فرصت ها و تهدیدهای بازارچاپ در عصر کووید ۱۹
نویسنده: رالف شلوزر
تحلیل‌گر فناوری با سابقه ۳۰ ساله در صنعت چاپ و علاقمند به روش‌های جدید چاپ
گروه ترجمه
بحران کرونا در سراسر جهان بر روی تمام صنایع از جمله صنعت چاپ تأثیر منفی گذاشته است. در عین حال برخی از کاربردهای چاپی به‌ویژه در کشورهای غربی با افزایش تقاضا روبه‌رو شده‌اند. در مقاله‌ای که پیش روی شماست این کارهای چاپی و دورنمای صنعت چاپ در دوران کرونا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
تردیدی نیست که کووید ۱۹ تأثیر عمیقی بر صنعت چاپ گذاشته است. در حالی که بسیاری نگران تأثیر فعلی هستند، باید تا حدی به آینده نیز نگاه بیاندازیم. چنین تهدیدی باعث شده تا بین صاحب‌نظران در مورد عمر این ویروس و تأثیری که در درازمدت بر کسب و کارها و صنایع مختلف می‌گذارد، اختلاف‌نظر داشته باشد. با این حال نوعی اجماع در مورد این که پس از پایان یافتن وضعیت اضطراری فعلی، محدودیت‌های سخت‌گیرانه قرنطینه تا حدی کاهش پیدا می‌کند، بین آن‌ها وجود دارد.
متخصصان ویروس‌شناس معتقدند محدودیت‌ها دست کم تا یک سال دیگر ادامه پیدا خواهد کرد.
در عین حال رفتار مصرف‌کنندگان و استفاده از رسانه ها نیز طی ماه‌های اخیر بسیار تغییر کرده که البته جای تعجب ندارد. تنها شبکه‌های رسانه‌ای مثل نتفلیکس (Netflix) نیستند که از مزایای وضعیت اضطراری به وجود آمده در پی کووید ۱۹ بهره می‌برند، پژوهش به عمل آمده توسط شرکت آلمانی آپینیو (APPinio) نتایج جالبی به همراه داشته است؛ استفاده از برنامه‌های تلویزیونی و استریمینگ (Streaming) یا پخش زنده اینترنتی رشد فوق‌العاده‌ای داشته‌اند. در عین حال ۲۶ درصد از کسانی که در نظرسنجی شرکت آلمانی حضور داشتند، گفته‌اند که بیشتر کتاب می‌خوانند و ۹ درصد نیز در مقایسه با گذشته بیشتر روزنامه مجله مطالعه می‌کنند. بازی‌های گروهی تخته‌ای (Board gmaes) نیز ۲۰ درصد رشد داشته‌اند. رفتار خرید مصرف‌کنندگان نیز دستخوش تغییر شده است. در حالیکه مصرف‌کنندگان به صرفه‌جویی رو آورده‌اند، پول بیشتری برای خرید کتاب، گیم‌های رایانه ا ی، وسایل خانه و حتی لوازم و وسایل اداری می‌پردازند. این آمار چه مفهومی برای صنعت چاپ دارد؟
کارهای چاپی که در نتیجه اقدامات اضطراری و محدودیت‌های قرنطینه تقاضای بیشتری پیدا کرده‌اند.
با گذراندن هر چه بیشتر وقت در خانه، کتاب خوانی نیز رشد و گسترش پیدا کرده است. بسیاری از کتابهای داستانی و غیر داستانی با افزایش تقاضا روبه‌رو شده‌اند. با تعطیلی رستوران‌ها، تقاضا برای کتابهای آشپزی رشد سر سام‌آوری داشته است. از سوی دیگر، صرف زمان بیشتر در چهاردیواری خانه باعث شده تقاضا برای کتابهای رنگ‌آمیزی برای بزرگسالان و بچه‌ها نیز سیر صعودی پیدا کند. همچنین کتابهای راهنما برای ساختن انواع و اقسام وسایل و ابزار خانه نیز خواهان فراوانی پیدا کرده است. با این حال هر نوع کتابی هم مشمول عنایت وضعیت اضطرای همه‌گیری کرونا نشده است. تقاضا برای کتابهای راهنمای سفر، دستنامه‌ها (کتابهای راهنما) نیز با چالش روبه‌رو هستند در حال حاضر برنامه‌های اپلیکیشن به راحتی به این تقاضا پاسخ میدهند. عکسنامه‌ها نیز اکنون طرفداران فراوانی پیدا کرده‌اند. با وجود وقت اضافی در خانه خیلی‌ها سراغ عکس‌هایی که در لپ تاپ خود ذخیره کرده‌اند، می‌روند و برخی از آن‌ها را انتخاب و چاپ می‌کنند.
یکی از مشکلات خرید و فروش کتاب، توزیع آن است. با این که بعضی افراد مایلند از کتاب فروشی خرید کنند، در حال حاضر بیشتر مردم ترجیح میدهند کتاب را به صورت آنلاین خریداری کنند، به‌ویژه از سایت‌هایی نظیر آمازون. با این حال این خطر نیز وجود دارد که آمازون از توان مالی و اقتدار خود برای فروش هر چه بیشتر کتابهای الکترونیک استفاده کرده و کتابهای چاپی را به حاشیه براند. کتابهای چاپی حاشیه سود بیشتری برای نویسندگان و پدیدآورندگان اثر دارد. با این حال همه می‌دانیم که بیشتر اعضای قبیله کتاب خوان، کتابهای چاپی را ترجیح میدهند و فروش کتابهای اکترونیک تاکنون موفقیت آمیز نبوده است. ولی امکان دارد وضعیت غیرمعمول کرونا، این روند را تغییر دهد.
در این زمانه ناپایدار، در حالیکه خوانندگان وقت بیشتری برای خواندن در اختیار دارند، جای تعب نیست که روزنامه و نشریات چاپی نیز باردیگر احیا شده‌اند. ولی آن‌ها نیز با مشکل توزیع دست و پنجه نرم می‌کنند. در حالیکه بیشتر کشورها هنوز نشریات را به دست مشترکین می‌رسانند، میزان خرید از کیوسک‌ها کاهش فراوانی پیدا کرده است. در عوض نشریاتی که در قفسه سوپرمارکت‌ها عرضه می‌شود، شانس بیشتری دارند. بازار روزنامه نشریات رایگان که در ایستگاه‌های مترو و توزیع می‌شدند نیز سیرنزولی دارد و در حال حاضر بسیاری از نشریات و روزنامه‌ها را به در خانه مشترکین می‌رسانند. هنگامی که این نشریات به دست مخاطبان برسد، بازارش رونق می‌گیرد. تقاضا برای نشریات خبری نیز افزایش پیدا خواهد کرد. تقاضا برای نشریات ویژه مد و سرگرمی هم بالا می‌رود زیرا خوانندگان زمان بیشتری برای خواندن دارند. نشریات ویژه مصرف کنندگان و مواد روزمره نیز موقعیت‌های خوبی برای ناشران فراهم می‌کنند. شرکت‌ها مایلند با مشتریان خود ارتباط برقرار کرده اطلاع رسانی کنند. در بخش چاپ اقلام اداری نیز موقعیت‌های خوبی وجود دارد. چاپ کارت ویزیت با کاهش تقاضا رو به رو خواهد شد زیرا مردم دیگر از تماس با سطوح مختلف پرهیز می‌کنند. در عین حال چاپ تقویم، گزارش‌های مالی سررسید و موارد مشابه شاهد افزایش خواهد بود. موقعیت چاپ فضای باز هنوز کاملاً مشخص نیست باید صبر کرد و دید محدودیت‌های رفت و‌آمد تا چه حد برطرف می‌شود.
موقعیت‌های ویژه چاپی نیز وجود دارد که باید به آن توجه کرد. بازی‌های گروهی تخته‌ای (Board Games) یکی از این موارد است. وقتی صحبت از بازی تخته‌ای می‌شود همه یاد مونوپلی (در ایران ایروپلی) می‌افتند. ولی در حال حاضر تعداد زیادی از این نوع بازی‌ها وارد بازار شده است. مغازه‌ای در برلین بیش از چهارهزار مدل بازی تخته‌ای جورواجور به فروش می‌رساند. هر ساله صدها بازی جدید به لیست اضافه می‌شود. تمام این تخته‌های بازی باید چاپ شود و برش بخورند. از جمله موارد دیگر می‌توان به جورچین (پازل) اشاره کرد که تولید آن مستلزم عملیات برش ورق‌ها است. صرف زمان بیشتر در خانه به معنی نوسازی و تغییر دکوراسیون خانه است. در اینجا چاپ تزئینی از جمله، کاغذ دیواری، پوشش‌های دیواری و پارچه وارد میدان می‌شود. ولی چاپ سه‌بعدی استیکر و چاپ ترانسفر در سطوح مختلف را نیز نباید از یاد برد.
تبلیغات فضای باز دچار رکود خواهد شد ولی تقاضا برای بیل‌بورد و بنرهای اطلاع‌رسان بالا خواهد بود. این اقلام تبلیغاتی برای وضعیت اضطراری موجود و بحران کرونا ضروری هستند. و تقاضا برای چاپ آن‌ها مطمئناً رو به افزایش خواهد گذاشت.
مورد دیگری که باید به آن توجه کرد چاپ روی کاغذهای ضدباکتری است. کاغذ ضدباکتری می‌تواند به استانداردی ضروی و اجباری در بیمارستان‌ها و فضاهای عمومی تبدیل شود. هر چیزی که به بهداشت عمومی مربوط شود، در آینده تقاضاهای فراوانی خواهد داشت.
تردیدی نیست که کووید ۱۹ تأثیری منفی بر روی همه صنایع از جمله چاپ خواهد گذاشت. اقلام تبلیغاتی مربوط به رویدادها، نمایشگاه‌ها، تبلیغات فضای باز و محیطی و بسیاری از اقلام تبلیغاتی فروشگاه با کاهش شدید تقاضا مواجه خواهند شد. حتی بسته‌بندی نیز تا حدی دچار چالش خواهد شد، زیرا فروشگاه‌ها دیگر تمایل چندانی به بسته‌بندی های جذاب و طرح‌های پیچیده نخواهند داشت. علت آن هم کاهش خرید مستقیم مصرف کنندگان است. با این حال صنعت چاپ در دشوارترین و سخت‌ترین بحران‌ها نیز راه‌حل‌های فراوانی پیش پای چاپکاران برای کسب درآمد می‌گذارد. 
