گفتگو با رضا رحماني – مسئول برگزاري نمايشگاه IPAP- در فضايي ترديدآميز و به صورت مکتوب انجام شد. علت آن ساده است: از يک سو در جريان تقابل منافع دو گروه براي انجام امور نمايشگاهي صنعت چاپ، گروهي که نمايشگاه جديد را برگزار ميکند به خاطر حملات صورت گرفته در لاک دفاعي است و مشکوک به هر کسي که با صداي بلند و به صراحت طرفداري خود را از آن اعلام نکند، و از سوي ديگر ماهنامه صنعت چاپ عادت ندارد مواضع بيطرفي رسانهاي خود را به خاطر سلام و عليک يا مسايل بازرگاني ترک کند و صرفا به طرح همه جانبه مسايل ميپردازد و از اتخاذ مواضع مبهم و طرفدارانه خودداري ميکند. مطلب حاضر بخشي است از يک بستهبندي موضوعي مرکب از نظر کارشناس (مهرداد باقري) يک عضو تشکلهاي صنعت چاپ (جليل غفاري رهبر) و آقاي رحماني از مقامات برگزارکننده IPAP. در پايان ديدگاه نماينده شرکتهاي نمايشگاهي آلمان را نيز منعکس کردهايم.
سنگ بنا و شروع اين پروژه و شکلگيري فکر آن و اقدامات اوليه شما براي رسيدن به اين نقطه از چه زماني و چگونه بود؟ ايده از کجا آمد و اقدامات شما چه روندي داشت؟
همانطور که همه بزرگان و فعالان اقتصادي کشور ميدانند، توسعه صنعت بستهبندي منجر به توسعه صادرات ميشود، و عمده مشکلات ما در صادرات و توسعه آن ضعف در صنعت بستهبندي کشور است. اين ضعف از ايده و طراحي مطابق با نياز بازار صادراتي گرفته تا استفاده از متريالها، ماشينآلات و تکنولوژيهاي به روز در صنعت چاپ و بستهبندي را شامل ميشود. اين خلا باعث شده است تا ديگر کشورها از صادرات فله محصولات داخلي ما نهايت استفاده را برده و آنها را در بستهبندي با نام خود صادر کنند و ارزش افزوده اين محصولات را از آن خود کنند. بستهبندي و مکمل آن چاپ، مبناي رقابت محصولات مختلف محسوب ميشود بهطوري که گسترش و ارز آوري بيشتر در صادرات به اين امر گره خورده است. متاسفانه کشورمان از نظر بستهبندي محصول، دچار ضعفهاي بيشماري است و انتقال دانش و تکنولوژي روز ميتواند تا حدي اين ضعف را بهبود بخشد. در سال ۱۳۹۴ با توجه به مشکلات در بخش صادرات محصولات نهايي، ايده برپايي نمايشگاهي که چرخه توليد تا محصول نهايي را در بر گيرد به وجود آمد و در همين راستا با نمايشگاههاي اينترپک و دروپا که بزرگترين در دنيا هستند وارد مذاکره شديم. اين دو نمايشگاه به عنوان مراجع صنعت چاپ و بستهبندي در دنيا شناخته شده هستند، به طوري که اين نمايشگاهها محمل رونمايي آخرين دستاوردها و نوآوريها در زمينه چاپ و بستهبندي در دنيا محسوب ميشود. با توجه به پتانسيل بالاي کشور ايران در دو حوزه چاپ و بستهبندي در منطقه، ميتوان اين انتظار را داشت که با ياري همه فعالان اين صنايع، ايران را تبديل به پايگاه منطقهاي فعالان حوزه چاپ و بستهبندي سراسر دنيا کرد. جهت تحقق اين امر بايد به تعاملات بينالمللي در راستاي منافع داخلي ورود پيدا کرد و زمينه حضور شرکتهاي تراز اول دنيا را در ايران فراهم کرد. ما به عنوان يک برگزار کننده بينالمللي نمايشگاههاي تخصصي و با دارا بودن تعاملات خوب و تاثيرگذار با متوليان صنايع مختلف در داخل کشور و همچنين در سطح بينالمللي توانستيم حمايت و مشارکت اتحادهاي جهاني دروپا و اينترپک را براي رسيدن به اين هدف جلب کنيم و زمينه يک سرمايهگذاري خارجي بلند مدت را در کشور فراهم آوريم. نکته قابل تامل ديگر اين است که شرکتهاي توانمند ايراني در صنعت چاپ و بستهبندي ميتوانند در يک فضاي رقابتي سالم نسبت به توسعه و جذب مشارکتهاي خارجي، مسير توسعه بازار خود را در داخل و خارج از کشور تسهيل دهند.
شايد اين انتظار بيهودهاي نباشد که براي پذيرش و برنامهريزي چنين پروژه بزرگي بايد با اهل صنعت و تشکلهاي آنها مشاوره و هماهنگي ميکرديد. اين طور نيست؟
قطعا برگزاري هر رويدادي در هر زمينهاي نيازمند حضور و مشارکت فعالان آن صنايع جهت ارتقا آن صنعت است. در حال حاضر اطلاعرساني اين نمايشگاه و ويژگيهاي آن در اکثر نهادهاي دولتي و خصوصي از سطح وزارتخانهها تا تشکلها و بخشهاي خصوصي انجام شده است. همانطور که همه دستاندرکاران صنعت نمايشگاهي و اقتصادي مطلع هستند، اجراي هر پروژه بزرگ مخصوصا در سطح بينالمللي نيازمند سرعت عمل در برنامهريزي و اجرا است. اين فرصت ويژه که هم اکنون در کشور ما به وجود آمده است با تعلل در برنامهريزي ميتوانست نصيب کشورهايي همچون ترکيه و امارات متحده عربي شود. لازم به ذکر است تا کنون اتحاديهها و انجمنهايي در سطح جهاني منجمله: انجمن بستهبندي انعطافپذير اروپا (fpe)، انجمن جهاني توليدکنندگان فويلهاي آلومينيومي در صنايع غذايي (ALUFOIL)، انجمن توليدکنندگان فيلم و بستهبنديهاي پلاستيکي آلمان (ik)، انجمن توليدکنندگان ماشينآلات چاپ و بستهبندي اسپانيا (amec envasgraf)، انجمن توليدکنندگان ماشينآلات بستهبندي ايتاليا (UCIMA)، شوراي ارتقاي تجارت بينالملل چين، انجمن صادرکنندگان مواد و محصولات شيميايي استانبول از اين رويداد ويژه در تهران حمايت کردهاند و بسيار از متوليان عرصه چاپ و بستهبندي در داخل کشور نيز اين اتفاق را در نوع خود منحصر بفرد توصيف کردهاند. البته اجراي هر پروژهاي چه بزرگ و چه کوچک در هر جاي دنيا موافقين و مخالفين را به همراه دارد و برآورده کردن همه سليقهها غير ممکن است. اما هميشه گذر زمان خود پاسخگوي برخي سوالات خواهد بود. مطابق با نظريه برخورد امواج آلوين تافلر فيلسوف و نظريهپرداز معاصر، بشر هميشه در برابر تغيير و بوجود آمدن يک پديده و موج جديد با واکنشهاي جدي همراه بوده است. در حقيقت نياز انسان در گذر زمان باعث بوجود آمدن موج جديد شده است و بشر به دليل نگريستن به آينده و مفاهيم در حال شکلگيري با نگاه قديمي و سنتي به مخالفت پرداخته است.
آيا انتقادات مبني بر نقص زير ساختهاي نمايشگاه شهر آفتاب از جمله عدم برخورداري از فضاي کافي، همزماني با دو نمايشگاه ديگر از جمله نمايشگاه مواد غذايي را منطقي ميدانيد؟ آيا دليل قانعکنندهاي براي رد اين اشکالات داريد؟
در خصوص زير ساختهاي نمايشگاه شهر آفتاب بايد منطقي، منصفانه و واقعگرايانه بررسي و اظهار نظر کرد. برخي از کساني که نسبت به اين موضع انتقاد داشتهاند، حتي يکبار از اين مرکز بينالمللي نمايشگاهي بازديد نداشتهاند! به نظر ميرسد جهت بررسي اينگونه شائبهها و شايعهها بهتر آن است با بررسي و بازديد نزديک و مصاحبه با مديران نمايشگاه بينالمللي شهر آفتاب نسبت به اين موضوع اظهار نظر و يا نقد کرد تا بتوانيم تصوير واضح، شفاف و واقعي را براي مخاطبين ترسيم کنيم. در اين مرکز هر ماه نمايشگاههاي بينالمللي و ملي در حال برگزاري است که با بازديد از يکي از اين نمايشگاهها ميتوان نسبت زير ساخت اين مرکز نمايشگاهي قضاوت صحيح و به دور از تعصب داشت. متاسفانه هميشه بداخلاقيها باعث مطرح شدن سوالاتي ميشود که اکثر متخصصان حوزه صنعت چاپوبستهبندي به آن واقف هستند. نمايشگاه چاپ IPAP با حمايت و مشارکت drupa و بستهبندي pacprocess با حمايت و مشارکت interpack آلمان برنامهريزي شده است. در کنار آن، نمايشگاه صنايع غذايي و ماشينآلات وابسته iFood تهران به عنوان سومين عضو شبکه نمايشگاهي صنايع غذايي iFood در کشور که يک برند بينالمللي شناخته شده نيز است برنامهريزي شده است. همانطور که همه فعالان صنايع چاپ و بستهبندي اذعان دارند، اين ترکيب طيف وسيعي از مخاطبين و مشتريان اين صنايع را پوشش ميدهد، که همان چرخه توليد تا مصرف است. يک کالا نياز به طراحي، چاپ و در نهايت بستهبندي دارد تا به دست مصرفکننده نهايي برسد. با توجه به پتاسيل بالاي صنعت غذا در کشور و لزوم ارايه محصولات با بستهبندي با کيفيت بالا و به روز در راستاي نياز داخلي و صادرات، قرارگيري اين نمايشگاه در کنار نمايشگاه چاپ و بستهبندي هم افزايي بالايي را جهت مشارکت کنندگان و بازديد کنندگان بوجود خواهد آورد. اين در حالي است که برگزاري نمايشگاههاي متعدد به صورت همزمان امر رايج و مرسومي است به نحوي که نمايشگاه چاپ و بستهبندي در نمايشگاه بينالمللي تهران در سال گذشته به صورت همزمان با نمايشگاه مبلمان برگزار شد که هيچ ارتباطي در زمينه فعاليت و مخاطب با يک ديگر نداشتند. در سال جاري نيز همزمان با نمايشگاه دستاوردهاي پژوهش و فناوري کشور برگزار خواهد شد.
فکر ميکنيد به چه دليل بزرگان و فعالان صنعت چاپ بايد در اين نمايشگاه حضور پيدا کنند؟
اين نمايشگاه فرصتي مناسب جهت ارائه توانمندي شرکتهاي فعال ايراني است تا با قرارگيري در کنار برندهاي بينالمللي از ساير کشور ها نه فقط چين بتوانند نسبت به توسعه بازارهاي خود در داخل و خارج از کشور به خصوص در سطح منطقه گامي موثر را بردارند. با توجه به شرايط ويژه ايران به لحاظ نيروي جوان و تحصيل کرده و تجربيات فراوان علمي و کاربردي، اين نمايشگاه بستري مهيا براي ورود بيشتر به بازارهاي منطقه و کشورهاي همسايه و ارايه خدمات فني و مهندسي، خدمات پس از فروش و توسعه فعاليت نمايندگيها است.
آخرين اخباري که در خصوص حضور شرکتکنندگان ايراني و خارجي و کارشناسان بينالمللي صنعت چاپ ميتوانيد به ما بدهيد چيست؟
تاکنون در بخش خارجي شرکتهايي از ۹ کشور شامل آلمان، اتريش، فرانسه، بلژيک، اتريش، کره جنوبي، لهستان، ترکيه و چين در اين نمايشگاه مشارکت داشتهاند. همچنين انجمن بستهبندي انعطافپذير اروپا fpe در اين نمايشگاه حضور دارد. انجمن توليدکنندگان ماشينآلات بستهبندي و فرآوري محصولات انگليس PPMA برنامه بازديد از اين نمايشگاه را دارد. در حوزه داخلي شرکتهاي توانمند ايراني که در سطح بينالمللي فعاليت ميکنند حضور پيدا کرده اند که در ايام نزديک به نمايشگاه نسبت به اطلاعرساني آنها اقدام خواهد شد. با توجه به نياز بازار افغانستان از هيات کارخانهداران و تاجران جوان کشور افغانستان جهت بازديد از اين نمايشگاه دعوت به عمل آمده است. همچنين سمينارهاي تخصصي نيز در حاشيه نمايشگاه جهت ارتقا سطح کيفي نمايشگاه برنامهريزي شده است که نسبت به اطلاعرساني آنها اقدام خواهد شد.
گفتگوي نماينده شرکتهاي نمايشگاهي آلمان
به دنبال خبر برگزاري نمايشگاه چاپ وبستهبندي با مشارکت دروپا واينتر پک در ايران، با نيلوفر پنکار رييس هيات مديره شرکت فوژان راهبران، نماينده رسمي و انحصاري شرکت نمايشگاهي مه دوسلدورف در ايران نيز به اظهارنظرکنندگان پيوست. وي در گفتگو با ايپينا گفت. شرکت فوِژان راهبران آتي نماينده رسمي- انحصاري چند شرکت نمايشگاهي آلماني از جمله مراکز نمايشگاهي برلين، دوسلدورف، مونيخ و نمايشگاههاي اسباببازي و نوشتافزار نورنبرگ در ايران است. ماموريت ما اين است که توليدکنندگان، تجار، صنعتگران و صاحبان مشاغل کشورمان را با نمايشگاههاي تخصصي که در آلمان برگزار ميشود، آشنا کنيم. آنان را تشويق و ترغيب و يا بهتر بگويم کمک کنيم تا بتوانند براي آشنايي با تازههاي صنايع مورد نظرشان به نمايشگاههاي آلمان که به حق ميتوان آنها را بهترينهاي جهان نام برد، سفر کنند. اگرچه اين روزها مسئوليتهايمان به لطف برجام و گسترش روابط مراکز نمايشگاهي با ايران کمي سنگينتر شده است. تا ديروز راه را براي ايرانيها هموار ميکرديم بروند آلمان، حالا برعکس! حالا به همکاران آلمانيمان (و در اينجا به طور مشخص از مسه دوسلدورف سخن ميگويم)، به حکم وظيفه کمک ميکنيم تا ورود شرکتهاي بين المللي به نمايشگاههاي ايراني را تسهيل بخشند پنکار در مورد نمايشگاه موسوم به IPAP که مهرماه در تهران برگزار خواهد شد، گفت: نمايشگاه IPAP يکي از صدها پروژهاي است که مسه دوسلدورف همه ساله نه فقط در شهر دوسلدورف و در آلمان، بلکه در بسياري از کشورها برگزار ميکند، از روسيه و آمريکا و تايلند و چين گرفته تا هندوستان و برزيل و ايران. استحضار داريد که مسه دوسلدورف به عنوان يکي از مجريان قدرتمند جهان سالانه پنجاه نمايشگاه تخصصي در شهر دوسلدورف برگزار ميکند که ۲۳ مورد آن طراز اول جهاني است. ۸ شرکت تابعه و ۷۳ دفتر نمايندگي در ۱۳۶کشور دارد (که ما يکي از آنها هستيم) بيش از پنج هزار نمايشگاه در ۶۰ سال اخير اجرا کرده است IPAP و pacprocess هم دو نمايشگاهي هستند که مسه دوسلدورف در اجراي مشابه آنها يعني drupa و interpack شهرت جهاني دارد و با توجه به نياز بازار و پتانسيل موجود در کشور پيشبيني ميشود که با استقبال اهالي اين صنايع به ويژه صنعت بستهبندي مواجه شود. پنکار در مورد مشارکت فوژان راهبران در برگزاري نمايشگاه گفت: ما اساسا شرکت مجري نمايشگاهي نيستيم. در واقع ما بازوي نمايشگاه دوسلدورف در ايران هستيم. ما مجري خط مشي مسه دوسلدورف هستيم و به عبارتي جزئي از بدنه آن. همچنين ايران و آلمان به طور سنتي هميشه دوست و شريک بودهاند. از قديم الايام دانشجوي تحصيل کرده بسياري از آلمان داريم. بسياري مراوده تجاري با آلمانها داشتيم. آلمان سالهاي سال اولين شريک تجاري ايران بود. از زمان برجام و کمرنگ شدن تحريمهاي اقتصادي عليه ايران، حجم درخواستهاي شرکتهاي آلماني براي ورود به بازار ايران فوقالعاده افزايش داشته، متأسفانه به صورت درصدي نميتوانم چيزي بگويم. ولي براي مثال: در زمان تحريمها، سوبسيدي که وزارت اقتصاد به شرکتهاي آلماني براي حضور در نمايشگاههاي ايراني مي داد قطع شد، که الان نه تنها از سر گرفته شده بلکه ظاهرا چند برابر شده، تعداد هيئتهاي اقتصادي که به ايران سفر ميکنند حجم کار اتاق بازرگاني و صنايع ايران و آلمان را (که مسئول رسيدگي به اين دست امور است) به طرز ناباورانهاي افزايش داده. اشتياق آلمانها براي از سرگيري روابط تجاري با ايران خيلي زياد است و من اين را به فال نيک ميگيرم. وي افزود: اجراي نمايشگاه در داخل ايران و هدايت شرکتهاي بينالمللي براي ورود به بازار ايران که هر يک نوآوريهاي صنايع خود را در معرض صنعتگر ايراني قرار ميدهند، نقش بسزايي در تعميق ارتباط بين شرکتهاي اروپايي و ايراني خواهد داشت، که بديهي است ما يعني مسه دوسلدورف اين کار را ميکنيم.