گروه پژوهش
علیرغم همه مسائل و مشکلات-که در گزارش‌های همین شماره ماهنامه صنعت چاپ به آنها اشاره شده است- خانواده بزرگ چاپ در شاخه‌های مختلف، شاهد سرمایه‌گذاری‌هایی بوده است. بخشی از این سرمایه‌گذاری‌ها، با خرید و نصب ماشین‌آلات نو و بخشی نیز بر پایه دستگاه‌های دست دوم صورت گرفته است، اما به هر حال ظرفیت صنعت چاپ را در مجموع بالا برده و تا حدی فناوری جدید را وارد کشور کرده‌اند.
در ادامه این گزارش با تعدادی از این سرمایه‌گذاران گفت‌وگو شده و آنها توضیحاتی درباره نوع دستگاه‌ها، میزان سرمایه‌گذاری و برخی مشکلات و نیز بازار کار خود ارائه داده‌اند که بسیار خواندنی و حاوی اطلاعات ارزنده درباره کسب و کار خانواده چاپ ایران است.
قبل از ورود به این گزارش‌ها نگاهی کلی به سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف بیاندازیم:
مواد اولیه مصرفی
تولید مواد مصرفی صنعت چاپ و بسته‌بندی در شاخه‌های مختلف پیشرفت‌های مختصری داشته است.
سلولزی
گروه صنایع سلولزی با توجه به فقر منابع جنگلی، مسیر توسعه را عمدتاً مبتنی بر بازیافت در پیش می‌گیرند که با توجه به شرایط اقلیمی کشور ما گرایشی بجا و مناسب است. در این رشته چند واحد کوچک ورق‌سازی و کارتن‌سازی در استانها شکل گرفته‌اند، اما همین رشد مختصر هم با مشکلات تأمین مواد مصرفی(آخال) روبروست.
مهم‌ترین سرمایه‌گذاری در شاخه سلولزی، متعلق به راشاکاسپین است که با راه‌اندازی خط تولید مقوای پشت‌طوسی و مقوای FBB در زنجان، با افزایش تولید سالانه ۱۵۰ هزار تن، خواهد توانست بخش قابل توجهی از نیازهای کشور را تأمین کند. نیمه دوم سال ۱۴۰۰ توان راشاکاسپین در انجام وعده‌هایش محک می‌خورد.
اما در زمینه صنایع تبدیلی از قبیل کاغذ A4 و کاغذ پشت‌چسبدار سرمایه‌گذاری‌های متنوع و اغلب کوچکی را شاهد بوده‌ایم.
معروف‌ترین آنها باید ایساتیس باشد که طرحهای توسعه خود را در سال ۹۹ تکمیل کرد. ولی تولیدکنندگان کوچک کاغذ پشت‌چسبدار نمی‌توانند سهم قابل توجهی در بازار داشته باشند و همچنان بردارشیب و ایراندار تأمین‌کنندگان اصلی هستند. یکی دو سال گذشته ایراندار طرحهای توسعه‌ای به‌ویژه در زمینه تجهیز آزمایشگاههای خود انجام داده است.
اما واحدی متفاوت در این زمینه شرکت پوشش پلاستیک کاسپین است که در گروه صنایع پلاستیک طبقه‌بندی می‌شود. اما حالا با پاکت‌های دسته‌دار کاغذی و محصولی دوستدار محیط زیست بنام پپکو بگ، به گروه سلولزی‌ها می‌پیوندد.
فیلم و محصولات پلاستیک
وجود صنعت پتروشیمی، فرصتی برای صنایع پایین‌دستی است. در رشته چاپ و بسته‌بندی، فیلم‌های بسته‌بندی، اصلی‌ترین محصول در این زمینه محسوب می‌شوند. این رشته سالها پیش فقط در انحصار پوشینه بود. مدتهاست که این انحصار شکسته است. شرکتهای بزرگ مثل پل فیلم، صاف فیلم و چند شرکت کوچکتر از نظر حجم تولید و تنوع محصول، جوابگوی عمده‌ترین نیازهای بازار هستند، هرچند که طی سال گذشته، بارها شاهد نوسان قیمت به خاطر شرایط قیمت‌گذاری و عرضه مواد اولیه از سوی پتروشیمی‌ها بودیم. تازه‌ترین پدیده در این رشته، لفاف پوشش کارا، با برند Pack Film است. در این زمینه جا دارد به خط تولید ۹لایه شرکت آسیا پک آذر در تبریز هم اشاره کنیم که محصولاتی برای مصارف گوناگون تولید می کند.
IML
گرچه IML زیرمجموعه گروه فیلم و پلاستیک قرار می‌گیرد، بهتر است آن را جداگانه مورد بررسی قرار دهیم. در زمینه تولید ظروف سرمایه‌گذاری هایی صورت گرفته و شاهد افزایش تقاضا و مصرف ظروف IML هستیم. سگال بار دیگر تجدید قوا کرده که گزارش آن را در این شماره می‌خوانید، گروه میهن نیز در این رشته حرف‌هایی برای گفتن دارد. اما در زمینه لیبل‌های IML که سالها حلقه ضعیف این صنعت بود، حالا قابلیت‌های خوبی کسب کرده است، چهره شاخص در این زمینه، آنیل پک در اصفهان است که در ادامه این گزارش، توضیحات مدیر این چاپخانه را خواهید خواند. حالا چند چاپخانه دیگر در تهران و شهرستان‌ها خود را در این زمینه تجهیز کرده‌اند، از جمله چاپخانه‌های هاتف و ایستاچاپ در تبریز که ماشینهای رولند ۷۰۰ را به این منظور نصب کرده‌اند تا در کنار تولیدکننده عمده ظروف در آذربایجان یعنی پریان پلاست، چاپ لیبل‌های IML را توسعه دهند.
مرکب و مواد شیمیایی
دو کارخانه بزرگ مرکب‌سازی کشور (مرکب ایران و ایران شرکا) در سالهای گذشته سرمایه‌گذاری‌هایی برای تجهیز و نوسازی امکانات خود انجام داده‌اند و سال گذشته سرمایه‌گذاری جدیدی نداشته‌اند. از مرکب‌سازان دیگر که عمدتاً به تولید مرکب حلالی اشتغال دارند نیز سال گذشته خبری دریافت نشده، دوستان شیمی که به تولید داروها و مکمل‌های چاپ اشتغال دارد در تجهیز لابراتوارهای خود، کارهایی صورت داده است.
توسعه چاپخانه‌ها
چاپخانه‌ها را به چند گروه «افست»، «فلکسو و گراور» و «چاپ لیبل» تقسیم می‌کنیم. در زمینه افست بزرگترین سرمایه‌گذاری بی‌شک متعلق فرارنگ آریاست که با توضیحات محمود پیشعلی در صفحات بعد، شرح کامل آن را خواهید شنید. سال گذشته هودیس پارس نیز با نصب ماشینهای پرینت رولند با امکان CIP4 از معدود چاپخانه‌هایی بود که ریسک سرمایه‌گذاری را پذیرفت تا امکانات بیشتری برای چاپ جعبه‌های دارویی فراهم آورد.
بر اساس گزارش‌هایی که در صفحات بعد خواهید دید، چاپخانه‌های تبریز ازجمله اطلس و وصال با نصب ماشینهای رولند ۷۰۰ و رولند ۸۰۰ فرمت بزرگ ۴ رنگ تا ۶ رنگ، در صف اول توسعه افست در کشور بوده‌اند. هرچند اغلب خرید آنها دست دوم و بازسازی‌شده بوده‌است. در عوض خراسان رضوی که قطب چاپ به شمار می‌رود، سال گذشته سرمایه‌گذاری قابل توجهی نداشته است.
چاپ لیبل و رول کم‌عرض
پیشروترین بخش صنعت چاپ ایران در سرمایه‌گذاری و نصب ماشین‌آلات جدید و آوردن فناوری جدید به کشور چاپ لیبل بوده است. چاپخانه مادرول که از پیشگامان این نوسازی‌ها به حساب می‌آید، در شماره‌های گذشته در رپرتاژی مفصل، از زبان حسین احمدی، مدیر چاپخانه، خبر نصب ماشین جدید و پیشرفته نیلپیتر را اعلام کرد.
چاپخانه پرسابقه و پیشرو در این رشته، کامل برچسب است که دو دستگاه ماشین رول کم‌عرض نو خریداری کرد. یکی اٌمت و دیگری گالوس. خیرالله محبوبی در ماه‌های آینده خبرهای خوبی در این‌باره خواهد داد.
رایان لیبل نیز چندین ماشین رول کم‌عرض از برندهای مختلف نصب کرده که اغلب ماشینهای اورهال‌شده و بازسازی شده هستند، از دیگر چاپخانه‌های لیبل که ماشین جدید نصب کرده‌اند باید به این موارد اشاره کنیم: فرارنگ آریا، رنگ و هنر شمال، کیامابرچسب، اتیکت، فام تک، محب قزوین(تیوب خمیردندان) و نامی رول و …
اما در این رشته، پدیده نوظهور در جایی است که آن را به کارخانه چای می‌شناسیم. چای دبش که یک دستگاه رول نیلپیتر نصب کرده و دستگاه رول دیگری هم در راه دارد و نیز سیستم‌های برش تخصصی را در مجموعه چاپ خود نصب کرده، همچنین دستگاه چاپ رول فلکسو اختصاصی دیگری که ماشینی منحصر به فرد قلمداد می‌شود. توضیحات بیشتر را در روزهای آینده و در نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی از زبان مدیران چاپ دبش خواهید شنید.
چاپ لفاف
در زمینه ماشینهای فلکسو و گراور عریض و چاپ لفاف، خبری از نصب ماشین‌آلات جدید دریافت نکرده‌ایم. اما سرمایه‌گذاری‌هایی در بخش لمینیت و دستگاه‌های جانبی صورت گرفته است که بعضی از آنها ساخت داخل و محصول آداکارنو هستند.
سیلندرسازی چاپ گراور اما شاهد تحولی چشمگیر بود، گزارش این سرمایه‌گذاری را در سخنان محمد اکبرزاده، مدیر نگارحک در همین شماره می‌خوانید.
در ادامه، با گزارش‌های استانی و سخنان و توضیحات مدیران چاپخانه‌ها درباره سرمایه‌گذاری‌ها و نیز طرحهای آینده آنها آشنا می‌شوید.
