مقوای پشت طوسی اترک، یکی از فرّارترین کالاها در بازار کاغذ است که این روزها اغلب نایاب و قیمت آن نامعین (از کیلویی ۱۶ تا ۲۱ هزار تومان) بوده است.
بیشترین کاربرد این مقوا برای چاپ جعبه پودرهای شوینده است. بعضی چاپخانه‌داران می‌گویند در مقایسه با مقوای مشابه خارجی، آن را با سرعت پایین‌تر چاپ می‌کنند. در عین حال نوردها و لاستیک ماشین چاپ گاهی از این مقوا آسیب می‌بیند.
به قول یکی از چاپخانه‌داران، کارخانه اترک هم خودش برای تأمین خمیر کاغذ، وابسته به واردات است و احتمالاً الآن نمی‌تواند به موقع و به مقدار کافی خمیر وارد کند، مقوایی که با پوشال و بازیافت کاغذ و مقوا ساخته می‌شود، با کمی بی‌دقتی می‌تواند گاهی مواد زائد و حتی آسیب‌زا هم در خودش داشته باشد. بعضی بی‌مبالاتی‌ها در فرایند تولید هم کیفیت را پایین‌تر می‌آورد. به طوری که به گفته او، شاهد تغییر ضخامت در قسمت‌هایی از ورق پشت طوسی باشیم یا بینیم لعاب روی آن کنده شده است.
بعضی مدیران چاپخانه‌ها می‌گویند این مشکلات را به کارخانه اترک اعلام کرده‌اند ولی نتیجه‌ای حاصل نشده است.
به هر حال با این اوضاع واردات و گرانی، مردم مجبورند از این مقوا استفاده کنند، آن هم با پرداخت پول پیش و تحمل ۱۵ روز تا ۳۰ روز انتظار. چه می‌توان کرد؟ وقتی پوشال کاغذ و مقوا را کیلویی ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ تومان می‌خرند، معلوم است مقوا هم گران تمامی می‌شود.
نکته مهمی که در این باره باید به آن توجه شود این است که تولید شرکت اترک نمی‌تواند پاسخگوی همه نیازهای مقوای پشت طوسی در کشور باشد. اگر الآن بحران خیلی بالا نگرفته، به این خاطر است که اولاً بخشی از بسته‌بندی‌های جعبه مقوایی به نایلونی تغییر یافته‌اند. (مثل دستمال کاغذی و پودر). ثانیاً کارخانجات، تولید خود را کاهش داده‌اند. در نتیجه چاپخانه‌ها جعبه مقوایی کمتری چاپ می‌کنند. سفارشات چاپ جعبه پودر و دستمال کاغذی حداقل ۵۰ درصد شده است.
بعضی چاپخانه‌های فعال در چاپ جعبه‌های پودر شوینده از اوایل امسال تاکنون یک شیفت کار می‌کنند که ظرفیت آن هم پر نمی‌شود.
با نگاهی به قفسه سوپرمارکت‌ها می‌بینید که پودر شوما و دریا (محصول تولی پرس) و پودر کف (محصول داروگر) دیگر در بازار نیست. این دو شرکت تولید را متوقف کرده‌اند. کارخانه‌ها همه تعدیل نیروی کار داشته‌اند، تولی‌پرس که تا پارسال ۶- ۵ هزار نفر کارگر داشت حالا حدود ۱۰۰ نفر پرسنل دارد.
چند کارخانه دیگر هم حجم سفارش جعبه پودر خود را بسیار کاهش داده‌اند. البته تنها دلیل این کاهش تولید، کمبود یا گرانی مقوای پشت طوسی نیست، بلکه کارخانجات پودر شوینده، تولید را کاهش داده‌اند و انبارهایشان پر است از جعبه مقوایی خالی و دیگر جا ندارند. چون قدرت خرید مردم کم شده و نسبت به ماه‌های گذشته کمتر خرید می‌کنند.
سؤال اینجاست، در شرایطی که چاپخانه‌ها و سفارش‌های اقلام اساسی و پرمصرف مقوای پشت طوسی (مثل جعبه پودر) به کمتر از نصف رسیده است، چرا این جنس در بازار نایاب است؟ در حالی‌که قیمت دلار پایین می‌آید، چرا قیمت مقوای پشت طوسی بالاتر هم می‌رود.
وزارت صنایع که برای حمایت از تولید داخلی تعرفه ۱۵ درصد را برای واردات مقوا تعیین کرده است، باید توضیح قانع‌کننده‌ای برای پرسش دست‌اندرکاران چاپ و بسته‌بندی داشته باشد که با چه توجیهی این تعرفه سنگین را بر انواع مقوا ـ مانند مقوای پشت‌کرم که در کارخانه اترک تولید نمی‌شود ـ اعمال می‌کنند. این نحوه حمایت از برخی تولیدکنندگان به زیان تولیدکنندگان محصولات دیگر است که تنها درآمدی برای دولت ایجاد می‌کند، آن هم با تحمیل هزینه به مصرف کننده نهایی و دشوارکردن رقابت در بازارهای صادراتی.
ماهنامه صنعت چاپ این مسائل و مشکلات را با مدیریت کارخانه در میان گذاشته و قرار است در شماره آینده در مصاحبه‌ای اختصاصی پاسخگوی پرسش‌های ماهنامه صنعت چاپ باشند.
