تحقیق و ترجمه از: احسان اشرفی
اتحادیه‌ها و تشکل‌های صنفی در نظام‌های صنفی و حکومتی و نیز در ارتباطات اجتماعی کشورهای اروپایی از جایگاه و اعتبار ویژه‌ای برخوردارند، این اعتبار به آنها اعطا نشده، بلکه براساس انتخاب درست اعضا و شایستگی منتخبان آنها و عملکرد سنجیده طی سال‌ها کسب شده‌است. در کشور ما متاسفانه به دلایل گوناگون تاریخی و اجتماعی، تشکل‌های صنفی از تکامل و پویایی به‌دور افتاده و بنابر سلیقه حکومت‌ها ضعیف و وابسته نگاه داشته شده‌اند. فرصت‌طلبی‌های افرادی که خود را به حکومت می‌چسبانند، اگر در این تشکل‌ها مجال پیدا کنند، این نهادهای مدنی را از درون پوک و بی‌اعتبار می‌کنند.
تشکل‌های صنفی صنعت چاپ در ایران طی نیم قرن گذشته، علیرغم فراز و فرودهایی مختصر، شاهد چنین آسیب‌هایی بوده‌اند.
حالا با ورود نسل‌های جدیدتر به عرصه رقابت‌های صنفی و تحول‌خواهی و تمایل به پیشرفت آنها، جا دارد نگاهی بیاندازیم به رویه‌ها و عملکرد و سازماندهی تشکل‌های صنف چاپ در انگلستان و اروپا. شاید مرور این تجربه درس‌هایی برای ما در بر داشته باشد.
سایت اطلاعاتی «وایزگیک» در تعریف خود، اتحادیه‌های صنفی را سازمان‌هایی توصیف می‌کند که شرکت‌های فعال در هر بخش می‌توانند با پیوستن به آنها سود، قدرت و اطلاعات خود را افزایش دهند.
بر اساس این تعریف هدف اصلی اتحادیه‌های صنفی، حفاظت از منافع اعضایشان و تلاش برای بهبود تجارت آنهاست و اتحادیه‌ها برای رسیدن به این هدف از ابزار متفاوتی مانند اطلاع‌رسانی، برگزاری کنفرانس، تبلیغ، لابی‌گری در دولت و ارائه آموزش به مردم درباره بخش صنعتی مخصوص خود استفاده می‌کنند.
ایجاد اتحادیه‌های «صنفی و پیوستن شرکت‌ها به آنها قدرت تمامی این شرکت‌ها را متمرکز کرده و باعث می‌شود بتوانند علاوه بر برخوردار از قدرت چانه‌زنی بالا، برای اعمال هرچه بیشتر سیاست‌هایشان از توانایی انجام پروژه‌های بزرگ تحقیقاتی برخوردار شوند.
اتحادیه‌های صنفی همچنین از ابزار تبلیغات برای تبلیغ محصولات یک شرکت خاص استفاده نمی‌کنند اما تبلیغات خود را بر افزایش آگاهی مردم نسبت به مزایای آن صنعت خاص و محصولات و پیشرفت‌های جدید در آن عرصه متمرکز می‌کنند.
این اتحادیه‌ها معمولا خود را به‌عنوان سازمان‌های غیرانتفاعی به ثبت می‌رسانند زیرا فعالیت آنها نه برای کسب سود مادی بلکه برای کمک به شرکت‌های عضو صورت می‌گیرد. اتحادیه‌ها همچنین عموما با تصویب آیین‌نامه‌هایی اعضای خود را در راستای اهداف مشترک همسو می‌کنند و گاهی ممکن است اعضا را به خاطر نقض این قوانین اخراج کنند که این مساله می‌تواند تاثیر بسیار منفی بر اعتبار شرکت اخراج شده داشته باشد.
اهمیت اتحادیه‌های صنفی در جهان هم اکنون چنان افزایش یافته است که تقریبا هیچ شرکت بزرگ و یا حتی متوسطی وجود ندارد که به نوعی در اتحادیه‌های مربوط به بخش صنعتی ویژه خود عضو نباشد.
این اهمیت در جهان امروزه‌ی تا آنجاست که اتحادیه‌های صنفی مختلف، ـ که هریک خود شاید تا هزاران عضو نیز داشته باشند ـ مجددا با ایجاد اتحادیه‌های بزرگتر، که اتحادیه‌هایی برای اتحادیه‌های صنفی محسوب می‌شوند، تلاش می‌کنند قدرت و نفوذ خود را هرچه بیشتر افزایش دهند.
انجمن اتحادیه‌های صنفی انگلیس، یکی از این نوع اتحادیه‌هاست که اعضای آن را اتحادیه‌های اصناف مختلف تشکیل میدهند. این اتحادیه که بزرگترین مجمع برای کل اتحادیه‌های صنفی در این کشور است، در جدیدترین گزارش خود نقش نمایندگی انجمن‌های صنفی را مهم‌ترین عامل اهمیت این اتحادیه‌ها دانسته و همکاری با آنها را برای تمامی شرکت‌ها، قانونگذاران و حتی مشتریان ضروری توصیف می‌کند.
انجمن اتحادیه‌های صنفی، انجمنی فراگیر از اتحادیه‌های صنفی موجود در انگلیس است که اعضای آن، انجمن‌های اتحادیه‌های صنفی صنایع مختلف هستند و هدف آن نیز گسترش استفاده از اتحادیه‌های صنفی، اطلاع‌رسانی درباره نقش آنها، بهبود شرایط تجارت و حمایت از این اتحادیه‌ها است.
بر اساس گزارش منتشر شده توسط انجمن اتحادیه‌های صنفی، هم اکنون در حدود ۹۰۰ اتحادیه صنفی مختلف در انگلیس وجود دارد که از این میان ۳۰۰ اتحادیه عضو انجمن اتحادیه‌های صنفی هستند. این ۳۰۰ اتحادیه عضو انجمن، خود نماینده‌ی بیش از ۵۰۰هزار شرکت و صنعت مختلف در انگلیس محسوب می‌شوند.
اتحادیه‌های صنفی، سازمان‌هایی غیردولتی‌اند که با دریافت مبلغی حق عضویت، خدمات بسیاری را برای این اعضا که معمولا دارای منافع یکسان هستند تامین می‌کنند. باید توجه داشت روسای این اتحادیه‌ها توسط اعضای آنها انتخاب می‌شوند.
خدمات ارائه شده توسط این اتحادیه‌ها شامل موارد بسیاری از برگزاری کنفرانس‌ها، شبکه‌سازی، ارائه برنامه‌های آموزشی، مشاوره تخصصی، چاپ نشریات تخصصی و بسیاری موارد دیگر می‌شود. با این وجود شاید بتوان عمده‌ترین نقش این اتحادیه‌ها را نقش نماینده‌گونه آنها برای انتقال نظرات و عقاید اعضایشان به دولت‌ها، آژانس‌ها و در برابر رسانه‌ها دانست.
چرا شرکت‌ها باید به اتحادیه‌های صنفی بپیوندند؟
پیوستن به اتحادیه‌های صنفی در بلندمدت از نظر اقتصادی به نفع شرکت‌ها است. اتحادیه‌های صنفی در قلب صنایع خود حضور داشته و مزایای بسیاری را در اختیار اعضا قرار میدهند. این مزایا شامل ارائه راهکارهای افزایش سود؛ مانند مشاوره‌های رایگان در موارد مختلف، امکان دسترسی به خدمات ارزان‌تر و جلوگیری از هزینه‌های اضافی قانونی است که می‌توانند هزینه زیادی را به هر چاپخانه‌ای تحمیل کنند.
اتحادیه‌ها معمولا صدای بخش‌های مخصوص خود محسوب شده و می‌توانند اعضای خود را در تمامی سطوح، نمایندگی کنند. به همین دلیل است که دولت می‌تواند در زمان اتخاذ تصمیم، اطمینان داشته باشد که صدای تمامی افراد و شرکت‌های موجود در هر بخش را از زبان کسانی که در جهت منافع آنها تلاش می‌کنند، شنیده است. این‌ها مزایای بزرگی هستند و باید توجه داشت با افزایش تعداد اعضای اتحادیه‌ها نفوذ و قدرت آنها نیز افزایش می‌یابد.
اتحادیه‌ها در صنایع مربوط به خود نقش محوری داشته و بسیار قابل اعتماد هستند و به همین دلیل می‌توانند اطلاعات و خدماتی را ارائه کنند که گروه‌های دیگر قادر به ارائه آنها نیستند. این خدمات می‌تواند شامل جمع‌آوری اطلاعات حساس برای ارائه گزارش‌های کاملی از وضعیت تجارت تخصصی اعضایشان و یا مدیریت قوانین مصرفی باشد.
اتحادیه‌ها معمولا مشاوره‌های تخصصی را خصوصا در زمینه‌های تکنیکی، قانونی و تجاری به اعضای خود ارائه می‌کنند که این اطلاعات گاهی به سادگی در اختیار شرکت‌های کوچک و متوسط قرار ندارد.
اتحادیه‌ها معمولا پروژه‌هایی را در جهت منافع تمامی اعضا و یا کل صنعت فعال در آن اجرا می‌کنند و شرکت‌های عضو، این امکان را دارند تا از نزدیک در این پروژه‌ها فعالیت کرده و بر نتیجه آنها تاثیرگذار باشند.
اتحادیه‌ها با برگزاری کنفرانس‌ها و نمایشگاه‌ها مختلف علاوه بر ارائه اطلاعات درباره مسائل مختلف یک صنعت، امکان ارتباط میان اعضا را نیز فراهم می‌کنند.
اتحادیه‌ها به صورت دائمی اطلاعاتی را درباره تغییرات استانداردهای فناوری و سیاست‌ها و اخبار مربوطه را برای اعضای خود ارسال کرده و پیشاپیش درباره تاثیرات احتمالی این تغییرات بر صنعت و روش‌های مواجه با آنها به اعضای خود هشدار میدهند.
اتحادیه‌ها همچنین با انجام مذاکره و توافق با تولیدکنندگان و ارائه‌دهندگان خدمات می‌توانند نیازهای اعضای خود را با هزینه‌ای پایین‌تر در اختیار آنها قرار دهند. این خدمات می‌تواند شامل دریافت نرخ‌های پایین‌تر حق‌بیمه، خدمات حمایتی از اتومبیل‌های شرکتی، بهداشت و انجام خدمات مربوط به مدیریت منابع انسانی باشد. برخی از اتحادیه‌ها در این توافق‌ها توانسته‌اند نرخ‌های بسیار پایین‌تری را نسبت به بازار برای اعضای خود فراهم کنند.
پیوستن به اتحادیه‌های صنفی، همچنین می‌تواند باعث بهبود وجهه یک شرکت شود، چراکه پیوستن به این اتحادیه‌ها در بسیاری از صنایع خصوصا در صنایع به شدت تحت کنترل، نشانه‌ای از کیفیت محسوب می‌شود.
چرا دولت باید با اتحادیه‌های صنفی مشاوره کند؟
اتحادیه‌های صنفی نماینده‌های شرکت‌های خصوصی هستند و این شرکت‌ها تنها گروهی هستند که می‌توانند باعث رشد اقتصادی کشور و کاهش بدهی عمومی دولت‌ها شوند.
اتحادیه‌های صنفی نمایندگان منافع اعضای خود بوده و معمولا سیستم خوبی برای جمع‌آوری اطلاعات دارند. این اتحادیه‌ها همچنین پیش از دیگران از سیاست‌های درحال تدوین برای هر بخش از صنعت در دولت اطلاع داشته و افراد موثر در اتخاذ این سیاست‌ها را نیز می‌شناسند. استفاده از سیاست به اشتراک گذاشتن اطلاعات در داخل سازمان نیز به افزایش این آگاهی در اتحادیه‌ها کمک می‌کند. استفاده از این اطلاعات جامع می‌تواند کمک بسیاری به شرکت‌های عضو باشد. همچنین باید توجه داشت میزان اعتبار اتحادیه‌ها نیز در این مسیر بسیار اهمیت دارد، زیرا یک اتحادیه معتبر که به عنوان نماینده واقعی اعضای خود شناخته شود می‌تواند فعالیت بهتری داشته باشد.
اتحادیه‌های صنفی همچنین می‌توانند تاثیر قوانین جدید بر صنایع خود را بررسی کرده و اطلاعات بیشتری را درباره این قوانین و بهتر کردن آنها به مسئولان قانونگذاری ارائه کنند.
اتحادیه‌های صنفی معمولا اطلاعات بسیاری درباره صنایع خود داشته و می‌توانند این اطلاعات را به سرعت در اختیار قانونگذاران قرار دهند. این اتحادیه‌ها رهبران تفکرات نوین، ایجاد استاندارد، اتخاذ سیاست‌های کنش‌گرایانه و توسعه یک استراتژی بلندمدت عمل‌گرایانه و شفاف در صنایع مربوط به خود هستند. به همین دلیل دولت‌ها می‌توانند همکاری نزدیکی با این اتحادیه‌ها داشته باشند. اتحادیه‌های صنفی همچنین می‌توانند مشکلات و معضلات بخش‌های خود را شناسایی کرده و راه‌حل‌هایی را برای آنها ارائه کنند.
نظرات اتحادیه‌های صنفی درباره سیاستگذاری‌های دولتی مبتنی بر بهترین اطلاعات موجود مربوط به آن صنعت است که توسط اعضا در اختیار اتحادیه قرار می‌گیرد. این مساله می‌تواند برآورد دقیق‌تری از تاثیر این سیاست‌ها بر صنعت را در اختیار سیاستگذاران قرار دهد.
اتحادیه‌های صنفی عموما تلاش دارند تا در عین همکاری با دیگران تفاوت‌های خود را با آنها کاهش داده و نقاط مشترک بیشتری را با آنها پیدا کنند. آنها می‌توانند با همکاری نزدیک با دولت از ایجاد شبکه، اتحادیه و عرصه‌های جدیدی حمایت کنند که می‌توانند باعث همکاری بیشتری با دولت در عرصه سیاستگذاری شوند.
اتحادیه‌های صنفی تاثیرگذارترین ارگان‌ها برای ایجاد ارتباط مستقیم و فعال میان دولت‌ها و صنایع مختلف هستند.
چرا دیگران باید با اعضای اتحادیه‌های صنفی همکاری کنند؟
استفاده از شرکت‌های عضو اتحادیه‌های صنفی می‌تواند باعث آرامش خیال بیشتری شود، زیرا اکثر اتحادیه‌های صنفی شرایط ویژه‌ای برای عضوگیری داشته و علاوه بر انجام برآورد اولیه از اعضا، وضعیت شرکت‌های عضو را در دوره عضویت نیز به صورت دائم بررسی می‌کنند تا استانداردهای آن را تحت نظر داشته باشند. وجود لوگوی اتحادیه صنفی در سربرگ شرکت‌ها، نشانه‌ای از اعتبار آن شرکت‌ها است.
اکثر اتحادیه‌های صنفی مقرراتی دارند که اعضای آنها را موظف می‌کند حداقلی از استانداردها را رعایت کند.
استفاده از شرکت‌های عضو اتحادیه‌های صنفی همچنین به این معنی است که در صورت خراب شدن هر بخشی از کار، مشتری می‌تواند برای پیگیری کار خود به اتحادیه مراجعه کند. باید توجه داشت حتی بهترین شرکت‌های جهان نیز گاهی دچار مشکل می‌شوند. استفاده از شرکت‌های عضو اتحادیه‌های صنفی به این معنی است که مشتری در صورت مواجه با مشکل، می‌تواند از سیستم ثبت شکایت اتحادیه استفاده کند و اتحادیه نیز می‌تواند با بر عهده گرفتن نقش میانجی میان شرکت و مشتری، به حل آن کمک کند.
برخی اتحادیه‌های صنفی همچنین برنامه‌های تضمین حفظ پیش پرداخت را نیز ارائه می‌کنند. این برنامه‌ها تضمین می‌کنند در صورتی که یکی از شرکت‌های عضو اتحادیه به هر دلیلی نتواند کار مشتری را انجام دهد آن مشتری پیش پرداخت خود را از دست نداده و می‌تواند کار خود را از طریق دیگر شرکت‌های عضو اتحادیه انجام دهد.
اتحادیه‌های صنفی همچنین گاهی اعضای خود را ملزم به استفاده از بیمه تامین گارانتی بلندمدت می‌کنند. استفاده از این بیمه‌ها به این دلیل اهمیت دارد که برخی اجناس یا خدمات ارائه شده توسط شرکت‌ها، نیازمند گارانتی‌های بسیار طولانی هستند و در صورتی که در این دوره طولانی گارانتی شرکت اصلی تعطیل شود، دیگر هیچ شرکتی مسئولیت تامین گارانتی را بر عهده نخواهد داشت و هزینه تعمیرات بر عهده مشتری خواهد افتاد. بیمه‌های گارانتی به شرکت‌های عضو اتحادیه این امکان را میدهند که خدمات گارانتی بلندمدت خود را بیمه کنند تا حتی در صورت تعطیلی شرکت اصلی، شرکت بیمه موظف باشد هزینه گارانتی اعلام شده توسط شرکت را پرداخت کند.
اعضای اتحادیه‌های صنفی معمولا شرکت‌های معتبری هستند، زیرا در صورتی که شرکتی در انجام فعالیت‌های خود جدی نباشد زحمتی برای پیوستن به اتحادیه‌ها و بهبود شرایط خود نخواهد کشید.
همچنین برخی از اتحادیه‌های صنفی توسط دولت‌ها مورد تایید قرار می‌گیرند که نمونه آن دریافت استاندارد «تراست مارک» در انگلیس توسط اتحادیه‌هاست. دریافت این‌گونه استانداردها توسط اتحادیه‌ها به این معنی است که اعضای آنها باید حتی از استانداردهای بسیار بیشتری نسبت به دیگران برخوردار باشند و این‌گونه تاییدیه‌ها توسط دولت می‌تواند باعث آرامش خاطر بیشتر مشتریان شود.
«ایان لوکاس» نماینده مجلس عوام انگلیس و معاون بخش تجارت و اصلاح قوانین در وزارت تجارت، نوآوری و تخصص درباره اهمیت اتحادیه های صنفی می‌گوید: «اتحادیه‌های صنفی نقش کلیدی در گسترش روش‌های بهینه کار، رقابتی کردن شرکت‌ها و قانونگذاری دارند. این اتحادیه‌ها می‌توانند نیازها و خواسته‌های اعضای خود را به اطلاع دولت رسانده و همچنین اعضای خود را به سرعت از قوانین تصویب شده دولتی مطلع کنند که این ارتباط سازنده میان دولت و اتحادیه‌ها از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر قانونگذاری است.»
نمونه وظایف یک اتحادیه چاپ
فدراسیون صنایع چاپ بریتانیا که بزرگترین اتحادیه صنفی چاپ در این کشور بوده و تاکنون گزارش‌های بسیار جامعی درباره مسائل مختلف صنعت چاپ منتشر کرده، در اساسنامه خود مسئولیت‌هایش را شامل موارد زیر اعلام کرده است:
- کمک به اعضا و دیگران برای بهبود روندهای کاری و سود شرکت با ارائه انواع خدمات تجاری
- معرفی و بررسی مسائل اساسی که اعضایش با آن مواجه هستند و همچنین مطلع کردن دولت و دیگر نهادهای ذیصلاح از این مسائل و نظر اعضایش درباره آنها.
- صحبت، مذاکره و توافق با اتحادیه‌های کارگری و راهنمایی اعضا درباره شیوه‌های مدیریت منابع انسانی.
- تبلیغ و اطلاع‌رسانی درباره دستاوردهای صنعت چاپ و تلاش برای شناسایی و جذب شرکت‌های فعال در زمینه چاپ که هنوز به عضویت در نیامده‌اند.
- دفاع از منافع جمعی تمامی اعضا
- فراهم کردن شرایط برای ملاقات اعضا با یکدیگر با هدف تبادل اطلاعات، اجرای پروژه‌های جمعی و بهبود سوددهی.
- میانجی‌گری میان اعضا با شرکت‌های خدماتی دیگر، یا اعضا با مشتریان و یا در بین خود اعضا در زمان بروز مشکل نیز از دیگر مسئولیت‌های این فدراسیون است.
بر اساس این اساسنامه تمامی شرکت‌های فعال در زمینه چاپ و نشر و همچنین شرکت‌های مرتبط با آنها که به آنها خدمات ارائه می‌کنند می‌توانند به عضویت فدراسیون صنایع چاپ درآیند گرچه برای تایید عضویت، این شرکت‌ها باید در حال فعالیت بوده و ورشکست نباشند و مدیرعامل آنها نیز نباید سابقه محکومیت کیفری داشته باشد.
این شرکت‌ها همچنین پس از پذیرفته شدن عضویت، باید برای ادامه عضویت خود برخی از قوانین را رعایت کنند.
شرکت‌های عضو موظف هستند تمامی اطلاعاتی را که فدراسیون صنایع چاپ برای انجام تحقیقات و انتشار گزارش‌های جامع از وضعیت صنعت چاپ به آنها نیاز دارد، در اختیار مسئولان این فدراسیون قرار دهند.
چاپخانه‌های انگلستان در صورت مشارکت در فعالیت‌هایی که به محکومیت کیفری آنها و یا مدیران عاملان آنها در دادگاه منجر شود از فدراسیون صنایع چاپ اخراج می‌شوند. نپرداختن به موقع حق عضویت، ورشکستگی، انحلال و یا ورود عضو به نظام دولتی نیز از دیگر عواملی هستند که می‌توانند باعث سلب عضویت از اعضا شوند.
اعضا همچنین موظفند در صورت تصمیم‌گیری برای خاتمه دادن به عضویت، خروج خود را از فدراسیون سه ماه زودتر به اطلاع مسئولان برسانند در غیر این‌صورت همچنان تا ۳ ماه باید حق عضویت خود را پرداخت کنند.
- اتحادیه‌ها و وظایف اولویت‌دار تحقیقاتی
«کتی وود وارد» مدیر ارشد اجرایی فدراسیون صنایع چاپ انگلیس درباره‌ی اهمیت نقش اتحادیه‌های صنفی در صنعت می‌گوید: «اتحادیه‌ها، گروه‌هایی دارای اعضایی با منافع مشترک هستند که برای رسیدن به این منافع با یکدیگر همکاری می‌کنند و به همین دلیل اتحادیه را می‌توان در هر صنعتی پیدا کرد.»
او می‌افزاید: «اتحادیه‌ها همچنین ارگان‌هایی تجاری هستند که درآمدشان از راه حق عضویت پرداخت شده توسط اعضا فراهم می‌شود و آنها نیز این درآمد را صرف بهبود وضعیت اعضا می‌کنند.»
وود وارد می‌گوید: «با این وجود اتحادیه‌های صنفی گاهی در فعالیت‌های خود عدم شفافیت نشان داده و در عین دریافت حق عضویت‌های کلان و غیر مشخص در بسیاری موارد (مانند چانه‌زنی درباره حداقل حقوق و یا لابی‌گری‌های بیهوده و پرخرج در دولت) عملکرد ضعیفی از خود نشان میدهند این مساله می‌تواند باعث کاهش رویکرد شرکت‌ها به اتحادیه‌ها به صورت عمومی شود.
اتحادیه‌های صنفی برای حفاظت از منافع اعضایشان تشکیل می‌شوند و معمولا در مسائلی مانند امنیت و بهداشت کارگران، قوانین کارگری، ارائه آموزش، توافقنامه‌های حقوقی و لابی‌گری در دولت برای حفاظت از منافع اعضا، در تصمیمات فعالیت می‌کنند. اتحادیه‌های صنفی صنعت چاپ نیز معمولا وظایف مشابهی بر عهده داشته و علاوه بر راهنمایی شرکت‌های چاپ درباره قوانین تجارت تاثیر این قوانین بر فعالیت شرکت‌های فعال در زمینه چاپ را نیز بررسی می‌کنند.»
وی می‌افزاید: «ارائه چنین خدماتی به شرکت‌ها، نیازمند سرمایه‌گذاری بر روی متخصصان و منابع ویژه‌ای است که بتوانند با جمع آوری و تحلیل داده‌ها و ارائه راهنمایی و راهکار به تمامی اعضا کمک کنند.»
مدیر بزرگترین اتحادیه صنفی صنعت چاپ در انگلیس ادامه می‌دهد: «بسیاری از اتحادیه‌های صنفی مانند فدراسیون صنایع چاپ بریتانیا مجموعه‌ای از شرکت‌های کوچکتر محلی و یا شرکت‌های فعال در بخش‌های خاص هستند که این‌گونه اتحادیه‌ها در برخی بخش‌ها بسیار موفق عمل کرده‌اند.
چنین اتحادیه‌هایی در بهترین حالت می‌توانند راهکاری برای سرمایه‌گذاری گسترده در صنعت باشند و در بدترین حالت نیز ممکن است به اتحادیه‌هایی بی‌هدف تبدیل شوند. اما باید توجه داشت اتحادیه‌ها برای داشتن بهترین عملکرد در برابر اعضا باید در دسترس، مقرون به صرفه، فعال و پرانرژی باشند.
همچنین از نقش اعضا و نقش رهبری در عملکرد اتحادیه نیز نباید غافل شد، زیرا اعتبار و عملکرد اتحادیه ها معمولا بازتابی از اعتبار و عملکرد اعضایشان است و اتحادیه در واقع نقش رهبری این اعضا برای رسیدن به هدف مشترک را بر عهده دارد.
بهترین نمونه از نقش رهبری اتحادیه‌ها را می‌توان در «فدراسیون اتحادیه‌های چاپخانه‌های دیجیتالی و صفحه‌ای» یا «فسپا» مشاهده کرد، که شامل ۲۶ اتحادیه صنفی چاپی اروپایی از کشورهای مختلف و همچنین ۱۰ عضو در خارج از اروپا است.
فسپا یکی از بزگترین اتحادیه‌های ما در صنعت چاپ اروپا است، که خود متشکل از اتحادیه‌های چاپ کشورهای مختلف بوده و بخش اصلی فعالیت آن بر سرمایه‌گذاری بر روی تحقیقات صنعت چاپ، منابع علمی و فناوری و برگزاری کنفرانس‌ها و نمایشگاه‌ها برای اعضایش متمرکز است.
اتحادیه‌های صنفی حتی در بسیاری از مسائل حاشیه‌ای مانند مقابله با تغییرات جوی نیز فعالیت می‌کنند. چنان‌که گزارش اخیر فسپا به نام «راهنمای صنعت چاپ دوستدار محیط زیست» به بررسی اهمیت آگاهی درباره محیط زیست در صنعت چاپ، گازهای مضر تولید شده توسط این صنعت، کنترل ضایعات و بهترین شیوه عملکرد چاپخانه برای به حداقل رساندن آثار سوء بر روی محیط زیست می‌پردازد.
هزینه انجام و انتشار این تحقیقات تماما توسط اعضا پرداخت شده و منافع آنها نیز در اختیار همین اعضا قرار می‌گیرد. به طوری که گرچه فسپا درآمد زیادی در سال‌های گذشته داشته، اما از سال ۲۰۰۵ تا کنون بیش از یک و نیم میلیون پوند از درآمدهای ناشی از حق عضویت و برگزاری نمایشگاه‌ها را مجددا در مسائل و گزارش‌های مرتبط با همین صنعت، سرمایه‌گذاری کرده است.» 
این مدیر ارشد فدراسیون صنایع چاپ ادامه می‌دهد: «بخش زیادی از این درآمدها در پروژه‌های محلی برای آموزش دادن به چاپخانه‌ها و مشتریانشان هزینه شده است و بخش دیگری نیز برای بهتر کردن وضعیت بازار چاپ از طرق مختلف خرج شده است که این فعالیت‌ها باعث شده میزان سود شرکت‌های چاپ و میزان اطلاع چاپخانه‌ها از فناوری های جدید افزایش یابد.
با این وجود باید توجه داشت بسیاری از اتحادیه‌های صنفی نیز وجود دارند که با اتخاذ رویکردهای غیر شفاف به دریافت حق عضویت‌های کلان و بی‌اعتنایی به مسئولیت‌های اصلی خود می‌پردازند اما میزان حمایت از این اتحادیه‌ها در صنعت چاپ طی سال‌های گذشته به سرعت درحال کاهش یافتن بوده است. اتحادیه‌ها دیگر نمی‌توانند با بی‌اعتنایی از کنار بسیاری از مسائل عبور کنند و اعضای تمامی اتحادیه‌ها انتظار دارند اتحادیه‌هایشان عملکردی مشابه اتحادیه‌های «اینترگراف» و فسپا داشته باشند.
اتحادیه بلژیکی اینترگراف یک کنفدراسیون بین‌المللی متشکل از ۲۳ فدراسیون چاپ ملی در ۲۰ کشور مختلف اروپایی است، که هدفش نیز گسترش صنعت چاپ و حمایت از منافع چاپخانه‌ها با استفاده از لابی‌گری در سطح پارلمان اروپایی است.
همچنین باید توجه کرد نقش و میزان فعالیت و اهمیت اتحادیه‌های صنفی خصوصا در صنعت چاپ طی چند سال گذشته به شدت رشد کرده است زیرا با گسترش رسانه‌های مختلف عملکرد شرکت‌های چاپ امروزه بسیار فراتر از چاپ مرکب بر روی کاغذ است.
گسترش شدید فعالیت‌های جدید مرتبط با صنعت چاپ، باعث شد ما نیز در فدراسیون صنایع چاپ تلاش کنیم تا با ایجاد ارتباط با بسیاری از شرکت‌های مختلف فعال در زمینه های متفاوت صنعت چاپ آنها را به پیوستن به اتحادیه‌ها و به اشتراک گذاشتن اطلاعات با یکدیگر ترغیب کنیم.»
