چه تفاوتي ميان دو روش چاپي ديجيتال و افست وجود دارد؟ آيا هر دوتاي اينها عملکرد و کاربردهاي يکساني دارند؟ خب بايد بگوييم که اينطور نيست. بياييد اول نگاهي به فرآيند عملکرد اين دو روش چاپ بيندازيم و سپس تفاوت‌ها و شباهت‌هاي آنها را توضيح دهيم.
چاپ افست در فرآيند چاپ خود از پليت‌هايي که معمولا از جنس آلومينيوم يا روي هستند استفاده مي‌کند که وظيفه انتقال مرکب به لاستيک چاپ را برعهده دارد. پليت‌ها خود در بخش ليتوگرافي چاپ ساخته مي‌شوند که طي فرآيند آن، فايل چاپي، تفکيک رنگ مي‌شود و هر فايل رنگ، به شکل جداگانه با مواد پليمر مخصوصي برروي پليت تصويرنگاري مي‌شوند. قسمت‌هايي از پليت که داراي لايه‌هاي پليمري هستند، دافع آب و جاذب مرکب هستند و ديگر بخش‌ها تنها رطوبت را به خود جذب مي‌کنند. ماشين چاپ بسته به مدل آن از چندين غلتک تشکيل شده که مرکب را يکنواخت کرده و نهايتاً به پليت مي‌رساند. غلتک اول که پليت چاپ به آن بسته مي‌شود، ابتدا به وسيله غلتک رطوبت‌دهي مرطوب مي‌شود، مرکب توسط غلتک ديگري که به آن غلتک رنگ هم مي‌گويند بر روي پليت ماليده مي‌شود. به دنبال آن تصاوير از روي پليت به روي لاستيک چاپ مي‌افتد و بعد از آن به کاغذ منتقل مي‌شود.
چاپ افست براي دستيابي به بالاترين کيفيت و توليدات تيراژهاي انبوه بهترين انتخاب است. البته آماده‌سازي صحيح فايل چاپي در بخش طراحي و ليتوگرافي، گرفتن خروجي مناسب و در نهايت ايجاد پليت مناسب، همگي در دستيابي به کيفيت ايده‌آل تاثير به‌سزايي دارند. بعد از فرآيند چاپ نيز، انواع عمليات تکميلي به افزايش و پايداري کيفيت چاپ کمک مي‌کنند. در چاپ افست از سيستم رنگي CMYK استفاده مي‌شود که هرکدام از اين رنگ‌ها به شکل جداگانه‌اي بر روي کاغذ مي‌آيند. تفکيک رنگ فايل چاپي در اول کار و چاپ جداگانه رنگ‌ها در يونيت‌هاي مختلف چاپي، اپراتور را ملزم مي‌کند که هنگام چاپ رنگ‌ها بر روي هم، نکات مربوط به تطبيق رنگ‌ها که به اصطلاح به آن رجيستر رنگ مي‌گويند را با دقت تمام رعايت کند. در ماشين‌هاي قديمي، عمل رجيستري رنگ‌ها توسط دست و با فرآيندهاي مکانيکي دشوار انجام مي‌گرفت که کوچک‌ترين اشتباهي منجر به سايه‌دارشدن چاپ و ناخواناشدن نوشتار مي‌شد. ولي با فناوري‌هاي اخير، اين‌کار توسط سيستم‌هاي دقيق کامپيوتري انجام مي‌گيرد که امکان هر خطايي را به حداقل مي‌رساند. براي دستيابي به رنگ‌هاي خاص و سفارشي که از ترکيب چهار رنگ CMYK به دست نمي‌آيد مانند رنگ‌هاي طلايي و نقره‌اي، بايد واحد رنگي جديد به واحدهاي قبلي اضافه شود.
از چاپ افست به‌طور بسيار گسترده براي چاپ انواع كتاب، مجله، بروشور و كاتالوگ، پوستر و خلاصه هر چيزي كه قرار است بر روي كاغذ و با تيراژ بالا (معمولاً ۱۰۰۰ عدد يا بيشتر) و نيز با كيفيت بالا چاپ شود، مورد استفاده قرار مي گيرد. در يك دستگاه چاپ افست چهار رنگ، مكانيزم بالا چهار بار در طول دستگاه تكرار مي‌شود. بنابراين ابعاد دستگاه‌هاي چاپ افست بستگي به سايز چاپ آنها و نيز به تعداد رنگ آنها دارد. قيمت دستگاه‌هاي چاپ افست هم به همين امر و نيز كمپاني توليدكننده و سال توليد دستگاه بستگي دارد. به‌طوركلي دستگاه‌هاي چاپ افست بسيار بزرگ و نيز بسيار گران‌قيمت هستند. ماشين‌هاي چاپ بسته به مدل آنها داراي انواع سايز هستند؛ سايز ۵۰×۳۵، ۱۰۰×۷۰ و امکان چاپ در سايزهاي بزرگ‌تر تا ۱۴۰×۱۰۰ نيز وجود دارد.
مزاياي چاپ افست
– به صرفه بودن چاپ در تيراژهاي بالا.
– هرچه تيراژ بالاتر باشد، هزينه‌هاي چاپ نسبت به هر ورق کاهش مي‌يابد.
– طيف گسترده‌اي از بسترها با انواع عمليات تکميلي قابل چاپ با کيفيت بالا هستند.
– رنگ‌هاي متاليک مانند نقره‌اي و طلايي در مرکب‌هاي خاص قابل‌عرضه و استفاده هستند.
– دستيابي به بالاترين کيفيت چاپ در بين تمام روش ها و طيف به نهايتي از رنگ.
معايب چاپ افست
– صرف هزينه زياد در تيراژهاي زير ۱۰۰۰ عدد.
– زمان چاپ طولاني‌تر به خاطر وجود مراحل پيش از چاپ.
– عدم امکان خطاگيري در حين فرآيند چاپ، يعني اگر اشتباهي در طراحي فايل يا پليت چاپ وجود داشته باشد، تمام مراحل چاپ را بايد از اول طي کرد.
در مورد چاپ ديجيتال اوضاع کاملا فرق مي‌کند؛ چاپ ديجيتال از پليت براي انتقال رنگ استفاده نمي‌کند بلکه از نازل‌ها و افشانه‌هاي موجود در هد پرينترهاي جوهرافشان و ليزري براي نشاندن تونر بر روي بستر چاپ استفاده مي‌کند. در چاپ ديجيتال همچنين برخلاف افست، چون پليتي وجود ندارد، اساساً مرحله ليتوگرافي وجود ندارد و از اين جهت پروسه چاپ ديجيتال بسيار کوتاه‌تر از افست است. زيرا در فرآيند چاپ ديجيتال، چاپ مستقيما از کامپيوتر بر روي کاغذ مي‌آيد. يکي ديگر از مزاياي عدم وجود پليت و ليتوگرافي اين است که مي‌توان فايل چاپي را در تيراژ پايين و حتي تک عددي هم بدون افزايش هزينه‌ها، متناوباً تغيير داد. همچنين چاپ ديجيتال در هر دور چاپ مي‌تواند تصوير و متن متفاوتي را چاپ کند چون در اين روش از پليت استفاده نمي‌شود. حذف فرآيند پيش از چاپ همچنين باعث کاهش مصرف ميزان مواد باطله شامل کاغذ و موادشيميايي مي‌شود چون نيازي به رسيدن به رنگ يا تنظيمات حين چاپ وجود ندارد.
زماني که يک فايل چاپي آماده چاپ مي‌شود، سيستم کامپيوتري به کامپيوتر دستور مي‌دهد که از ديتاي بيت شده وارد شده در چاپگر، خروجي بگيرد. در چاپگرهاي ديجيتال مي‌توان به کمک يک بانک اطلاعاتي، در هربرگ اطلاعات متفاوت و متغيري چاپ کرد. همچنين با اين روش مي‌توان کار شخصي‌سازي سفارش مشتري را به راحتي انجام داد؛ يعني مثلا مي‌توان يک کارت پستال را با اسم و مشخصات و يک قطعه شعر براي شخص موردنظرتان سفارشي‌سازي کنيد و به او هديه دهيد.
چـاپ ديـجـيـتال روش‌ها و متدهايي گوناگوني دارد که چاپ جوهرافشان، ليزري يا الکتروفوتوگرافي و چاپ حرارتي از پرکاربردترين انواع اين متدها هستند. در بين تمام اين روش‌ها، چاپ جوهرافشان باکيفيت‌ترين آنهاست؛ عملکرد سيستم‌هاي جوهرافشان به اين شکل است که مرکب‌هاي مايع توسط نازل‌هاي هد ماشين، بر روي کاغذ اسپري مي‌شوند. در روش الکتروفوتوگرافي، از طريق بارداركردن درام چرخاني توسط شعاع نور ليزر، تشكيل تصوير به وسيله مركب‌هاي پودري با نام تونر كه قابليت باردارشدن دارند و ذوب‌شدن اين تونرها روي سطح كاغذ، شكل مي‌گيرد. اين مراحل را مي‌تواند در ۵ بخش تصويرنگاري، مركب‌زني، انتقال تونر، تثبيت تونر و پاكسازي درام، خلاصه كرد. سيستم‌هاي تونري قادرند با سرعتي بالاتر از سيستم‌هاي جوهرافشان، تصاويري را كه از ذوب‌شدن پودر رنگ روي كاغذ به وجود مي‌آيند، ايجاد كنند. اگرچه اين روش به اندازه روش جوهرافشان ديجيتالي نشده است و واسطه‌هاي متعدد آنالوگ بين مخزن رنگ و سطوح چاپي وجود دارد ولي به واسطه سرعت بالا، مصارف صنعتي پيدا كرده و از كارآمدترين سيستم‌هاي چاپ ديـجيتـال به‌ويـژه در ابـعاد مـتوسط
(Medium Format) به‌شمار مي‌آيد. اين دستگاه‌ها درتركيب با يك اسكنر به‌عنوان دستگاه‌هاي كپي يا ليزري براي عموم شناخته شده‌اند. در روش ديجيتال نوري که يکي ديگر از شيوه‌هاي پركاربرد چاپ ديجيتال است، تصوير موردنظر را از طريق تابش شعاع‌هاي نوري روي كاغذهاي ويژه و حساس به نور – مشابه كاغذ عكاسي- ايجاد كرده و پس از مرحله ظهور، تثبيت مي‌کنند.
همانطور که گفتيم، در چاپ ديجيتال به دليل حذف پليت از پروسه چاپ، سرعت چاپ بسيار بالاست به شکلي که امکان چاپ در تيراژهاي پايين و حتي يک نسخه هم موجود است.به‌همين‌خاطر از اين چاپ براي توليد نمونه‌ها و پروف‌هاي قبل از سفارش‌هاي انبوه نيز استفاده مي‌شود. همچنين بايد خاطرنشان کرد که از چاپگرهاي جوهرافشان براي تيراژهاي ميليوني استفاده نمي‌شود. يک چاپگر ديجيتال در طول عمر خود، نهايتاً مي‌تواند چند هزار برگه چاپ کند که البته اين کار را بسيارخوب و باکيفيت انجام مي‌دهد. چاپ ديجيتال برخلاف چاپ افست، براي تيراژهاي انبوه مناسب نيست و هزينه‌هاي زيادي را بر روي دست توليدکننده مي‌گذارد. البته با پيشرفت‌هاي اخير در تکنولوژي ديجيتال و با استفاده از فناوري‌هاي نانو، محدوديت‌ها در تيراژ تا حدود زيادي رفع شده است.
چاپ ديجيتال براي بسترهايي در ابعاد و سايزهاي مختلف قابل سفارش است که آنها را مي‌توان به سه دسته تقسيم کرد: اولين سايز فرمت متوسط يا مديوم است که حداکثر ابعاد چاپ در اين نوع کار A3 يعني سايز ۴۸×۳۳ است. اين ابعاد کار را مي‌توان با روش‌هاي جوهرافشان، ليزري و نوري انجام داد که بخش بزرگي از کار ديجيتال مثل انواع ست‌هاي کارت ويزيت، لفاف‌هاي بسته‌بندي و بروشور و کاتالوگ را شامل مي‌شود. سايز دوم که فرمت بزرگ يا لارج است، کارهايي با ابعاد A3+ تا عرض ۱۵۰ سانتيمتر را شامل مي‌شود كه مانند چاپ‌هاي فرمت متوسط، به‌شيوه‌هاي ديجيتال ليزري، جوهرافشان يا نوري انجام مي‌شود. مورد كاربرد اين دسته در سفارشاتي مانند پوستر است كه تا عرض ۱۵۰ سانتيمتر و اغلب براي مصارف فضاي داخلي (Indoor) به كار مي‌رود. آخرين فرمت کاربردي در چاپ ديجيتال، فرمت عريض است که از عرض ۱۵۰ سانتيمتر تا عرض ۵۰۰ سانتيمتر را شامل مي‌شود و به‌دليل بزرگ‌بودن ابعاد، اين سفارشات بيشتر براي مصارف فضاي باز (outdoor) مورد استفاده قرار مي‌گيرد. همچنين موارد چاپي اين دسته در برابر عوامل محيطي مانند نور خورشيد و آب مقاوم هستند.
مزاياي چاپ ديجيتال
– هزينه چاپ حتي براي تيراژهاي کم، پايين است.
– قابل استفاده براي تيراژهاي بسيار محدود حتي يک نسخه اي.
– هزينه چاپ در کارهاي سياه و سفيد بسيار پايين است.
– مناسب چاپ اطلاعات متغير مانند قبض‌ها و رسيدها.
– پيشرفت‌هاي روزافزون فناوري ديجيتال که آن را براي کاربردهاي مختلف مناسب مي‌کند.
معايب چاپ ديجيتال
– محدوديت در انتخاب بستر چاپي
– محدوديت در درآوردن رنگ‌هاي کاملا دقيق، زيرا چاپ ديجيتال از رنگ‌هاي استانداردي استفاده مي‌کند که نمي‌توان با ترکيب آنها به همه طيف‌هاي رنگي دست يافت. حال آنکه چاپ افست از مرکب دقيق رنگي استفاده مي‌کند.
– به صرفه نبودن در تيراژهاي بالاي ۱۰۰۰ عدد
– پايين‌تر بودن شارپي تصاوير، و درخشش رنگ‌ها نسبت به افست
کدام يک انتخاب مناسب‌تري است؟
هردو روش ديجيتال و افست داراي زمينه‌هاي کاربري بسيار وسيع هستند که بسته به نوع پروژه چاپ داراي مزيت‌هايي بر يکديگر هستند. اگر پروژه سفارشي شما داراي تيراژهاي چند هزارتايي يا ميليوني است، يا مي‌خواهيد از انواع مخصوصي از رنگ‌هاي پنتون استفاده کنيد، بهترين و مطمئن‌ترين انتخاب قطعا چاپ افست است. در فرآيند چاپ افست همچنين مي‌توانيد حوزه انتخابي بستر موردنظر خود را گسترش دهيد و از انواع مرکب‌هاي خاص، جلوه‌هاي ويژه يا مرکب‌هاي فلورسنت بهره بگيريد.
اگر سفارش شما تيراژي کمتر از ۱۰۰۰ عدد است يا در هر سفارش لازم است که آدرس و مشخصات خاصي را به چاپ اضافه کنيد، چاپ ديجيتال راه‌حل مناسب شما است. همچنين اگر سفارشاتي داريد که بايد سريعاً و در زمان خيلي محدود به دست مشتري برسانيد، در اين زمينه هم چاپ ديجيتال بر افست برتري دارد. اگر سفارش‌هايي با طرح‌هاي گوناگون و پيچيده داريد که نيازمند جلوه‌هاي ويژه پلاستيکي و فلزي هستند، بازهم چاپ ديجيتال انتخاب مناسب‌تري است. بايد يادآوري کرد که چاپ ديجيتال در اين زمينه به نوآوري‌هاي تازه‌اي رسيده درصورتي‌که چاپ افست هنوز هم از امکانات گذشته استفاده مي‌کند.
رنگ چقدر در سفارش شما
اهميت دارد؟
اگر پروژه سفارشي شما سياه و سفيد است يا در آن تنها از يک يا دو رنگ استفاده شده، پس چاپ افست انتخاب خوبي است؛ البته اين درصورتي است که تيراژ سفارش شما هم بيشتر از ۱۰۰۰ تا باشد. زيرا براي تيراژهاي پايين سفارش‌هاي سياه سفيد، مي‌توان از چاپ ديجيتال استفاده کرد که هزينه بسيار پايين و درعين‌حال سرعت آماده‌سازي سفارش بالايي را عرضه مي‌کند. همچنين اگر سفارش شما چهاررنگ است، بازهم ديجيتال انتخاب مناسب‌تر و کم هزينه‌تري خواهد بود. اما نکته بسيار مهم در مورد اين موضوع اين است که اگر در سفارش شما رنگ و کيفيت آن از اهميت ويژه‌اي برخوردار است، مثلا اگر مي‌خواهيد از رنگ‌هاي خاص و طيف رنگي پنتون استفاده کنيد، بي‌شک بايد انتخاب شما چاپ افست باشد زيرا در سيستم چاپ افست مي‌توان از مرکب‌هاي واقعي و دقيق پنتون استفاه کرد ولي در چاپ ديجيتال تنها مي‌توان تخميني از رنگ موردنظر شما را بر روي کار اعمال کرد که ممکن است آن‌قدرها هم دقيق نباشد.
چاپ ديجيتال نسبت به افست داراي مزيت‌هايي مثل سادگي فرآيند، کاربري آسان و سرعت عمل کار بالاست. با چاپ ديجيتال مي‌توان سفارش چاپي را به‌راحتي و بدون دردسر عوض کرد يا در طراحي آن تغييرات سريع انجام داد، حال آنکه در چاپ افست به خاطر وجود پليت و مراحل آماده سازي نسبتا طولاني، نمي‌توان فايل چاپي را در وسط فرآيند چاپ تغيير داد. همچنين اگر احتياج داريد که قبل از ثبت سفارش به‌صورت انبوه، يک نمونه چاپي از کار خود ببينيد، بازهم چاپ ديجيتال نسبت به افست اولويت دارد. زيرا پروف‌گيري در چاپ افست هزينه‌هاي سنگيني را بر دوش شما مي‌گذارد.
اگر کيفيت متن و تصاوير چاپي براي شما حائز اهميت خاصي است، اگر مي‌خواهيد به تصاوير جلوه‌هاي خاص بدهيد و اگر مي‌خواهيد رنگ‌هاي چاپي بسيار زنده و شارپ باشند و اگر تيراژ کار شما بالاي ۱۰۰۰ عدد است، شک نکنيد که چاپ افست بهترين انتخاب است.
در کل بايد گفت که اگرچه سليقه شخصي ميان انتخاب اين دو روش چاپي، نقش عمده‌اي ايفا مي‌کند، ولي تفاوت‌هايي که ميان اين دو روش وجود دارد به شما کمک مي‌کند که بهترين و هوشمندانه ترين تصميم را در انتخاب روش چاپي مناسب کار خود بگيريد. مشورت با يک طراح گرافيک متخصص هم مي‌تواند شما را در گرفتن بهترين تصميم ياري کند. با همه اينها بايد گفت با پيشرفت‌هاي روزافزوني که در هردو روش چاپي درحال وقوع است، يک چشم غيرمتخصص قادر به تشخيص نسخه چاپي افست از ديجيتال نخواهد بود زيرا هر دو کار تقريبا داراي کيفيت‌هاي يکساني هستند، اگرچه از نظر متخصصان چاپ افست از نظر کيفيت داراي مزايايي است. بيشترين تفاوت‌هايي ميان اين دو روش چاپي در هزينه و بودجه مصرفي است. در واقع معمولا نسبت به اندازه تيراژ مورد نظر، يکي از اين دو روش براي کار انتخاب مي‌شود.
براي کسب‌وکارهاي کوچک و خرده‌پا، از آنجايي‌که نيازمند رسيدن به بيشترين و پرسرعت‌ترين بازدهي هستند، چاپ ديجيتال بهترين گزينه است. همچنين به‌خاطر اينکه اين شرکت‌ها در ابتداي کار سفارش‌هايي با تيراژهاي محدود دارند، نياز به چاپ افست و مراحل ساخت پليت و… ندارند و چاپ افست براي آنها به‌صرفه نخواهد بود. در مورد شرکت‌هاي متوسط و بزرگ، قضيه فرق مي‌کند، شرکت‌هاي کثيرالانتشار به خاطر تيراژهاي چندهزارتايي و حتي ميليوني، از چاپ افست استفاده مي‌کنند زيرا همانطور که قبلا گفتيم، هرچقدر تيراژ بالاتر مي‌رود، هزينه چاپ در هر نسخه چاپي کمتر مي‌شود والبته از اين نکته هم نبايد غافل شد که برندهاي معروف و معتبر، معمولا براي رضايت مشتري، به کيفيت بي‌همتاي چاپ افست تکيه مي‌کنند.
