مترجم: بيتا توفيقيان
اگر همين الان نگاهي به اطرافتان بياندازيد متوجه مي‌شويد که تقريبا همه اشياي ريز و درشتي که از آنها استفاده مي‌کنيد به شکلي داراي تصوير يا متن چاپ شده بر روي خود هستند. هرکدام از اين اشيا مي‌توانند با روش مخصوصي چاپ شده باشد ولي بخش بزرگي از آنها، بي‌شک توسط فرآيندي چاپ شده است که به آن چاپ داي سابليميشن مي‌گويند. اين نوع چاپ يک روش تصوير نگاري بر روي شي است که امکان چاپي با کيفيت و ماندگاري بسيار بالا، در کنار قيمت مناسب را فراهم مي‌آورد. فرآيند اين چاپ به قدري به‌صرفه است که چاپ تيراژ حتي يک نسخه هم براي آن امکان‌پذير است. به جاي استفاده از جوهرافشان‌هاي سنتي‌اي که رنگ را فقط بر روي سطح کار چاپ مي‌کنند، مي‌توان از روش داي سابليميشن استفاده کرد که با انتقال رنگ به عمق و بافت بستر چاپي، ماندگاري آن را ضمانت مي‌کند. کيفيت چاپ سابليميشن با گذر زمان فرسوده نمي‌شود زيرا در اين روش جوهر در منافذ سطح حبس مي‌شوند و از آنجايي که پس از خشک شدن دوباره به شکل جامد درمي آيند، توسط شستوشو از بين نمي‌روند. واژه سابليميشن به‌معناي “تصعيد“ است که به خاطر فرآيند تبديل جوهر آن از جامد به گاز، به اين نام نامگذاري شده است.
چاپ سابليميشن از جوهرهاي سابليميشن حساس به حرارت استفاده مي‌کند که توسط حرارت تصاوير را بر روي سطح چاپ مي‌کند. جوهر سابليميشن به شکل محلول ساخته مي‌شود تا از آن بتوان در چاپگرهاي جوهرافشان مخصوصي به نام dye sub transfer نيز استفاده کرد. در اين مواقع در کنار چاپگر جوهرافشان، از يک چاپگر حرارتي نيز براي انتقال جوهر سابليميشن و چاپ تصاوير و متن استفاده مي‌شود. در پروسه چاپ سابليميشن، زماني که تصاوير بر روي سطح چاپ مي‌شوند، جزئي از سطح شده و حتي با تماس دستتان بر روي آن، متوجه هيچ‌گونه برآمدگي چاپ نخواهيد شد. سطوح چاپ سابليميشن، صاف و لطيف و زيباست. يکي ديگر از مزاياي مهم اين نوع چاپ اين است که شما مي‌توانيد تصاوير مورد نظر خود را با تمام طيف رنگي آن، يکباره بر روي سطح موردنظر چاپ کنيد و نيازي به تنظيمات پيچيده توناژ رنگ‌ها که در روش‌هاي سنتي مثل چاپ اسکرين انجام مي‌گرفت، نداريد.
از چاپ سابليميشن بر روي انواع بسترها از جمله پلي‌استر، پليمر و پوشش‌هايي با ترکيبات پليمري مي‌توان استفاده کرد. جوهر سابليميشن مي‌تواند فيبر کاغذ را به خود جذب کند و در سطوح پارچه‌اي، آنقدر در بافت پارچه نفوذ کند که با آن کاملا يکپارچه شود. حرارت زياد چاپگر حرارتي نيز، جوهر سابليميشن را که به شکل جامد است، مستقيما تبديل به گاز مي‌کند و عمل تصعيد را انجام مي‌دهد. داغي حرارت چاپگر در اين زمان، ۱۸۰ درجه سانتيگراد است که جوهر بدون اينکه تبديل به مايع شود، مستقيما از جامد به گاز تبديل مي‌شود؛ اين کار باعث نگهداري از کيفيت رنگ در چاپ مي‌شود. نوعي کاغذ مخصوص چاپ سابليميشن نيز وجود دارد که يک روي آن مات و روي ديگر آن شفاف و براق است. فرآيند چاپ را روي سطح براق کاغذ انجام مي‌دهند، به اين ترتيب که ابتدا تصوير مورد نظر را بر روي يک کاغذ با کيفيت خوب چاپ مي‌کنند، سپس کاغذ را در چاپگر قرار مي‌دهند تا وضعيت نازل‌ها را بررسي کنند. در صورت رضايت بخش بودن وضعيت نازل‌ها، عمل چاپ بر روي کاغذ سابليميشن انجام مي‌گيرد. بهتر است کاغذ سابليميشن را در تاريکي قرار داد تا از برخورد نور با سطح آن جلوگيري شود. زيرا اشعه نور به تدريج کيفيت کاغذ را کاهش مي‌دهد. براي چاپ در دو طرف يک جسم، معمولا از کاغذهاي حرارتي يا تفلون استفاده مي‌کنند و بايد اين مورد را هميشه درنظر داشت که سطح شي هرگز نبايد مرطوب باشد، به همين خاطر بايد از خشک‌شدن جوهر چاپ بر روي شي اطمينان حاصل کرد زيرا در غير اين صورت کيفيت چاپ پايين مي‌آيد. از چاپ سابليميشن در ابعاد بزرگتر نظير چاپ روي ورق‌هاي فلزي و يا تخته شاسي در سايز A4 نيز استفاده مي‌شود.
از فرآيند چاپ سابليميشني که توسط چاپگر جوهرافشان انجام مي‌شود، نمي‌توان چاپ بر سطوح صد در صد طبيعي مثل کتان استفاده کرد؛ جوهر گاز شده، براي آنکه با بافت پارچه عجين شود نيازمند پارچه‌هايي با ترکيبت پليمري يا پلي‌استري است که داراي منافذ ريزي بر روي سطح خود هستند، در چاپ سابليميشن تنها براي سطوحي کاربر دارد که داراي منافذ هستند، در غير اين صورت، جوهر تنها بر روي سطح پارچه مي‌نشيند که با شستوشو و فرسايش از بين مي‌رود. پارچه‌هاي طبيعي به خاطر سطوح صاف و سيقلي‌شان، جوهر سابليميشن را به خود جذب نمي‌کنند و به همين دليل براي اين نوع چاپ مناسب نيستند. البته يکي از زمينه‌هاي رايج کاربرد چاپ سابليميشن، در چاپ تيشرت‌هاي کتاني است که داراي پوشش‌هاي ظريف ميکروني در سطح بيروني خود هستند. انواع کلاه‌ها و گرمکن‌هاي ورزشي، پد موس، ماگ‌ها، بشقاب‌هاي سراميکي، انواع جاکت، توپ و بسياري از چيزهايي از همين قبيل، توسط اين نوع چاپ تصويرنگاري مي‌شوند.
بيشتر سطوحي که براي چاپ جوهرافشان سابليميشن در نظر گرفته مي‌شوند، داراي رنگ سفيد هستند؛ اينکار به اين علت انجام مي‌گيرد که رنگ چاپ جوهرفشان شفاف است و براي تشخيص آن به رنگ پشت‌زمينه روشن نياز است تا جوهر بتواند خود را نشان دهد. سطوح سفيد مي‌تواند نياز به ايجاد تضاد رنگي را ايجاد کند و کيفيت رنگ‌ها را بهبود ببخشد. استفاده از سطوح چاپي سفيد همچنين امکان چاپ طيف وسيعي از رنگ را فراهم مي‌کند. از رنگ‌هاي فلزي درخشان مثل رنگ نقره‌اي و طلايي هم براي چاپ لوگو و تايپوگرافي‌ها استفاده مي‌شود که معمولا توسط چاپگرهاي ليزري تک رنگ و تمام رنگ زده مي‌شوند.
براي بسته‌بندي و انبار کردن اشيايي که چاپ سابليميشن بر روي آنها انجام شده مراقبت‌هاي ويژه‌اي را انجام مي‌دهند. اگر مواد چاپ شده با اين روش به‌طور مستقيم در تماس با يکديگر بوده و يا اينکه در تماس مستقيم با مواد مصنوعي باشند، اين احتمال وجود دارد که به مرور زمان رنگ سابليميشن به مواد مصنوعي ديگر پس داده شود، به همين خاطر محصولات چاپ شده را به‌هيچ‌وجه رودرروي هم قرار نمي‌دهند. هنگام نقل و انتقال آنها نيز، اين محصولات را در لفافه‌هاي پلاستيکي قرار نمي‌دهند. اگرچه بسياري از اشيايي که با روش سابليميشن چاپ مي‌شوند، در قسمت عمليات تکميلي، با پوشش‌هاي يووي کاور مي‌شوند که در اين صورت نيازي به مراقبت‌هاي ويژه نخواهد بود. از چاپ سابليميشن با پوشش يووي براي چاپ در محيط‌هاي بيروني استفاده مي‌شود.
تفاوت‌هاي چاپ سابليميشن با
چاپ اسکرين
چاپ داي‌سابليميشن از نظر حوزه کاربردي آن بيشترين شباهت را به چاپ اسکرين دارد؛ چاپ اسکرين نيز مانند روش داي‌سابليميشن، براي طرح زدن برروي بسياري از سطوح مختلف مسطح يا مدور از جمله پارچه، سراميک و فلز، مورد استفاده قرار مي‌گيرد. چاپ اسکرين روش سنتي و دستي چاپ است که طي فرآيند آن، از يک توري يا شابلون براي انتقال تصاوير استفاده مي‌شود، به اين ترتيب که ابتدا با يک لايه نازک شابلون يا قاب را تهيه مي‌کنند و سپس لايه نازکي از لاک حساس ديازو را روي آن کشيده و با پرينت طرح درون دستگاه چاپ دستي قرار مي‌دهند. دستگاه چاپ سيلک طرح مورد نظر را روي توري حک مي‌کند. با آماده شدن شابلون طرح، به دستگاه سيلک دستي نيازي نيست و ساير مراحل کاردک رنگ‌کشي، گذاشتن شابلون و جمع کردن سطح صاف به شکل دستي انجام مي‌شود. چاپ اسکرين مزاياي زيادي دارد: سادگي فرآيند چاپ، مقرون به صرفه بودن آن و امکان چاپ بر روي طيف وسيعي از بسترها. ولي از معايب آن هم نبايد غافل شد: اول اينکه سرعت چاپ در اين روش بسيار پايين و وقت‌گير است. همچنين بايد گفت که کيفيت و رزولوشن چاپ نهايي در محصولات سيلک‌اسکرين داراي محدوديت‌هايي نيز هست که از اين نظر با کيفيتي که چاپ سابليميشن به دست مي‌دهد قابل قياس نيست. طيف رنگ‌هاي قابل چاپ در روش سيلک‌اسکرين به شکل قابل ملاحظه‌اي کمتر از داي‌سابليميشن است، در صورتي که در روش سابليميشن که با پرينترهاي جوهرافشان انجام مي‌گيرد، هر رنگي با هر طيف و گام قابل چاپ است.
در رابطه با تيراژ چاپ در اين دو روش چاپي، بايد بگوييم که چاپ اسکرين بسيار موفق‌تر از سابليميشن عمل مي‌کند؛ در واقـع بزرگـتـرين مزيـت چـاپ اسـکرين
(نـوع ماشيـني آن) را مـي‌تـوان مـقـرون به‌صرفه‌گي آن در کار با تيراژهاي بالا شمرد درصورتي که چاپ سابليميشن در تيراژهاي بالا هزينه‌هاي زيادي را روي دست توليدکننده مي‌گذارد. به همين خاطر امروزه هنوز هم براي کار با تيراژ بالا، تجهيزات چاپ اسکرين در اولويت استفاده نسبت به داي‌سابليميشن قرار مي‌گيرد.
چاپ اسکرين يک فرآيند چاپ همه کاره است؛ ازاين روش براي چاپ بر روي هر بستري با هر نوع سطح استفاده مي‌شود، البته بزرگترين زمينه کار چاپ اسکرين، چاپ بر روي پارچه‌ها از جمله تيشرت است که برخلاف آن، چاپ سابليميشن در اين زمينه داراي محدوديت‌هايي است؛ يکي از بزرگترين محدوديت‌هاي چاپ سابليميشن اين است که فقط بر روي پارچه‌هاي پلي استري منفذ‌دار يا ترکيبات آن قابل چاپ است، به همين خاطر اين نوع چاپ بر روي پارچه‌هاي صددرصد طبيعي قابل استفاده نيست. اگرچه کيفيت چاپ داي‌سابليميشن از اسکرين بيشتر است، اين چاپ بايد تنها بر روي بسترهاي سفيد و يا بسيار روشن انجام بگيرد. به عبارت ديگر چاپ داي سابليميشن بر روي سطوح تاريک ديده نمي‌شود ولي برخلاف آن، چاپ اسکرين بر روي هر رنگ تاريک يا روشني قابل چاپ است.
شايد بزرگترين محدوديت چاپ اسکرين، سرعت پايين چاپ آن باشد، به اين خاطر که براي چاپ هر رنگ نيازمند يک بار عبور بستر از داخل ماشين هستيم، به عبارتي ديگر، در چاپ اسکرين رنگ‌ها نمي‌توانند يکباره و باهم چاپ شوند. به همين دليل در چاپ تصاوير چند رنگ، نيازمند رجيستري رنگ‌ها و تنظميات دقيق براي آنها هستيم که سخت و وقت‌گير است. چاپ داي سابليميشن احتياج به هيچ‌يک از اين تنظيمات ندارد؛ در اين روش لازم نيست نگران لايه‌هاي مختلف رنگ باشيم زيرا در اين روش همه رنگ‌ها يکباره و با هم چاپ مي‌شوند. داي سابليميشن همچنين اين امکان را مي‌دهد که طرح خود را به هر شکل و سبک دلخواه طراحي کنيم و براي چاپ کار جديد، تنها نمونه اورجينال را تغيير دهيم، اين در صورتي است که در روش سيلک، براي تغيير کوچک‌ترين المان تصوير، نيازمند آماده سازي مجدد تمام مراحل چاپ هستيم.
هردو روش چاپ اسکرين و داي سابليميشن داراي قابليت چاپ تصاويري با دقت و جزئيات بالا هستند. براي چاپ رنگ‌ها در روش داي‌سابليميشن از رنگ‌هاي CMYO (سايان، مژنتا، زرد و پوشش شفاف) استفاده مي‌شود و براي چاپ تصاوير با گاموت رنگي خاص در مورد تصاوير با وضوح بسيار بالا، به تنظيمات پيچيده‌تر نياز است. چاپ اسکرين اگرچه معمولا براي چاپ تصاوير ساده‌تر استفاده مي‌شود، براي چاپ تصاوير رنگي با کيفيت، از تکنيکي موسوم به “فرآيند چهار رنگ” استفاده مي‌کند که عمل بازسازي تصاوير را از طريق شبکه‌هاي ظريف دات‌ها ايجاد مي‌کند. البته اينکار به دقت و تمرين زياد نياز دارد و کيفيت مورد نظر در اين روش، به راحتي چاپ داي سابليميشن به دست نمي‌آيد. از طرف ديگر بايد گفت که اگرچه فرآيند چاپ اين تصاوير در روش سابليميشن آسان‌تر است، ولي به خاطر استفاده از جلوه‌هاي ويژه خاص، هزينه‌هاي بيشتري را هم تحميل مي‌کند. در کل، چاپ سابليميشن فرآيندي است که طي آن جوهر در بافت بستر چاپي نفوذ مي‌کند و در نتيجه سطحي ظريف و بدون برآمدگي ايجاد مي‌کند. چاپ اسکرين از مرکب‌هاي مخصوصي استفاده مي‌کند که مي‌توانند طيف گسترده‌اي از رنگ‌ها و ويژگي‌ها مثل جلوه‌هاي فلزي براق تا فويل و مرکب‌هاي پفي را توليد کند.
نتيجه چاپ در هر دو روش داي سابليميشن و اسکرين لطيف و درخشان است. رنگ‌ها در روش داي سابليميشن روشن و درخشان و کاملا يکپارچه با بافت بستر است. البته اين نتيجه را مي‌توان در روش اسکرين با مرکب‌هاي پايه آب غيرشارژي نيز به دست آورد اما درصورت استفاده از مرکب‌هاي پلاستيکي، چون اين نوع مرکب بر روي سطح بستر مي‌ماند و به داخل آن نفوذ نمي‌کند، کار چاپ شده را سنگين‌تر مي‌کند. نتيجه کار در هردو روش چاپ، کاملا پايدار و با استقامت است که توسط فرسايش يا خراش و شست و شو از بين نمي‌رود. فرآيند کيورينگ چاپ داي‌سابليميشن، همزمان با چاپ تصاوير و توسط گرماي بالاي ۱۸۰ درجه انجام مي‌شود ولي در چاپ اسکرين فرآيند حرارت‌دهي بعد از چاپ و توسط دستگاه خشک کن انجام مي‌گيرد.
هر دو روش چاپ داي‌سابليميشن و اسکرين، روش‌هاي چند کاربردي و ارزشمندي مخصوصا در چاپ محصولات پارچه‌اي هستند. هردو روش داراي مزيت‌ها و معايب خاص خود هستند که آنها را براي بعضي از پروژه‌ها مناسب و براي بعضي ديگر نامناسب مي‌کند که نسبت به حوزه کاربري آنها توسط توليدکنندگان انتخاب مي‌شوند.
