سیدرضا کروبی، مدیر انتشارات فنی ایران و کتاب‌های نردبان، که در عین حال مدیر چاپخانه اخترشمال نیز هست، سابقه چندین ساله حضور در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران دارد و بازدید کننده پروپا قرص نمایشگاه‌های کتاب خارجی (به‌ویژه فرانکفورت و بولونیا) است. کروبی به خاطر اشراف همه جانبه بر مسائل نشر، چاپ، مواد مصرفی و توزیع کتاب، می‌تواند جمع‌بندی خوبی از سی و دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به ما بدهد. بنابراین سراغ او رفتیم تا سخنانش را در باره این رویداد فرهنگی بشنویم.
تبلیغات محیطی
حالا که صحبت از تبلیغات شد، بد نیست اشاره کنم که ناشران در توافقی اعلام نشده و غیررسمی، تبلیغات محیطی نمایشگاه را تحریم کرده بودند؛ زیرا آن را متعلق به یکی از ناشران و جانبدار به سود آن ناشر می‌دانستند. بدین ترتیب تبلیغات محیطی در نمایشگاه بسیار محدود بود. البته ما برای تبلیغ کتاب نردبان، یک بنر از قبل سفارش داده بودیم که در مقابل یکی از ورودی‌های بخش کودک و نوجوان نصب شده بود.
صعود نردبان در نمایشگاه کتاب تهران
به عنوان مدیر انتشارات فنی ایران و کتاب‌های نردبان، از عملکرد این دوره از نمایشگاه کتاب رضایت نسبی دارم. نردبان ناشر تخصصی کتاب کودک و نوجوان است که کتاب‌هایش در سه بخش محیط‌زیست، مهارت زندگی و پیش‌دبستانی شناخته شده‌اند. ما سعی می‌کنیم. محتوای خوب و قوی تولید کنیم هدف ما این است که در این گونه از کتاب‌ها، به جایگاه نخست برسیم. در شرایط کنونی چنین کاری آسان نیست. بنابراین تیمی از کارشناسان خبره در هر زمینه گردآورده‌ایم که از نظر علمی، کارشناسی و نیز هنری و تصویرگری و کتاب‌آرایی بسیار توانمند و صاحب تجربه‌اند. روش‌های خلاقانه و بستر مناسب برای کارتیمی و بروز خلاقیت فراهم است. همچنین نقد کارشناسانه و بررسی بازخوردها از ابراز کنترل کیفیت کتاب‌های نردبان است.
خوشبختانه این تلاش‌ها از نظر متخصصان و منقدان کتاب دور نمانده است و نام شمار زیادی از عناوین کتاب‌های نردبان در فهرست‌های منتخبی قرار دارد که کارشناسان به مناسبت‌های مختلف ارایه می‌دهند. مثل فهرست «لاک‌پشت‌پرنده» یا آنچه در کتاب‌های رشد و آخر کتاب‌های درسی برای خواندن بیشتر به دانش‌آموزان معرفی می‌شود.
پدیده‌ای که امسال در غرفه نردبان بسیار دیده می‌شد، این بود که خیلی از خانواده‌ها یا آموزگاران و نوجوانان لیست‌هایی در دست داشتند و سراغ کتاب‌های معینی را می‌گرفتند. 
فصلی جدید در خرید و فروش کتاب
فضای مجازی و ارتباطات شبکه‌ای روی همه چیز اثر گذاشته، جای بعضی کتاب‌های کاغذی را فایل کتاب‌ها گرفته و خرید آنلاین، مراجعه به کتاب‌فروشی‌ها را کم کرده است.
طبق آمارهای موجود ۱۲ هزار عنوان کتاب کودک در سال چاپ می‌شود تقریباً ۵۹۰۰ عنوان تألیف و ۶۱۰۰ عنوان ترجمه که حدود ۵۱۰۰ عنوان چاپ اول هستند.
بررسی این همه کتاب، از کمتر کسی ساخته است و انتظار می‌رود مردم دچار سرگردانی شوند، بنابراین به صاحب‌نظران بی‌غرض مراجعه می‌کنند و از آن‌ها راهنمایی می‌گیرند.
مراجعی مثل شورای کتاب کودک، لاک‌پشت‌پرنده، رشد و غیره و نیز افراد و چهره‌های مورد اعتماد عمومی در معرفی کتاب‌ها تأثیر گذارند. آشکارا می‌توان دید که نقش شبکه‌های اجتماعی نیز در این میان اهمیت دارد. ما تأثیر همه این عوامل را در رفتار مراجعه کنندگان دیدیم. برای مثال کتاب‌های نردبان مربوط به تربیت جنسی کودکان که در کانال‌های تلگرامی و اینستاگرام و اظهارنظرهای منتقدان، به خوبی معرفی شده بودند، در نمایشگاه خواهان بسیار داشت.
این روش‌ها در کشورهای غربی هم معمول است. همچنین توزیع کتاب تا حد زیادی تابع فروش آنلاین می‌شود. با توجه به مشکلات و هزینه‌های حمل و نقل، خریداران ـ بویژه جوانان ـ خرید آنلاین را ترجیح می‌دهند.
این تحول مورد استقبال ناشران هم قرار می‌گیرد، زیرا آن‌ها هم از روش سنتی حدود ۴۰ تا ۴۵ درصد بابت فروش و پخش و ۵ درصد بابت حمل و نقل، باید کنار بگذارند و برای به‌دست آوردن ۵۰ درصدی که قرار است به دست بیاورند، چک چندین ماهه بگیرند. بنابراین منطقی است که در فروش آنلاین، حتی همان تخفیف‌ها را بدهند و پول خود را نقد دریافت کنند.
تنوع کتاب برای هر گروه سنی
خوشبختانه علیرغم همه محدودیت‌ها، بازار کتاب به صورتی است که برای اغلب گروه‌های سنی، کم و بیش کتاب‌های مناسبی یافت می‌شود. به‌ویژه در حوزه کودک و نوجوان، تنوع عنوان و محتوا و سبک ارائه آثار چشمگیر است و دو نشر تازه نفس با رویکردی ویژه، تحوّل فضای کار متأثر از فضای مجازی را به خوبی نشان می‌دهند. سال گذشته بیشترین تولید متعلق به نشر پرتقال و هوپا بود. انتشارات با سابقه و پرکار قدیانی پس از این رو قرار داشت و کتاب نردبان با ۳۷۷ کتاب چاپ اول و تجدید چاپی، در جایگاه چهارم قرار گرفت، تا ببینیم، امسال چه می‌شود.
چشم‌انداز نه چندان روشن نشر در سال ۹۸
علیرغم رضایت از فروش در سی و دومین نمایشگاه کتاب تهران و در حالی که خود را آماده جشن انتشار هزارمین عنوان کتاب می‌کنیم، شواهد گویای حاد شدن مشکل کاغذ و زینک است و ما به ناچار باید تولید کتاب را محدودتر کنیم.
ما از چند نوع کاغذ در کتاب‌های نردبان استفاده می‌کنیم، رمان‌های نوجوان روی کاغذهای بالکی چاپ می‌شود. بعضی کتاب‌های پیش دبستان روی کاغذهای ۸۰ تا ۱۰۰ گرمی چاپ می‌شوند ولی کتاب‌های مصور که بیشترین حجم کار ماست، روی کاغذ گلاسه چاپ می‌شوند. کاغذ گلاسه که سال گذشته حدود ۴ هزار تومان بود حالا به مرز ۳۴ هزار تومان رسیده است.
اگر می‌بینید، در نمایشگاه تعداد زیادی کتاب کودک با کاغذ گلاسه با قیمت مناسب و در حد توان خانواده‌ها ارایه می‌شود، به خاطر این است که این کتاب‌ها محصول پارسال هستند و هنوز گرانی کاغذ اثر خودش را نگذاشته است.
وضعیت کاغذ (و زینک) اثر نامطلوبی بر تولید کتاب‌های مصور کودکان خواهد گذاشت و سال ۹۸ برای ناشران کتاب کودک و برای کودکان چشم‌انداز خوبی را به نمایش نمی‌گذارد.
در یک کلام؛ نمایشگاه کتاب، بهتر از پارسال بود
مدیریت نمایشگاه را اتحادیه ناشران به عهده داشت که پس از چند دوره تجربه ناپیوسته، روی همرفته نمایشگاه را خوب برگزار کرد. عدالت در توزیع غرفه‌ها نسبت به سال‌های گذشته، بهتر رعایت شده بود. نسبت به بعضی سال‌ها که غرفه کودک و نوجوان در خیمه و چادر بود و آب و باد و مه و خورشید موجب گرما و سرما و اذیت و آبگرفتگی می‌شد، امسال در سالن و هوای مناسب به سر بردیم. البته بعضی مشکلات ناشی از این است که اساساً مصلا برای نمایشگاه طراحی نشده و هنوز هم در بعضی قسمت‌ها کارگاه ساختمانی برپاست. این شرایط به علاوه کف سنگی نمایشگاه موجب می‌شد قدری گرد و خاک در فضا باشد، ولی شور و شوق حضور مخاطب ـ حتی با قدرت خرید کم ـ این نواقص را می‌پوشاند.
