صنعت چاپ لبنان که مشتري‌هاي پر و پا قرصي در منطقه دارد، پس از جنگ سوريه دچار بحران شده و با مشکلاتي در عرصه صادرات مواجه است. آمارها از کاهش ميزان صادرات محصولات چاپي اين کشور حکايت دارد.
مجله البنک والمستثمر چاپ بيروت در گزارشي به وضعيت صنعت نشر لبنان در ماه‌هاي اخير پرداخته است. در اين گزارش که توسط رايزني فرهنگي ايران در بيروت ترجمه و گزارش شده، به مشکلاتي پرداخته شده که طي ماه‌هاي گذشته مانع فعاليت‌هاي بين‌المللي و گسترش برنامه‌هاي داخلي اين صنعت در لبنان شده است.
به گفته اين مجله، اين روزها صنعت چاپ لبنان با دشواري‌هاي زيادي روبرو شده، به نحوي که موجب کاهش فعاليت و صادرات اين بخش شده است. مهمترين گرفتاري‌هاي ايجاد شده، ناشي از پيامدهاي بهار عربي بر اقتصاد لبنان، کاهش بهاي نفت در بازارهاي جهاني و کندي رشد کشورهاي وابسته به نفت خليج فارس است، اما به‌رغم اين مشکلات، اين صنعت همچنان از جمله صنايع پيشرو لبنان به شمار مي‌آيد و براساس گزارش «بانک لبنان و المهجر» در بخش صادرات، رتبه پنجم را به خود اختصاص مي‌دهد.
تسلط شرکت‌هاي کوچک بر بازار
براساس نظر ايلي رافائل، رئيس و مديرکل شرکت «Arab Printing Press»، بازار چاپ لبنان با حجم ۲۵۰ ميليون دلار، دربرگيرنده حدود ۱۰۰۰ شرکت است که به لحاظ وسعت، تنها ۴ درصد اين شرکت‌ها بزرگ هستند، ۱۰ درصد متوسط و مابقي شرکت‌هاي کوچک‌ند. بازيگران اصلي اين بازار عبارتند از Arab printing press ، Chemaly&chemaly، Dots، Ipex Printing Press وRaidy printing press .
کدام کشورها مشتري اصلي محصولات چاپي لبنان هستند؟
اطلاعات گمرک لبنان اشاره دارد که در نيمه اول سال ۲۰۱۶، محصولات چاپي به وزن ۱۶۵۹۵ تن و ارزش ۱۴.۳۳ ميليون دلار از اين کشور صادر شده است و براساس گفته هشام منيمنه، سهام‌دار شرکت IPEX، هفتاد درصد از محصول چاپخانه‌هاي لبنان صادر مي‌شود. بيشترين واردکننده اين محصولات، به ترتيب کشورهاي الجزاير (۵۰.۱۹ درصد)، عربستان (۳۰.۱۰ درصد) و عراق (۷۰.۹ درصد) بوده‌اند.
کاهش صادرات و واردات
صادرات کاغذي لبنان در سال ۲۰۱۲ از ۵۳.۱۳۵ تن يا ۷۴.۹۹ ميليون دلار به ۳۹.۳۷۵ تن يا ۱۲.۷۸ ميليون دلار در سال ۲۰۱۵ کاهش يافت و اين کاهش در سال ۲۰۱۵ نسبت به سال ۲۰۱۴، ۲۶.۳۷ درصد در ارزش و ۴۰.۲۵ درصد در وزن بوده است. همچنين پايين آمدن قيمت نفت و به دنبال آن تقليل بودجه کشورهاي خليج فارس، باعث کاهش تقاضاي محصولات چاپي لبنان در کشورهاي عربي شده است.
در بخش واردات در نيمه سال جاري، محصولات چاپي به وزن ۸۵.۲ هزارتن به ارزش تقريبي ۹۵.۲۹ ميليون دلار به لبنان وارد شده است و تراز تجاري اين صنعت حدود ۱۴ هزار تن يا بيش از سه ميليون دلار است. واردات در سال ۲۰۱۵، ۳۰.۱ درصد از نظر حجمي و ۹۱.۵ درصد از نظر ارزش کاهش داشت و به ۵۴۶۲ تن و ۱۳.۵۷ ميليون دلار رسيد.
فرانسه با سهم ۷۲.۲۵ درصد، در صدر فهرست کشورهاي صادرکننده محصولات چاپي به لبنان قرار دارد. بعد از آن آمريکا با ۵۵.۲۳ درصد در رتبه دوم و انگليس با ۶۵.۱۸ درصد در رتبه سوم جدول است. واردات لبنان در اين بخش در سال ۲۰۱۲ حدود ۷۱۲۷ تن و ارزش ۳۶.۶۸ ميليون دلار بوده است.
صنعت ريشه‌داري که با تنگناهايي مواجه است
صنعت چاپ و نشر در لبنان اولين بار از صومعه مارک آنتونيوس قزحيا در شمال کشور در سال ۱۵۸۵ آغاز شد و لبناني‌ها دفترهاي نمايندگي در کشورهايي مانند انگليس، امارات، عربستان، عراق و ساحل عاج براي بازاريابي توليدات خود ايجاد کردند و حق چاپ و نشر مجموعه‌هاي بزرگي از کتاب‌هاي دانشگاهي را به دست آوردند.
از آغاز قرن حاضر، اين صنعت با استفاده از موقعيت جغرافيايي لبنان و آزادي بيان حاکم در اين کشور، شاهد رشد و شکوفايي قابل توجهي بوده است اما با آغاز بيداري اسلامي و تغييرات در کشورهاي عربي، با مشکلات بزرگي روبرو شده است؛ چرا که کشورهاي عربي مشتريان اصلي محصولات چاپي لبنان بوده‌اند.
همچنين جنگ سوريه بسياري از درها را در سوريه، يمن و اقليم کردستان به روي بازارهاي اين صنعت بسته است و با توجه به اين که هزينه حمل و نقل هوايي لبنان بسيار گران است، اين جنگ، صاحبان اين صنعت را واداشته تا براي صادرات محصول خود به حمل و نقل دريايي که گران و بسيار زمان‌بر است روي آورند.
