حمید حاجی کریمی
مدیرعامل شرکت طرح تدوین مهر
با ریسک خواب سرمایه و کاهش قدرت خرید مردم مواجه‌ایم
محصولات کلیپس یکی از برندهای شناخته شده تولید داخل در صنعت نوشت افزار است. حمید حاجی کریمی مدیر شرکتی است که این محصولات را تولید می‌کند. او پس از اشاره به حدود ۳۰ سال سابقه فعالیت در دفترسازی و نوشت‌افزار، تمایل جامعه به دفترهای فانتزی را، روندی غالب ارزیابی می‌کند که تولید محصولات کلیپس پاسخی به این تقاضاست.
وی حالا با اطمینان میگوید: «خیلی از محصولات را می‌توان در ایران تولید کرد ولی بی‌ثباتی اقتصادی، ریسک را بالا می‌برد. با این حال ما اکنون در تولید دفترهای فانتزی و بسیای محصولات دیگر موفق هستیم و طرحهای مختلف را به صورت مجموعه Collection ارایه می‌دهیم، مثلاً طرح پروانه را که کار می‌کنیم، پاک کن و کیف و جامدادی و پوشه و جعبه فلزی یا پارچه‌ای آن را هم با تصویر پروانه یکجا ارائه می‌دهیم.»
طراحی و جلدهای جذاب
می‌دانیم که یکی از فاکتورهای مهم در انتخاب دفتر ایرانی و فروش آن در بازار، طرحهای جلد آن‌هاست که اغلب با سوژه‌ها کارتونی عرضه می‌شوند و معمولاً از سوی ارشاد و آموزش و پرورش با مخالفت‌هایی روبرو می‌شوند. حاج کرمی در این‌باره میگوید:
«ما آن نوع طرحهای کارتونی را عرضه نمی‌کنیم، ولی از طرحهای دیگر که مجاز باشند، با تغییراتی استفاده می‌کنیم.» او سپس به تلاش‌های پیگیر خود در این زمینه اشاره می‌کند:
«هرسال در نمایشگاه Paper world که اواخر ژانویه در فرانکفورت برگزار می‌شود، جدیدترین طرحهای سال بعد را می‌توان دید. آخرین دوره این نمایشگاه ۲۸ ژانویه تا ۱ فوریه ۲۰۱۹ بود، ما شرکت کردیم و متوجه شدیم امسال طرح شتر لاما در بورس است. همچنین طرح کاکتوس که علاوه بر دفتر، در روسری و مانتو و کالاهای دیگر نیز به کار گرفته می‌شود. پوست پلنگ و ببر نیز امسال دوباره مد شده و طرحهای هاوایی که برگ زیاد دارند و نوعی طرح محیط زیستی محسوب می‌شوند، نیز طرفدار دارند.
ما امسال کیف، جامدادی، دفتر، کوله‌پشتی را با طرحهای هاوایی تولید کردیم.
او از تلاش‌هایی که با طراحان ایرانی برای استفاده از نقش‌مایه‌های ایرانی داشته است نیز سخن‌ها دارد:
«سوژههای ایرانی چندان آسان تبدیل به طرح جلدهای جذاب نمی‌شوند. در واقع مشکل اینجاست که بچه‌ها قبل از خرید دفتر، انیمیشن‌های خارجی را دیده‌اند و به آنها علاقه‌مند شده‌اند، بعد دفتری با تصویر آن شخصیت‌های کارتونی را می‌خرند، سوژههای ایرانی چنین پیش زمینه‌ای ندارند. عروسک دارا و سارا که از همان ابتدا، هیچ موفق نبودند. عروسک‌هایی مثل کلاه قرمزی هم برای روی جلد قابل مقایسه با شخصیت‌های دیزنی نیستند.
ما رفتیم دنبال طرح رستم و سهراب ولی نتوانستیم به طراحی‌های موفقی دست پیدا کنیم. به هر حال این مسائل به حمایت مدارس هم بستگی دارد. برای ما بسیار دشوار است که برای همه سنین از مهد کودک تا کلاس اول و دوم، سپس سوم تا پنجم ابتدایی و نیز راهنمایی و دبیرستانی، آن هم با رنگ‌ها و طرحهای مناسب دختران و پسران، طرحهای بومی و موردپسند دانش‌آموزان تهیه کنیم.
من خودم دانشکده هنر‌های زیبا، رشته بازیگری خوانده‌ام. با تیم‌های قوی تولید انیمیشن رای‌زنی کردم، دیدم ساخت انیمیشن خیلی گران درمی‌آید، حتی سراغ گروهی رفتم که ملک جمشید را ساخته بودند.
برای حق استفاده از همین طرحهای ایرانی، رقمی را پیشنهاد کردند که معادل کپی رایت دیزنی بود. (مجوز رسمی استفاده از طرحهای دیزنی را می‌توان با ۱۰ هزاردلار خرید) موارد مشابه دیگر هم، جواب کار ما را نمی‌داد.»
در فکر یک سقفم
حاجی کریمی از ایده خود برای آینده پرده‌برداری می‌کند:
«مدیریت تولید بین این همه کارگاه و صحافی و چاپخانه از نظر کنترل کیفیت، یکدستی تولید، آمارگیری انبار و توزیع، آسان نیست. ایده‌آل من این است که در مجتمع بزرگی همه این نیروها را یکجا گرد آورم و برای حدود ۴-۳ هزارنفر اشتغال ایجاد شود، در آن صورت احتمالاً قیمت تمام شده هم پایین‌تر می‌آید و فرصت صادراتی هم ایجاد می‌شود. ما توقع کمک و حمایت نقدی از دولت نداریم ولی اگر وزارت صنعت حمایت کند که ما کارخانه تولید نوشت افزار را تأسیس کنیم، پیشرفت بهتری حاصل خواهد شد.
بی‌تناسبی قیمت‌ها و قدرت خرید
واقعیت این است که قدرت خرید مردم پایین آمده است. بنابراین ما هم تیراژ را پایین آورده‌ایم. ولی در عوض تنوع محصول را بالا برده‌ایم. در مجموع حدود ۵/۱ تا ۲ میلیون دفتر تولید می‌کنیم. محصولات ما در هایپراستار‌ها و فروشگاه‌های شهروند به فروش می‌رسد.
معمولاً یک مجموعه دفتر و نوشت‌افزار که خرید عمده سالانه هر دانش‌آموز است، حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزارتومان می‌شود. که گرچه رقمی قابل توجه است، با توجه به تورم موجود در کشور، چندان هم بالا نیست. مردم خودشان هر چه می‌خواهند بخرند، کلی بررسی و جستجو می‌کنند. ما در حد توان جیب مردم قیمت گذاشته‌ایم. اگر بخواهیم مقایسه‌ای با نوشت افزار خارجی موجود در بازار داشته باشیم، باید بگویم یک بسته مدادرنگی فایبر کاستل، قیمت عمده‌فروشی اول سال ۹۷ به قیمت ۱۳ هزارتومان بود، شهریور همان سال به ۲۲ هزارتومان رسید و الآن ۳۳ هزارتومان است.
قیمت عمده فروشی یک قراص مداد رنگی پیکاسویا پنتر که پارسال ۷۰ هزارتومان بود، امسال به حدود ۱۵۰ هزارتومان رسیده است.
یک دفتر ۵۰ برگ سیمی با جلد مقوای گلاسه ۸۰۰۰ تومان و یک دفتر صدبرگ جلد سخت ۱۷۰۰۰ تومان به فروشگاه‌ها داده می‌شود. قیمت عمده فروشی یک کلاسور هم ۳۰ هزارتومان به بالا است.
بنابراین مردم هم کمتر خرید می‌کنند و هم به جای برندهای لاکچری، محصولات متوسط‌تر را انتخاب می‌کنند که باز هم از توان بسیاری از خانواده‌ها بالا می‌زند.
تعادل قیمت و ارتقای کیفیت
حاجی کریمی در پایان درباره ملاحظه کردن قدرت خریدمردم و تلاش خود و همکارانش در شرکت طرح تدوین مهر برای کاهش قیمت تمام‌شده در عین حفظ کیفیت نوشت‌افزار کلیپس میگوید:
«از طرفی نمی‌توانیم از کیفیت محصولات بزنیم، چون برند کلیپس پس از سال‌ها تلاش مطالعه و پیگیری و خلاقیت، به اینجا رسیده و نباید به خاطر محدودیت‌های اقتصادی، اعتبار آن را خدشه‌دار کنیم و از طرف دیگر نمی‌توانیم قیمت‌ها را به آسانی بالا ببریم. در چنین شرایطی باید راه‌ها خلاقانه‌ای پیدا کنیم، راندمان کار را بالا ببریم، از پرت مواد جلوگیری کنیم و با برنامه‌ریزی دقیق بهترین استفاده را از منابع ببریم. نکته مهم دیگر در این رابطه و همکاری با کارگاه‌های توانمند، کاربلد و متعهد است که با اهداف ما همسو باشند و مسئوولیت اجتماعی داشته باشند.
خوشبختانه هم کارکنان شرکت، هم مدیران شرکت‌ها و کارگاه‌هایی که با ما همکاری دارند، با این رویکرد شرکت طرح تدوین مهر همسو هستند و ما توانسته‌ایم قیمت‌ها را در حد قابل قبول که در توان اقشار خقوق بگیر باشد، نگه‌داریم و علیرغم پایین آوردن سود شرکت، کیفیت نوشت‌افزار کلیپس را بالاتر هم برده‌ایم. رضایت دانش‌اموزان و خانواده‌ها بالاترین پاداش ماست.
