آیا چاپ دیجیتال جایگزین سیلک اسکرین می‌شود؟

گروه پژوهش

چاپ سیلک اسکرین و چاپ دیجیتال دو فناوری متفاوت صنعت چاپ هستند، به‌گونه‌ای که فاصله بین آن‌ها از زمین تا آسمان است. چاپ سیلک اسکرین فرایندی نسبتاً ساده و انعطاف‌پذیر است که سال‌هاست به مرحله بلوغ رسیده، درعین‌حال چاپ دیجیتال رشد بسیار سریعی دارد؛ توسعه فناوری آن بسیار گسترده و نوآورانه است و درعین‌حال کاربردهای آن هرروز افزایش می‌یابد. گزارش جدید شرکت اسمیثرز به نام “آینده چاپ سیلک اسکرین در مقایسه با چاپ دیجیتال تا سال ۲۰۳۰ ”  عواملی را که باعث می‌شود در آینده چاپ دیجیتال برای بسیاری از کاربردها جایگزین چاپ سیلک اسکرین شود، برشمرده است.

چاپ دیجیتال به سرعت در حال رشد و توسعه است و در بسیاری از حوزه ها جایگزین فرآیندهای آنالوگ شده و درعین‌حال از فرصت‌های جدید استفاده کرده و بر اساس کاربردهای تجاری جدید توسعه پیدا می کند. بر اساس گزارش جدید شرکت پژوهشی اسمیثرز به نام «آینده چاپ سیلک اسکرین در مقایسه با چاپ دیجیتال تا سال ۲۰۳۰ » بازار جهانی چاپ که در سال ۲۰۲۰ ارزشی معادل ۹۰۴ میلیارد دلار داشت در سال ۲۰۲۵ به یک تریلیارد دلار رسید و حجم کارهای چاپی در همین بازه زمانی از ۹/۱ تریلیارد مترمربع به ۲ تریلیارد مترمربع رسیده است. این  افزایش معادل رشد ارزش ۸/۲ درصدی و رشد ۱ درصدی حجم چاپ طی ۵ سال است.

چاپ اسکرین و چاپ دیجیتال دو منتهی‌الیه دو فناوری متفاوت صنعت چاپ هستند، درحالی‌که چاپ دیجیتال به‌سرعت در حال رشد، توسعه و یافتن کاربردهای تجاری جدید است، چاپ سیلک اسکرین یک فناوری ساده، انعطاف‌پذیر و کاملاً بالغ است. دورنمای چاپ سیلک اسکرین متحول شده است و بازارهایی چون چاپ تابلوهای و نشان تبلیغاتی نقطه فروش و چاپ کاشی سرامیک که زمانی در انحصار چاپ سیلک اسکرین بود اکنون تقریباً تماماً توسط چاپ دیجیتال جوهرافشان انجام می‌شود. به همین خاطر در حال حاضر چاپ سیلک اسکرین فقط برای کاربردهای خاص و ویژه به کار می‌رود، از جمله چاپ صنعتی کاربردی، جایی که انعطاف‌پذیری بسیار موردنیاز است.

کاربردهای چاپ سیلک اسکرین تا حد زیادی تحت تأثیر رشد چاپ دیجیتال قرارگرفته و کاربردهای آن را فراوان کاهش داده است، به ‌ویژه در بخش تابلوها و نشان‌های تبلیغاتی نقطه فروش. از سوی دیگر رقابت سخت‌تر از طرف فلکسو و دیگر فرایندهای آنالوگ در بخش چاپ لیبل و بسته‌بندی، سیلک اسکرین را هرچه بیشتر به حاشیه رانده است. درحالی‌که ازلحاظ ارزش چاپ سیلک اسکرین بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵، به میزان ۹/۱ درصد کاهش داشته، چاپ دیجیتال در همین بازه زمانی هم از لحاظ ارزش و هم از لحاظ حجم حدود ۲/۶ درصد رشد مرکب سالانه (GACR) را تجربه کرده است.

محرک‌های اصلی و روندها

تأثیر رویدادهای ژئوپلیتیک جهانی در سال‌های اخیر باعث شده تا الگوهای تقاضا غیرمعمولی شکل بگیرد، به گونه‌ای که بسیاری از کاربردهای نهایی چاپ سیلک در سال ۲۰۲۰ کاهش پیداکرد که البته طی ۲ سال بعد تا حدی بهبود پیدا کرد. از جمله دلایل این بهبود نیز کمبودهای زنجیره تأمین و افزایش تصاعدی قیمت‌ها بود. بسیاری از شرکت ها که در عرصه تولیدات چاپی زنجیره تأمین فعالیت می‌کردند از متدولوژی Just-In-Time (تولید به هنگام) به Just-In-Case )تولید در صورت نیاز( رو آوردند. در این روش بخشی از مواد خام ضروری قبل از سفارش مشتری خریداری و اعلام افزایش قیمت خریداری می‌شود.

جدا از وضعیت ژئوپلیتیک، آمیزه‌ای از محرک‌های کلیدی دیگر کسب‌وکار چاپ را شکل داده و بر تقاضا برای چاپ سیلک اسکرین یا تولیدات چاپ‌شده با روش دیجیتال تأثیر می‌گذارند. توسعه پایدار تأثیر عمده دارد، و دلیل آن نیز آگاهی بیشتر مصرف‌کنندگان و برندها نسبت به الزامات زیست‌محیطی و ابتکار عمل دولت‌ها، به ویژه اتحادیه اروپاست. تمرکز بیشتر روی توسعه پایدار به سهم خود باعث استفاده گسترده از مواد بازیافتی برای بسیاری از تولیدات چاپی از جمله پارچه، تولیدات پلاستیکی و انواع مختلف بسته‌بندی‌شده است.

توسعه فناوری

تعداد سازندگان ماشین‌آلات سیلک اسکرین پیشرفته و مدرن چندان زیاد نیست و بیشتر نوآوری‌های در این فرایند چاپی مربوط به مرکب می‌شود تا خود فرایند چاپ. پیشرفت‌های اندک و تدریجی برای خودکارسازی هر چه بیشتر این فرایند چاپی، کاهش میزان مصرف انرژی و بهبود جنبه‌های زیست‌محیطی، همراه با توسعه و نوآوری ظهورتوری با استفاده از فرایند دیجیتال برای افزایش میزان تولید، تلاش برای کاهش هزینه‌ها همه و همه باعث کاهش وابستگی به نیروی کار ماهر در چاپ سیلک اسکرین شده است.

چاپ دیجیتال ازلحاظ توسعه و رشد سریع‌ترین فرایند چاپی است و بیشتر رشد نیز در عرصه چاپ جوهرافشان در مقایسه با چاپ الکتروفوتوگرافی ثبت‌شده است. تا سال ۲۰۲۰ این رشد به همین صورت ادامه پیدا خواهد کرد. فرایند جوهرافشان در مقایسه با فرایند الکتروفوتوگرافی مقیاس‌پذیرتر است. به همین خاطر سرعت تولید آن بیشتر و سطح چاپ پذیر با ضخامت بیشتر و گوناگون را می‌توان با استفاده از آن چاپ کرد و از لحاظ هزینه نیز مقرون‌به‌صرفه‌تر است.

به‌طورکلی، توسعه و نوآوری در فناوری دیجیتال به گونه‌ای است که باعث کاهش هزینه کل مالکیت (TCO)، بهینه‌سازی اتوماسیون و شبکه پذیری، بهبود و افزایش میزان تولید و همچنین افزایش توان عملیاتی دستگاه می‌شود. در عین حال برای اینکه چاپ دیجیتال برای تولید کارهای چاپی در تیراژ متوسط بالا و متوسط مقرون‌به‌صرفه باشد و بتواند با فرایندهای چاپی آنالوگ رقابت کند باید بیشتر از اینها پیشرفت کند.