده است. همچنین شرکت دیگری در شهرک صنعتی ماشینآلات پس از چاپ را با کیفیت خوب تولید می‌کند. در زمینه تولید موادمصرفی (مرکب و کاغذ و فیلم و …) هم واحدهایی بزرگ و کارآمد در مشهد فعالیت دارند. بازدید رئیس هیئت مدیره کل چاپ و نشر از یک شرکت سازنده فیلم‌های بسته‌بندی، نشانگر بخشی از قابلیت‌های استان خراسان رضوی در این زمینه بود. ما امید داریم شاهد تولید فیلم‌های متنوع‌تر در این واحد باشیم.
