داستان ایران نستعلیق، داستان امروز و دیروز نیست. داستانی برآمده از باورهای عمیق به فرهنگ و هنر ایران، میراث ماندگار ایرانیان و در واقع بازسازی خط نستعلیق در تحریرات تکنولوژیک است. طراحی صحیح و اصولی خط نستعلیق در رایانه و شبیه‌سازی مفردات از روی الگوی خط اساتید صاحب سبک خوشنویسی، ایران نستعلیق را تبدیل به یکی از محبوب‌ترین فونت‌ها نزد کاربران ایرانی کرده است.
حال که فونت ایران نستعلیق سومین نگارش خود را از سال ۱۴۰۰ به بازار عرضه کرده‌است، با ویرایش‌ها و به‌روزرسانی‌های متعدد خود شامل قرارگیری صحیح حروف کشیده، و همنشینی بهتر نقطه‌ها در کلمات پرنقطه، توانسته است محبوب‌تر از قبل ظاهر شود و به کالبد این فونت جانی دوباره ببخشد.
با اینکه تا کنون فونت‌های فارسی متنوعی تولید شده‌اند که به لحاظ زیبایی و نوآوری حرفی برای گفتن دارند، اما همچنان فونت‌های قدیمی (مانند: نازنین، زر، تیتر و لوتوس) به لحاظ در دسترس بودن و شناخته شده‌تر بودن، در سطوح بالاتری از محبوبیت و کاربرد قرار دارند. با این وجود می‌توان گفت تنها فونتی که پس از سال‌ها توانسته است در کنار این فونت‌های خاطره‌انگیز و پرکاربرد قرار بگیرد، فونت ایران نستعلیق است.
افرادی که باورهای درونی آن‌ها با هویت ایرانی پیوند خورده و می‌خواهند متنی را به زیباترین شکل، به صورت رسمی یا غیر رسمی، منتشر کنند حتماً سراغ این فونت می‌روند. تولد ایران نستعلیق درست در بزنگاه نیاز مردم به یک فونت استاندارد ایرانی رخ داد؛ جایی که حامیان این فونت تصمیم گرفتند خط زیبای نستعلیق را برای عموم مردم تولید و منتشر کنند، تا امر نستعلیق نویسی به سهولت و بدون رجوع به خوشنویس انجام پذیرد.
حامی فونت ایران نستعلیق
دبیرخانه شورای عالی اطلاع‌رسانی در سال ۱۳۸۵ با هدف تقویت حضور خط فارسی در عرصه‌های بین‌المللی و نگارش رایانه‌یی، تصمیم به تهیه و انتشار یک فونت نستعلیق گرفت تا به این وسیله به کاربران رایانه و دوستداران خط و خوشنویسی ایرانی در نگارش خط نستعلیق کمک کند. این دبیرخانه به پاسداشت فرهنگ غنی ایران اسلامی در خط تحریری و نوشتار نستعلیق، طرح تولید فونت نستعلیق رایانه‌ای را در قالب طرح تسما (تولید و سازماندهی محتوای الکترونیکی ایران) به شرکت‌های رایانه‌ای پیشنهاد داد و شرکت داده‌ورزان هامون (مالک فارسی‌نویس پروین) که در عرصه تولید فونت‌های فارسی فعالیت داشت، مجری پیاده‌سازی، تولید و انتشار این فونت در قالب استاندارد یونیکد شد. نهایتا فونت مذکور با نام ایران نستعلیق در آبان‌ماه ۱۳۸۶ توسط شرکت فوق عرضه شد.
مهمترین شاخص‌های این فونت
از مزیت‌های فونت ایران نستعلیق، تبعیت از استاندارد unicode است که به کاربر این امکان را می‌دهد که در اغلب سیستم عامل‌ها و برنامه‌های ویرایشگر متن و تصویر، بدون نیاز به ابزارهای جانبی استفاده شود. این در حالیست که هنوز در ایران بسیاری از فونت‌های فارسی نتوانسته‌اند به صورت تمام و کمال در چهارچوب قوانین unicode عمل کنند.
همچنین در این فونت امکان استفاده از حالت کشیده در حروف وجود دارد، که به کاربران این فرصت را می‌دهد که متناسب با جمله یا قطعه شعری که می‌نویسند از کشیده‌ی حروف برای ایجاد زیبایی بیشتر در ترکیب جمله استفاده کنند.
پیروی از قواعد خوشنویسی
با مقایسه حروف طراحی شده در ایران نستعلیق با قواعد سنتی، مشاهده می‌شود که قواعد این حروف با تقسیم‌بندی قطعات خط نستعلیق در کتب خوشنویسی از جمله کتاب تعلیم خط حبیب الله فضائلی تطابق کامل دارد. طبق دسته‌بندی قطعات خط در کتاب فوق‌الذکر قاعده کلی و عمومی در خط نستعلیق به چهار قاعده‌ی اصول، نسبت، کرسی و ترکیب تقسیم می‌شود. برای مثال اصول خط به معنی نکات پایه‌ای خط، شامل قوت و ضعف، سطح و دور، صعود و نزول، و سواد و بیاض در خط است، که همه آن‌ها در فونت ایران نستعلیق قابل مشاهده هستند.
باید بدانیم همان طور که خط نستعلیق قرن‌ها به طول انجامید تا به شکل زیبا و دلنشین امروز در آید، می‌توان امید داشت که این فونت هم به مرور زمان در محیط رایانه به شکل زیباتر و تکامل‌یافته‌تری نمود پیدا کند.
متولیان این فونت از پیش‌قدمان این چالش هستند که نشان داده‌اند طوط سنتی ایرانی مانند نستعلیق با وجود اتصالات فراوان و ظرافت‌های فوق‌العاده نیز مانند دیگر خطوط سنتی با الگوگیری دقیق از اتصالات حروف، قابلیت تبدیل به فونت را دارند و این تجربه نقطه امیدی برای سازندگان فونت‌های خوشنویسی‌گونه در چند سال اخیر شده‌است. فونت‌هایی که با رسم‌الخط نستعلیق و شکسته نستعلیق تولید شده و هویت تاریخی هنر ایران را در رایانه درخشان می‌سازند.
هدا کاسپور – طراح فونت و پژوهشگر هنر
