کاغذ به‌عنوان يک ماده مصرفي اصلي در چاپخانه‌ها محسوب مي‌شود و استانداردهاي زيادي حول اين ماده ضروري مطرح مي‌شود. يکي از اين استانداردها و نيازها، نحوه انبارداري و ذخيره موجودي بهينه و کنترل شرايط مطلوب اين ماده در طول زنجيره تامين توليد محصول چاپي است. اين مقاله نتايج پژوهشي را ارائه کرده است که در آن به مدل‌سازي شرايط مطلوب انبارداري قبل و بعد از پياده‌سازي سيستم تکنولوژي شناسايي فرکانس راديويي (RFID) پرداخته و نتايج کاربرد اين سيستم بر صرفه‌جويي در هزينه‌هاي مستقيم و پنهان چاپخانه را ارائه داده است. اگرچه ممکن است اين سيستم فعلا در چاپخانه‌هاي ايراني پياده نشده باشد، ولي مطالعه ضرورت‌هاي نياز به اين سيستم در چاپخانه‌هاي ايراني نيز خالي از لطف نيست.
در مهروموم‌هاي اخير، رقابت صنعت چاپ با اينترنت و کانال‌هاي تلويزيوني به‌شدت رو به افزايش بوده است بنابراين به‌منظور حفظ و دوام اين صنعت بايد به‌طور مداوم از روش‌هاي به‌روز صرفه‌جويي در هزينه‌ها استفاده شود. عنصر کليدي هزينه در صنعت چاپ، کاغذ است که حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد کل هزينه چاپ را شامل مي‌شود؛ بنابراين هرگونه بهبود در عملکرد رول کاغذ راهي براي صرفه‌جويي در هزينه‌ها به‌حساب مي‌آيد. در اين مطلب اعمال اطلاعات رول کاغذ با استفاده از تکنولوژي شناسايي فرکانس راديويي (RFID) بررسي مي‌شود. اطلاعات استفاده از اين روش، ابتدا با مدل‌سازي بر روي چاپخانه‌ها به‌دست‌آمده است و صرفه‌جويي هزينه‌هاي ناشي از داشتن اطلاعات بهتر را پيش‌بيني مي‌کند. سپس اين سيستم در واقعيت بر روي چاپخانه اعمال و صرفه‌جويي پيش‌بيني‌شده با صرفه‌جويي واقعي مقايسه مي‌شود. درنهايت تکنيک‌هاي ارزيابي اقتصادي استاندارد، ضرورت اقتصادي استفاده از اين تکنولوژي را نشان مي‌دهند. اگرچه اين مطالعه فقط در چاپخانه بررسي شده است اما درواقع پيامدهاي آن بسيار گسترده‌تر است و بر ديگر صنايع نيز تاثير مي‌گذارد.
رقابت شديد صنعت چاپ با اينترنت و کانال‌هاي تلويزيوني، شرکت‌هاي چاپ را مجبور به عملکرد کارآمد کرده و آن‌ها را بي‌وقفه به بهبود سيستم‌هاي خود ترغيب مي‌کند تا سوددهي شرکت را حفظ کنند. يک عنصر کليدي هزينه در صنعت چاپ کاغذي است که بين ۲۰ تا ۳۰ درصد کل هزينه-هاي چاپ را در برمي‌گيرد. اگرچه تقاضاي جهاني کاغذ کاهش‌يافته است اما تعطيلي خطوط توليد قيمت آن را بالا برده است. نتيجه کلي اين است که امروزه تقاضاي بسياري وجود دارد. براي نشان دادن اين نکته، در نظر بگيريد که قيمت سال ۲۰۰۳ براي يک تن کاغذ ۴۰۰ دلار و در سال ۲۰۰۶، ۶۵۰ دلار و قيمت ابتداي سال ۲۰۰۸، ۷۰۰ دلار در هر تن بود. کار، يکي ديگر از عناصر کليدي هزينه است و کار مربوط به مديريت کاغذ به‌طور خاص ۳۰ الي ۴۰ درصد از کل هزينه را شامل مي‌شود. نتايج تجزيه‌وتحليل نشان مي‌دهد که با به‌روز کردن چاپخانه امکان صرفه-جويي قابل‌توجهي وجود دارد و با اعمال اين وضعيت در واقعيت ثابت‌شده است که اين صرفه-جويي‌ها قابل‌دستيابي است.
کاغذ در چاپخانه‌ها به‌صورت رول (کاغذي که در اطراف يک هسته مرکزي پيچيده شده) عرضه مي-شود. اين رول‌ها معمولا ۰.۸ – ۲.۵ متر ارتفاع، ۱.۰ – ۱.۵ متر عرض و وزني حدود ۰.۵ – ۲.۵ تن دارند. علاوه بر تفاوت اندازه، رول‌ها در کيفيت و رنگ کاغذ متفاوت هستند و با توجه به اينکه کاغذ با گذشت زمان خراب مي‌شود، رول‌ها بايد به ترتيب ورود به انبار، خارج شوند (استفاده از سيستم FIFO در انبارداري). زنجيره‌تأمين رول کاغذ با سفارش کاغذ (طبقه‌بندي‌شده بر اساس نوع، اندازه و تامين‌کننده) آغاز مي‌شود و پس از هر بار سفارش، رول‌ها از کارخانه توليد کاغذ (معمولا از طريق يک فرستنده بين‌المللي) به چاپخانه حمل شده و در انبار شرکت قرار مي-گيرند. درنهايت به طبقه‌هاي مختلف توليد مي‌روند و در ماشين‌هاي مختلف چاپ قرار مي‌گيرند. باقيمانده رول‌هاي مصرف‌شده نيز فروخته مي‌شوند.
امروزه رول‌ها با استفاده از بارکدهاي استاندارد که يک عمل پرهزينه است شناسايي مي‌شوند. شناسايي به اين طريق دقيق نيست و تمام اطلاعات موردنياز را فراهم نمي‌کند. علاوه بر اين کاغذها نسبت به وزني که دارند بسيار ظريف هستند. ضربه‌اي کوچک مي‌تواند به آن‌ها آسيب برساند و بخشي از کاغذ از رول جدا شود. استفاده از نيروي انساني و ليفتراک جهت خواندن بارکدها سبب مي‌شود که رول‌هاي زيادي آسيب ببينند.
مشکلات استفاده از بارکد براي شناسايي رول کاغذ در ادامه به‌صورت مشروح بيان شده است. اين مشکلات سبب شده‌اند که در اين مقاله روشي نوين براي شناسايي رول کاغذ معرفي شود. اين روش که بر پايه شناسايي فرکانس راديويي (RFID) قرار دارد يک سيستم غني اطلاعاتي است و اطلاعات بيشتر و با دسترسي بهتر را در اختيار چاپخانه مي‌گذارد. در اين مطلب هزينه‌هاي مستقيم از روش بارکد خواني و اين روش جديد در يک چاپخانه مقايسه شده است. در اين مقايسه حدود ۳۰ هزار دلار در سال صرفه‌جويي هزينه ناشي از استفاده روش سيستم غني اطلاعاتي مشاهده مي‌شود. با توجه به رقابت شديد در بازار، اين صرفه‌جويي در هزينه‌ها بسيار قابل‌توجه بوده و منجر به بازگشت سرمايه (ROI) 75 درصد با دوره بازگشت (PBP) حدود دو سال مي‌شود.
سيستم‌هاي عملياتي جاري و آينده
در اين مقاله به بررسي روش بارکدگذاري کنوني و سيستم اطلاعاتي غني پيشنهادشده پرداخته‌شده و سيستم‌ها فقط بر اساس ميزان اطلاعات و آگاهي که حاصل مي‌کنند ارزيابي مي‌شوند. درمورد تفاوت اين دو سيستم و تاثيرات مالي آن نيز در ادامه صحبت شده است.
سيستم مبتني بر بارکد فعلي و مشکلات مرتبط
بسياري از شرکت‌هاي به‌روز در مديريت رول کاغذ همچنان از روش سنتي بارکدگذاري و قرائت‌خوان‌هاي نوري مرتبط به آن استفاده مي-کنند. امروزه توليدکنندگان رول کاغذ از برچسب بارکد و استاندارد IFRA در قسمت خارجي رول کاغذ و بسته‌بندي مربوط به آن استفاده مي‌کنند. بارکد شامل جزئيات مربوطه در مورد رول يعني سازنده، کارخانه، ماشين، وزن، طول، نوع کاغذ و سفيدي کاغذ است. بارکد در هر بخش زنجيره-تامين تا زماني که روي رول قرار دارد خوانده مي-شود. رول کاغذ از ايستگاه‌هاي بسياري در زنجيره‌تامين عبور مي‌کند. در اين مطلب بر روي رول کاغذ از زماني که در چاپخانه تخليه مي‌شود، تمرکز مي‌شود. در اين مرحله ابتدا يک کارمند کيفيت رول را بررسي مي‌کند، بارکد آن را مي-خواند و اطلاعات انبار را به‌روز مي‌کند. سپس رول کاغذ تا زمان استفاده با يک ليفتراک به انبار اصلي موجودي کالا فرستاده مي‌شود. گرچه ممکن است رول کاغذ به علت بزرگي و روش‌هاي ذخيره‌سازي قبل از ورود به مرحله بعد نيز چندين بار جابه‌جا شود. اين مسئله خصوصا زماني اتفاق مي‌افتد که چاپخانه رول کاغذ را در جاي اشتباهي قرار داده باشد.
وقتي يک رول کاغذ خاص موردنياز است، مکان آن توسط سيستم اطلاعاتي شناسايي مي‌شود. اگر سيستم اطلاعات دقيق باشد، محل رول به‌سرعت مشخص مي‌شود و مشخصات آن با خواندن بارکد تاييد مي‌شود. اگر سيستم اطلاعاتي دقيقي وجود نداشته باشد، جهت يافتن رول کاغذ جست‌وجو آغاز مي‌شود که طي آن بسياري از رول‌ها ممکن است جابه‌جا شوند. هنگامي‌که محل رول تعيين مي‌شود ليفتراک آن را به منطقه ذخيره‌سازي روزانه مي‌برد و حداقل به مدت ۲۴ ساعت وابسته به دما و رطوبت بسته‌بندي آن باز مي‌شود. هنگامي‌که رول براي چاپ موردنياز است، بارکد آن دوباره خوانده مي‌شود و يک ليفتراک آن را به محل ماشين چاپ حمل مي‌کند. در اين مرحله عمليات چاپ بر روي رول شروع مي‌شود. ازآنجايي‌که بارکد تنها بر روي بسته‌بندي و قسمت خارجي رول کاغذ قرار دارد اطلاعات شناسايي رول با شروع چاپ از بين مي‌رود.
پس از آن يکي از سه سناريوي زير اتفاق مي‌افتد:
۱- زماني که ماشين چاپ تا آنجا که ممکن است از رول کاغذ استفاده مي‌کند و وزن مابقي رول کشيده شده و به‌عنوان ته ماند فروخته مي‌شود. عموما با توجه به محدوديت‌هاي مکانيکي هيچ‌گاه کل يک رول مورداستفاده قرار نمي‌گيرد.
۲- اگر قبل از آنکه استفاده کامل از يک رول انجام گيرد عمليات چاپ تمام شود رول از دستگاه چاپ خارج مي‌شود و در محوطه چاپ تا زمان استفاده مجدد قرار مي‌گيرد.
۳- در هنگام چاپ ممکن است به علت خطاي انساني و يا مشکلات تکنيکي ماشين چاپ، کاغذ پاره شود. اين شرايط براي چاپخانه پرهزينه است زيرا عمليات چاپ متوقف مي‌شود و زمان با ارزش زيادي از بين مي‌رود. درواقع هنگام جابه-جايي رول کاغذ در ماشين چاپ، عمليات چاپ متوقف نمي‌شود. عمليات چاپ تنها زماني متوقف مي‌شود که کاغذ پاره شود يا کل عمليات به پايان برسد. پس از پارگي کاغذ آن را در ماشين چاپ جايگزين مي‌کنند و عمليات چاپ را ازسر مي-گيرند. اگر پارگي کاغذ ناشي از ايراد در رول کاغذ باشد شرکت فروشنده رول به‌شرط وجود اطلاعات کامل آن را جبران مي‌کند.
روش کنوني، يعني استفاده از بارکد براي شناسايي رول کاغذ، داراي معايبي است. اين معايب عبارت‌اند از:
– هزينه کار: مقدار قابل‌توجهي از منابع انساني در خواندن بارکد سرمايه‌گذاري مي‌شود، به‌عنوان مثال، بارکد خوان براي پيدا کردن و خواندن بارکد روي حلقه. علاوه بر اين، جهت شناسايي رول کاغذ پس از فرآيند چاپ يعني زماني که آخرين بارکد از روي رول از بين مي‌رود بايستي سابقه کاغذ حفظ شود. اين کار به‌صورت دستي و با پر کردن فرم‌هاي مربوطه در هر مرحله صورت مي‌گيرد.
– از دست دادن اطلاعات: همان‌طور که ذکر شد، هنگامي‌که فرايند چاپ شروع مي‌شود، رول ديگر نمي‌تواند توسط بارکد آن شناسايي شود. اگر سوابق به‌طور کامل نگه‌داشته نشوند، اطلاعات کاغذ از بين مي‌رود. اين امر باعث ايجاد مشکل مي-شود. وقتي‌که نقصي ازجمله پارگي کاغذ ايجاد مي‌شود و چاپخانه مطمئن مي‌شود که اين نقص ناشي از رول کاغذ و مربوط به شرکت سازنده آن است، مي‌تواند ادعاي بازپرداخت هم براي رول و هم براي زيان‌هاي ديگر کند. اين در حالي ممکن است که اطلاعات کامل کاغذ وجود داشته است.
– عيوب: همان‌طور که ذکر شد، رول کاغذ عليرغم اندازه بزرگ، ظريف است و امکان دارد در هرزماني که مورداستفاده يا جابجايي قرار مي‌گيرد، دچار آسيب شود. با استفاده از سيستم مبتني بر بارکد فعلي محل دقيق هر يک از رول‌ها هميشه با اطمينان مشخص نمي‌شود. درنتيجه ممکن است رول‌هاي زيادي با ليفتراک جابجا شوند تا رول مناسب يافت شود. گاهي ممکن است يک رول براي چاپ فرستاده شود و سپس مشخص شود اين رول اشتباه است و بايد به انبار برگردانده شود. تمام اين موارد تا زماني که کاغذ در ماشين چاپ قرارگيرد، هزينه‌هايي را در برمي‌گيرد.
– دقت کم در نظارت بر موجودي انبار: ازآنجاکه بارکدها به‌صورت دستي خوانده مي‌شوند، خطاي انساني رخ مي‌دهد و بنابراين اتفاق مي‌افتد که يک رول به انبار وارد يا از آن خارج شود ولي اطلاعات آن ثبت نشود. علاوه بر اين، رول‌هايي که فقط بخشي از آن‌ها مصرف مي‌شوند در فهرست موجودي انبار قرار نمي‌گيرند. درنتيجه سوابق موجودي دقيقا منعکس‌کننده آنچه در انبار کاغذ قرار دارد، نيست.
سيستم غني اطلاعاتي پيشنهادشده RFID
به‌منظور بهبود شرايط تامين رول کاغذ و حل مشکلات ناشي از روش بارکدگذاري فعلي، روش استفاده از برچسب‌هاي RFID بر روي هسته رول-ها مطرح شده است. به‌طورکلي ۳ نوع برچسب RFID وجود دارد. برچسب‌هاي غيرفعال، برچسب‌هاي نيمه غيرفعال و برچسب‌هاي فعال. براي رول کاغذ، برچسب‌هاي نيمه غيرفعال بهترين نوع برچسب هم ازنظر هزينه و هم ازنظر مدت-زمان ماندگاري است.
به‌طور خلاصه، برچسب‌هاي RFID نيمه غيرفعال قبل از اينکه کاغذ بر روي هسته قرار گيرد، توسط توليد‌کننده بر روي هسته کاغذ قرار مي‌گيرد. به-اين‌ترتيب، رول را مي‌توان در هر مرحله از زنجيره‌تامين رديابي کرد و اين برچسب هرگز از رول جدا نمي‌شود. علاوه بر اين، به علت برد اين برچسب‌ها، مي‌توان رول را در هر نقطه‌اي که مانيتور وجود دارد بدون نياز به جابجايي فيزيکي رول‌ها، شناسايي کرد.
سيستم RFID نيمه غيرفعال از دو آنتن استفاده مي‌کند: يکي براي ارسال درخواست و ديگري براي دريافت داده‌ها از برچسب. سيگنال برچسب‌هاي نيمه غيرفعال به‌اندازه کافي قوي است تا اطلاعات را از شعاع رول کاغذ (۰.۵-۰.۷ متر) به‌علاوه چهار متر فضاي باز انتقال دهد. علاوه بر اين، برچسب‌هاي نيمه غيرفعال بسيار ارزان‌تر از همتايان فعال خود هستند. هر برچسب مي‌تواند تمام اطلاعات موجود در بارکدهاي کنوني و اطلاعات اضافي موردنياز ديگر را ذخيره کند. اين اطلاعات را مي‌توان در هر لحظه بر روي برچسب قرار داد. به‌عبارت‌ديگر، مي‌توان آن را حتي بعدازآنکه بخشي از آن مورداستفاده قرار گرفت به‌روز کرد و سيستم اطلاعاتي چاپخانه مي-تواند اطلاعات را در هرزماني که به آن نياز دارد حتي بعد از قرارگيري بر روي ماشين چاپ شناسايي کند.
مدل‌سازي و اعمال دو سيستم در يک چاپخانه
ابتدا يک چاپخانه که از روش بارکد براي شناسايي اطلاعات رول کاغذ استفاده مي‌کرد موردبررسي قرار گرفت و اطلاعات مختلف ازجمله تعداد پارگي کاغذ، مدت‌زمان کار افراد و ليفتراک و خرابي کاغذ هم به‌صورت واقعي و هم از طريق مدل‌سازي ثبت شد. گاه علل پارگي رول‌ها مشخص است. از سوي ديگر اطلاعات کامل برخي از رول‌ها پس از پارگي قابل‌شناسايي نيست. به همين دليل اين دو مورد به‌طور جداگانه ثبت شده است. پس از ثبت اطلاعات، چاپخانه تصميم به نصب سيستم جديد گرفت. تکنولوژي RFID نيمه غيرفعال انتخاب شد و سخت‌افزارها و گيت‌هاي خواندن اين برچسب‌ها خريداري و نصب شدند. حدود ۱۹۰۰ رول کاغذ با برچسب RFID نيمه غيرفعال وارد اين چاپخانه شد. چاپخانه به مدت يک ماه به‌طور انحصاري فقط از اين رول‌ها استفاده کرد و تمامي اطلاعات قبلي براي اين سيستم نيز ثبت شدند. نتيجه کلي در جدول ۱ قابل ارائه است.
خروجي‌هاي حاصل از مدل‌سازي‌ها با مقادير واقعي آن‌ها تفاوت کمي دارند و اين به اين معني است که مدل‌سازي‌هاي به‌کار رفته در مقاله معتبر بوده است. اين جدول شاهد بسيار قدرتمندي براي نشان دادن سودمندي سيستم RFID است. مدت‌زمان کار کمتر، خرابي کمتر و درنتيجه صرفه‌جويي زياد در هزينه‌ها به‌خوبي در جدول مشخص است.
در اين مطلب تنها مزاياي اوليه و هزينه‌هاي مستقيم استفاده از سيستم غني اطلاعاتي RFID مطرح شده است. اين سيستم قطعا تاثير بارزي نيز بر روي هزينه‌هاي پنهان عمليات چاپ دارد. اين سيستم نه‌تنها براي چاپخانه بلکه براي سازنده کاغذ و شرکت‌هايي که مسئوليت حمل‌و‌پخش آن را بر عهده دارند مزايا و صرفه‌جويي‌هايي را به همراه دارد. از سوي ديگر بسياري از صنايع ديگر مانند چاپخانه‌ها مواد اوليه و خام زيادي را تا زمان استفاده ذخيره مي‌کنند و نياز به شناسايي آن‌ها دارند. درنتيجه اين سيستم مي‌تواند در صنايع بزرگي مورداستفاده قرار گيرد و صرفه‌جويي زيادي به همراه داشته باشد.
