فهرست مطالب
تاب‌آوری باید اولویت نخست باشد. بنگاه‌ها خود را برای بدترین سناریوها مانند تشدید تحریم‌ها یا جنگ آماده کنند، در عین حال برای گشایش‌های سیاسی احتمالی نیز برنامه‌ریزی داشته باشند
رئیس فدراسیون مدیریت و مشاوران کسب‌وکار ایران در ششمین همایش مشاوره به کسب‌وکارها که چهارشنبه سوم بهمن‌ماه در اتاق بازرگانی ایران برگزار شد، هشدار داد سال ۱۴۰۴ برای فعالان اقتصادی سالی پرچالش و سخت خواهد بود. دکتر محمود اولیایی با استناد به گزارش‌های مجمع جهانی اقتصاد، تحلیل داده‌های داخلی و همچنین گزارش اخیر موسسه مکنزی، چالش‌های پیش‌روی کسب‌وکارها را در دو حوزه جهانی و داخلی تشریح کرد.
چالش‌های جهانی
وی تنش‌های ژئوپلیتیک را به عنوان نخستین چالش جهانی برشمرد و گفت درگیری‌های منطقه‌ای در خاورمیانه، شرق اروپا و غزه نه تنها امنیت، بلکه ثبات اقتصادی جهانی را مختل خواهد کرد. اولیایی تأکید کرد که موسسه مکنزی نیز در گزارش اخیر خود، ژئوپلیتیک را مهم‌ترین چالش سال ۲۰۲۵ برای صاحبان کسب‌وکار معرفی کرده است. او افزود: «احتمال گسترش این درگیری‌ها به سایر مناطق نیز وجود دارد و ایران از تبعات آن بی‌بهره نخواهد ماند.»
وی گرمایش زمین را دومین چالش جدی عنوان کرد و هشدار داد تغییرات اقلیمی از جمله خشکسالی، طوفان‌ها و کاهش منابع آبی، صنایع کشاورزی و غذایی ایران را طی دو سال آینده با بحران مواجه خواهد ساخت. طبق گزارش مجمع جهانی اقتصاد، این بحران در سال‌های ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶ شدت خواهد گرفت و ایران نیز از تبعات آن در امان نخواهد بود.
اولیایی به شیوع اطلاعات غلط در شبکه‌های اجتماعی به عنوان سومین چالش اشاره کرد و گفت کاهش اعتماد عمومی به دولت‌ها و رسانه‌ها، تصمیم‌گیری کسب‌وکارها را با اختلال روبه‌رو می‌کند. مطابق گزارش اخیر موسسه مکنزی، اطلاعات نادرست می‌تواند اعتماد اجتماعی را به شدت کاهش دهد و موجب ناپایداری در تصمیمات اقتصادی شود.
وی شکاف اقتصادی و اجتماعی را نیز عاملی برای تشدید ناآرامی‌های داخلی دانست و تأکید کرد این چالش در ایران به دلیل نابرابری درآمدی و توزیع ناعادلانه منابع، بسیار عمیق‌تر از سایر کشورهاست. گزارش مجمع جهانی اقتصاد نیز این موضوع را به عنوان یکی از عوامل اصلی ناآرامی‌های اجتماعی در سراسر جهان معرفی کرده است.
رئیس فدراسیون مدیریت، حملات سایبری و سرقت داده‌ها را پنجمین چالش جهانی خواند و هشدار داد امنیت اطلاعاتی بنگاه‌ها در سال آینده بیش از پیش تهدید خواهد شد. وی همچنین به گزارش موسسه مکنزی اشاره کرد که در آن، چالش مهارت‌های نیروی انسانی به عنوان یکی از مشکلات اصلی کسب‌وکارها در سال ۲۰۲۵ معرفی شده است.
برای خرید و فروش ماشین‌آلات، تجهیزات و مواد مصرفی کلیک کنید!
چالش‌های داخلی
در بخش داخلی، اولیایی با اشاره به گزارش شاخص آذرماه اتاق ایران، از کاهش متوالی حجم فروش بنگاه‌ها در چهار ماه گذشته خبر داد و گفت موجودی مواد اولیه و محصولات به حداقل سطح خود رسیده است. وی پیش‌بینی کرد با توجه به افزایش نرخ ارز و کاهش فروش نفت به ویژه در پی روی کار آمدن دولت جدید در آمریکا، اقتصاد ایران در نیمه اول سال ۱۴۰۴ با رکود تورمی شدیدی مواجه خواهد شد. این تحلیل با یافته‌های گزارش اخیر اکونومیست نیز هم‌خوانی دارد.
اولیایی افزود: «دسترسی به منابع ارزی محدودتر می‌شود و بانک‌ها سیاست‌های انقباضی را تشدید خواهند کرد. این شرایط، تأمین مالی بنگاه‌ها را به چالشی بزرگ تبدیل می‌کند.»
وی بحران نیروی انسانی را نیز از دیگر چالش‌های داخلی برشمرد و اعلام کرد جذب نیرو در ماه‌های اخیر کاهش یافته و بهره‌وری کارکنان به دلیل مشکلات معیشتی افت چشمگیری داشته است. اولیایی تأکید کرد: «بنگاه‌ها پیش از بهبود بهره‌وری، باید به فکر بهبود حال کارکنان خود باشند. طبق پژوهش اخیر کالج لندن، کاهش امنیت شغلی و فشارهای معیشتی باعث افت ۳۰ درصدی بهره‌وری کارکنان شده است. امروز نیروی انسانی با استرس‌های معیشتی وارد محیط کار می‌شود و این مسئولیت اجتماعی بنگاه‌هاست که شرایط را مدیریت کنند.»
رئیس فدراسیون مدیریت با انتقاد از وابستگی تاریخی بنگاه‌ها به رانت‌های دولتی گفت: «سیاست‌گذاری‌های غلط گذشته، بنگاه‌ها را به جای تولید، به رانت‌ها وابسته کرد. امروز این رانت‌ها در حال پایان یافتن است و بقا تنها در گرو مدیریت واقعی است.» وی خواستار طراحی استراتژی چندلایه در بنگاه‌ها شد و تاب‌آوری را اولویت نخست دانست. اولیایی تأکید کرد که بنگاه‌ها باید خود را برای بدترین سناریوها مانند تشدید تحریم‌ها یا جنگ آماده کنند، در عین حال برای گشایش‌های سیاسی احتمالی نیز برنامه‌ریزی داشته باشند.
وی تحول دیجیتال را ضرورتی اجتناب‌ناپذیر خواند و هشدار داد غفلت از فناوری‌های نوین، بنگاه‌ها را از گردونه رقابت خارج خواهد کرد. طبق گزارش موسسه مکنزی، کسب‌وکارهایی که در سال ۲۰۲۵ از فناوری‌های جدید مانند هوش مصنوعی استفاده نکنند، با کاهش ۴۰ درصدی سهم بازار خود مواجه خواهند شد.
اولیایی در پایان با تأکید بر نقش مشاوران مدیریت گفت: «فدراسیون مدیریت و مشاوران کسب‌وکار ایران با همکاری ۲۶ تشکل تخصصی، آماده ارائه راهکارهای عملی به بخش خصوصی است. ما باید کنار بنگاه‌ها بایستیم، نه اینکه تنها به نظریه‌پردازی بسنده کنیم.»
