استانداردهاي پيشرفته در صنعت چاپ را در حوزه ايمني در کجا بايد جست؟ پاسخ به اين پرسش تقريبا آسان است، در جايي که سابقه زيادي در صنعت چاپ و دغدغه فراواني در زمينه مقررات‌گذاري براي حفظ ايمني افراد در محيط کار دارد، قاعدتا بايد يک کشور اروپايي باشد. در مطلب حاضر نگاهي داريم به سازماني که در بريتانيا دغدغه‌هاي ايمني در صنعت چاپ را پاسخ مي‌دهد.
سازمان مديريت ايمني و بهداشت انگليس يک سازمان نيمه‌دولتي مستقل و داراي عملکرد خودمختار است که جزو سازمان‌هاي خدمات عمومي به حساب مي‌آيد. اين سازمان مسئول انجام تحقيق و بررسي درباره مسائل مرتبط با امنيت و بهداشت در محيط‌هاي کاري اين کشور است. کارشناسان اين سازمان همچنين مسئوليت دارند درباره خطرات موجود در محيط‌هاي کاري مختلف در اقصي نقاط اين کشور تحقيق کنند و راه‌هاي مختلفي را براي کاهش اين خطرات و مواجهه با آنها بيابند.قانون‌گذاري و اعمال قوانين مرتبط با ايمني و بهداشت در محيط‌هاي کاري مختلف در انگليس نيز از وظايف اين سازمان است، چراکه قوانين تصويب شده مجلس و اختيارات محول شده به اين سازمان اجازه اعمال قوانين و مقابله قانوني با خاطيان ازجمله زنداني کردن آنان را به مسئولان اين سازمان مي‌دهد. اين سازمان تحت نظارت وزارت کار و امور بازنشستگي انگليس فعاليت مي‌کند، همچنين وظيفه انجام تحقيقات در زمان بروز حوادث صنعتي و کاري براي يافتن ريشه حادثه را برعهده دارد.
ديگر مسئوليت‌هاي اين سازمان عبارتند از: کمک به اجراي قانون ايمني و بهداشت محيط کار که در سال ۱۹۷۴ تصويب شده است. اين قانون مسئوليت‌هاي کارفرمايان،کارگران، پيمانکاران، عرضه‌کنندگان، مسئولان اعطاي جواز کار و به طورکل، تمامي مسئولان ارشد در بسياري از مشاغل پرخطر را معين مي‌کند.اجراي اين قانون از سال ۱۹۷۴ تاکنون باعث ايجاد نظام دقيق و قدرتمندي براي کنترل دقيق بخش‌هاي مختلف صنايع و مشخص کردن خطرات خاص هر بخش و راه‌هاي پيشگيري از آن شده است. انجام تحقيق و ارائه اطلاعات و آموزش مرتبط با ايمني و بهداشت به افراد و همچنين ارائه لوايح مرتبط با ايمني کار به مجلس از ديگر مسئوليت‌هاي اين سازمان است. اين سازمان همچنين مسئوليت گروه خدمات مشاوره‌اي پزشکي در محل کار را بر عهده دارد. وظيفه اين گروه بررسي سلامت کارگران، تاثير مشاغل آنان بر سلامتي‌شان و ارائه راهکارهاي پزشکي براي افزايش سلامتي آنان است. سازمان مديريت ايمني و بهداشت انگليس هزاران دانشمند، مهندس، روانشناس و متخصص پزشکي را در استخدام خود دارد و مسئوليت حفظ امنيت کاري بسياري از حساس‌ترين صنايع زيربنايي اين کشور ازقبيل پايگاه‌هاي هسته‌اي، معادن، نيروهاي مسلح، صنايع هوايي، کارخانه‌هاي توليد مواد شيميايي خطرناک، بيمارستان‌ها، آتش‌نشاني، سيستم توزيع گاز خانگي و صنعتي، ميادين نفتي و گازي در خشکي و دريا، سيستم حمل‌ونقل، نيروي پليس و همچنين چاپخانه‌ها را بر عهده دارد. يکي از بخش‌هاي بسيار مهمي که سازمان مديريت ايمني و بهداشت بر کار ايمني و بهداشت آن نظارت مي‌کند، صنعت چاپ است. بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط اين سازمان بيشترين موارد حوادث براي کارگران صنعت چاپ در زمان انجام عمليات اپراتوري اتفاق مي‌افتد که ۲۷ درصد از حوادث در اين صنعت را تشکيل مي‌دهند.
بر اين اساس، ۲۲ درصد از حوادث نيز بر اثر سرخوردگي و افتادن کارگران و ۲۲ درصد در زمان کار با ماشين‌آلات اتفاق مي‌افتد.بر اساس آمار اين سازمان، صنعت چاپ يکي از بزرگ‌ترين، صنايع در انگليس است که ۳۴۰ هزار نفر را در ۱۵ هزار شرکت به خدمت گرفته است. اين صنعت نسبت به ديگر صنايع وابسته به خود مانند صنعت کاغذ ميزان حوادث کمتري دارد، اما درصد حوادث جاني مرتبط با دستگاه‌ها در اين صنعت ۵ برابر حوادث مرتبط با ماشين‌آلات در ديگر صنايع است که اين مساله موجب نگراني است. کارگران شاغل در اين صنعت همچنين به دليل استفاده از مواد شيميايي و حلال‌ها در معرض خطر بيشتري براي ابتلا به بيماري‌هاي پوستي مانند درماتيت و اگزما هستند. ميزان حوادث در صنعت چاپ همچنين بستگي به محصول نهايي آن دارد؛ چنانکه ميزان اين تصادفات در صنعت چاپ روزنامه ۱۳ درصد، اما در صنعت چاپ کتاب و صحافي ۴۰ درصد است. تقريبا يک چهارم تمامي حوادث در اين صنعت ناشي از تماس کارگران با ماشين‌آلات در حال حرکت است.۶۰درصد از حوادث ناشي از تماس با ماشين‌آلات، در زمان تميز و آماده کردن دستگاه چاپ اتفاق مي‌افتد و ۲۰ درصد از حوادث نيز زماني اتفاق مي‌افتد که ماشين چاپ به دليلي گير مي‌کند و کارگر درحال درآوردن يا بازکردن گير ايجاد‌شده در دستگاه است. سازمان مديريت ايمني و بهداشت انگليس در دستورالعمل‌هاي پيشگيرانه خود براي جلوگيري از بروز حوادث در چاپخانه‌ها به راهکارهايي اشاره مي‌کند که مهم‌ترين آنها شامل موارد زير است:
– مديريت امنيت چاپ که شامل موارد متعددي نظير مديريت ريسک، پيش‌بيني حوادث و تصميم پيشگيرانه براي جلوگيري از بروز آنها است. بر اين اساس، يکي از مهم‌ترين عوامل در تامين امنيت کارگران انتصاب فرد خاصي براي اطمينان از عمل به دستورالعمل‌هاي ايمني است. بر اين اساس مديران مي‌توانند يا خود مسئوليت تامين ايمني چاپخانه را برعهده بگيرند يا يکي از کارگران مطلع و باتجربه را مسئول اين کار کنند يا فرد ديگري را براي انجام اين مسئوليت به استخدام درآورند.
– نوشتن يک دستورالعمل کتبي ايمني و بهداشت از ديگر راهکارهاي سازمان ايمني و بهداشت براي افزايش امنيت کارگران در چاپخانه است. اين دستورالعمل کتبي بايد مشخص کند هر فرد چه وظيفه‌اي دارد و بايد اين مسئوليت را در چه زماني،تحت چه شرايطي و چگونه انجام دهد. نوشتن اين دستورالعمل براي کارگاه‌هاي داراي بيش از ۵ کارگر در انگليس الزامي است.
– برآورد ريسک‌هاي موجود در محل کار و تلاش براي جلوگيري از بروز آنها از ديگر راهکارهاي موجود براي افزايش امنيت محيط کار است. بر اين اساس، مديران موظفند شرايط، فعاليت‌ها و ماشين‌آلاتي را که ممکن است باعث بروز حوادث و آسيب رسيدن به کارگران شوند را پيشاپيش شناسايي کند و براي جلوگيري از بروز اين حوادث تمهيداتي را در نظر بگيرند. بايد توجه داشت نوشتن اين برآورد ريسک به معني از ميان بردن ريسک‌هاي موجود در محل کار نيست بلکه به اين معني است که مديران بايد از ريسک‌هاي موجود در محل کاملا اطلاع داشته و براي کنترل و کاهش آنها راهکارهايي را انديشيده باشند. براي نوشتن اين برآورد ريسک کارفرما يا شخص ديگري که او را مسئول اين کار کرده است، مي‌توانند با بازرسي و دقت به تمامي شرايط، فعاليت‌ها، ماشين‌آلات و روند‌هاي کاري، ريسک‌هاي موجود در محل را به صورت کامل شناسايي کنند. در اين راه مي‌توان با کارگران نيز صحبت کرد زيرا کارگران به دليل فعاليت روزانه در محل و کار با دستگاه‌ها احتمالا مواردي از ريسک را مشاهده کرده‌اند و از آنها اطلاع دارند که يک مدير به دليل عدم توجه کافي، ممکن است نتواند آنها را به‌درستي دريابد. پس از نوشتن اين برآورد ريسک بهتر است هرچند وقت يک‌بار اين روند را تکرار کرد و مورد بازبيني قرار داد. زيرا بيش‌تر شرکت‌ها و کارگاه‌ها به صورت مداوم در حال تغيير هستند.
– ايجاد امکانات مناسب رفاهي، ايمني و بهداشتي براي کارمندان از ديگر ضروريات کارگاه‌ها است که شامل سرويس‌هاي بهداشتي مناسب، لباس کار و محلي براي نگهداري و تعويض لباس، رستوران و محلي براي استراحت است. کارگاه‌ها همچنين بايد سيستم تهويه و دماي مناسب (معمولا بين ۱۳ تا ۱۶ درجه سانتي‌گراد)، نور مناسب کار، فضاي کافي براي رفت‌وآمد و راه‌روهاي عاري از هرگونه وسايل دست‌وپاگير داشته باشند.
– دسترسي به کمک‌هاي اوليه و يک فرد متخصص در اين زمينه نيز براي تمامي‌کارگاه‌ها الزامي‌است. وسايل کمک‌هاي اوليه هر کارگاه بايد متناسب با روند کاري و تخصصي آن کارگاه باشد، گرچه هر کارگاه حداقل بايد يک جعبه کمک‌هاي اوليه با وسايل عمومي و يک متخصص کمک‌هاي اوليه داشته باشد. اين متخصص مي‌تواند يکي از کارگران يا سرکارگران باشد که حداقل يک دوره کمک‌هاي اوليه را با موفقيت گذرانده است تا بتواند در زمان نياز با استفاده از جعبه کمک‌هاي اوليه به مداواي کارمندان آسيب‌ديده بپردازد.
– بر اساس راهکارهاي سازمان ايمني و بهداشت، کارفرماها بايد در صورت بروز حوادث اطلاعات کاملي درباره حادثه جمع‌آوري کنند. اين اطلاعات مي‌تواند شامل عکسبرداري از صحنه حادثه، صحبت با کارگران و بررسي روند منجر به حادثه باشد. هدف از تهيه اين اطلاعات يافتن ريشه حادثه است، چراکه جمع‌آوري کامل اطلاعات کمک مي‌کند تا زنجيره حوادث و تصميم‌هايي که منجر به بروز سانحه شده‌اند، شناسايي شوند و متخصصان بتوانند ريشه حادثه را بيابند و از بروز آن در آينده جلوگيري کنند. دليل سوانح مي‌تواند هر عاملي اعم از بروز مشکل در ماشين‌آلات، استفاده ناصحيح از آنها، عدم رعايت قوانين ايمني يا اشتباه کارگران بر اثر کم‌تجربگي يا عدم آموزش صحيح باشد.
