دیروز و امروز، در حوالی چاپ و دنیای ارتباطات

گروه ترجمه

کلاه بوقی برای بچه‌های تنبل درست نشده بود

قدیما یادش بخیر رسم بود بچه‌هایی که سرکلاس شلوغ می‌کردند و یا تنبل بودند درس نمی‌خواندند مجبورشان می‌کردند گوشه کلاس سرپا بایستاند و یک کلاه بوقی (مخروطی شکل) نیز سرشان می‌‌گذاشتند و روی آن می‌نوشتند “بچه بد”. البته رسم کلاه بوقی سرگذاشتن بیشتر در کشورهای ینگه دنیا و اروپایی رواج داشت تا ایران.
اکنون کاشف به عمل آمده که این کلاه در حقیقت از بدو پیدایش سر فرهیختگان و آدم‌های باهوش و چیز فهم را تزیین می‌کرده است.
وب سایت Alta Obscura به تازگی گزارشی پژوهشی در مورد تاریخچه کلاه بوقی که به انگلیسی به آن Dunce cap می‌گویند، منتشر کرده است.
این کلاه توسط یک کشیش اسکاتلندی در قرن ۱۳ اختراع شد. نام او جان دانس اسکاتوس بود. او در رشته الهیات و فلسفه در دانشگاه اکسفورد درس می‌خواند. سپس در دانشگاه پاریس به تدریس مشغول شد. او موفق شد در رشته الهیات مدرک دکترا دریافت کند و به مقام استاد فرانسیسکان ارتقا پیدا کند. فرانسیسکان‌ها یک گروه از سائلان دستورهای دینی مرتبط با کلیسای کاتولیک بودند که در سال ۱۲۰۹ توسط فرانسیس آسیسی بنیان نهاده شد. اسکاتوس سپس به شهر کلن نقل مکان کرد و در مدرسه فرانسیسکان‌ها به تدریس مشغول شد. یکی از پروژه‌های او ارایه توضیح فلسفی در مورد وجود متافیزیکی خداوند بود. تئوری‌‌های او آنقدر پیچیده بودند که به او لقب «دکتر در موشکافی» دادند. آموزه‌های او را «اسکاتیسم» و طرفدارانش را «مردان دانس» می‌‌نامند.
به دلایلی که بر ما معلوم نیست اسکاتوس از طرفداران استفاده از کلاه نوک تیز بود. به نظر می‌رسد استفاده جادوگران از این کلاه باعث علاقه او به این نوع پوشش شده بود. البته برخی نیز معتقدند جادوگران از اسکاتوس الهام گرفته و این کلاه را برسر گذاشتند.
اسکاتوس معتقد بود نوک تیز کلاه از جنبه متافیزیکی، مثل یک قیف معکوس برای کسب دانش عمل می‌کند. دانش و حکمت از نوک قیف جریان پیدا کرد و در سراسر سر انسان پخش می‌شود. طرفداران دانس از این کلاه استفاده می‌کردند. ولی طولی نکشید که این نوع کلاه نه تنها نشانگر اسکاتیسم بود بلکه بیانگر هوش بالا نیز به شمار آمد. ولی در قرن ۱۶ آموزه‌های اسکاتوس از مد افتاد و جای آن را عصر خرد و رنسانس گرفت و عده معدودی از مردان دانس که هنوز باقی مانده بودند چنگی به دل نمی‌زدند و همه آن‌ها را امل و خشک مغز و حتی احمق می‌پنداشتند.
واژه Dunce تا آنجاکه ما می‌دانیم در سال ۱۶۲۴ در نمایشنامه جان فورد به نام The sun’s darling مطرح شد. در متن نمایشنامه عبارت میز دانس (Dunce Table) به کار رفته است. این میز جایی بود که کودکان و افراد کودن دور از بقیه دور آن می‌نشستند. ولی سر و کله عبارت کلاه دانس (Dune Cap) 200 سال بعد در رمان چارلز دیکنز به نام مغازه عتیقه فروشی در سال ۱۸۴۰ باردیگر پیدا شد.

دروازه عبور به دنیای دیگر

یک هنرمند لیتوانیایی به نام بنه دیکتاس گیلیس می‌خواهد کل افراد بشر را به یکدیگر پیوند دهد. برای این کار تصمیم دارد شبکه‌هایی از پل‌ها یا دروازه‌های مجازی در قاره‌های مختلف بسازد و از این طریق حس اتحاد جهانی را در یک سفینه فضایی بسیار کوچک که زمین نام دارد شتاب بخشد. بیایید از توهم ما و آن‌ها عبور کرده و دنیا را آنگونه که هست ببینیم ـ متحد و یکپارچه ـ بدون مرز، بدون پیش داوری و بدون برچسب زدن به یکدیگر. بیایید از این حس جدایی عبور کرده و برای ساخت یک سیاره متحد پیشگام شویم.
برای رسیدن به چنین رویایی گیلیس یک نوع دروازه (پورتال) مدور با استفاه از تکنولوژی پیشرفته ساخته است. اولین نمونه از این دروازه در شهر ویلنیوس پایتخت لیتوانی نصب شده است کسانی که رو به روی صفحه آینه مانند آن می‌ایستند می‌توانند با افراد دیگر در شهر لوبلین، لهستان که پانصد کیلومتر دورتر قرار دارد ارتباط تصویری همزمان برقرار کرده و با آن‌ها سلام و احوالپرسی کنند.

تبلیغات رویاهای شما را هدف گرفته‌اند

تبلیغ‌گران و برندها اکنون در حال حاضر روی یک روش تجربی بازاریابی به نام تبلیغات نهفته در رویاها کار می‌کنند. در این روش با استفاده از ابزارهای صوتی و تصویری تلاش می‌شود تا رویاهای ما براساس آنچه تبلیغ گران می‌خواهند شکل بگیرد.
پژوهشگران دانشگاه نورت وسترن در آمریکا ثابت کرده‌اند که می‌توان هنگامی که کسی به خواب عمیق فرورفته با او در زمان واقعی دیالوگ برقرار کرد. خیلی‌ها معتقدند این کار از لحاظ اخلاقی درست نیست و باید قوانینی بر علیه استفاده از این روش به اجرا گذاشته شود.

الهام گرفته از داستان یونس در دهان ماهی

یک شکارچی خرچنگ (خرچنگ گیر؟) انگلیسی به نام مایکل پاکارد هنگامی که سرگرم شکار خرچنگ نزدیکی سواحل کیپ کاد بود توسط یک نهنگ گوژ پشت بلعیده شد. او تجربه وحشتناک خود را این‌گونه بیان می‌کند: «به خودم گفتم، خدای من، من در دهان نهنگ هستم و او می‌خواهد مرا ببلعد. پیش خود فکرکردم. زندگی من تمام شد. دارم می‌میرم. هیچ راه فراری ندارم.»
پاکارد ۵۶ ساله حدود ۲۰۰ متری با ساحل فاصله داشت و به دنبال خرچنگ می‌گشت که ناگهان با نهنگ جوان روبه‌رو شد. نهنگی که هنوز نمی‌دانست چه چیزی باید بخورد و چه چیزی را نباید بخورد. پا کارد می‌گوید: «ابتدا صدای مهیبی شنیدم و بعد همه جا تاریک شد؛ ولی طولی نکشید که نهنگ به سطح آب بازگشت هر چه خورده بود را بالا آورد و سرش را تکان داد. من از دهان نهنگ به هوا پرتاب شدم و درون آب افتادم. از دهان نهنگ خلاص شده بودم و روی آب غوطه‌ می‌خورم. باورم نمی‌شد. حالا هم دارم این ماجرا را برای شما تعریف می‌کنم.»

جارو برقی لیزری هم به بازار آمد

فناوری جاروبرقی سال‌ها است تغییر چندانی نکرده است. ولی ظاهرا این ابزار خانگی قرار است به کلی متحول شود. به تازگی شرکت دایسون یک جارو برقی ساخته که از اشعه لیزر برای جمع آوری هر چه بهتر آت و آشغال و گرد و خاک بهره می‌برد.
این جاروبرقی به دو هد پاک کننده مجهز است. یکی از این هدها برای جاروی کف‌های سخت طراحی شده است. این هد به یک برس مجهز است. پشت جاروبرقی یک تکمه تعبیه شده است که با روشن کردن آن نور لیزر کف زمین را نورانی کرده و هر چه گرد و خاک و خس و خاشاک در مسیر جارو روی زمین پخش شده به خاطر نور لیزر به درخشش در می‌آیند. به همین خاطر عملیات جارو کردن در حد ایده‌ال انجام می‌شود.

ماسکی که می‌توان آن را خورد

سه دانشجوی ژاپنی یک ماسک که از خمیرنان ساخته شده اختراع کرده‌اند. آن‌ها ادعا می‌کنند این ماسک جلوی قطرات آب را گرفته و مانع انتشار ویروس کووید ۱۹ می‌شود، از سوی دیگر نوعی حس شادی و شعف را در فردی که ماسک را به صورت زده ایجاد می‌کند، زیرا بوی بسیار خوبی دارد.
این ماسک از نوعی نان به نام ملون که در ژاپن و بخش‌های دیگر قاره آسیا بسیار طرفدار دارد، ساخته شده است. قیمت آن‌هم گران نیست.
قیمت این ماسک ۱۸۰۰ ین (۴۰/۱۶ دلار) است. پشت نان ملون به گونه‌ای ساخته شده تا دماغ و دهان را بپوشاند. از انجائی که ساختار ویژه نان بسیار انعطاف‌پذیر است، به راحتی می‌تواند دماغ و دهن را بپوشاند.

ساخت ماشین تایپ با استفاده از لِگو

شرکت لِگو (Lego) که با استفاده از قطعات ساخت این شرکت هر چیزی را می‌توان ساخت، به تازگی با استفاده از ۲۰۷۹ قطعه لِگو یک ماشین تایپ به بازار ارایه کرده است. ساخت این ماشین نتیجه ذهن خلاق یکی از دوستداران لِگو به نام استیو گینس است.
او ایده خود را با شرکت لِگو مطرح کرد و آن‌ها هم استقبال کردند. حالا با فروش این محصول جدید لِگو گینس هم بخشی از سود حاصله را به جیب خود می‌ریزد.

کی بود، کی بود، من نبودم

چندی پیش شبکه اینترنت در بسیاری از مناطق جهان از دسترس خارج شد و حتی شرکت‌های بزرگی چون، آمازون، CNN، نیویورک تایمز و غیره ناگهان از صحنه اینترنت حذف شدند. گناه این معضل تکنیکی به گردن یک شرکت کوچک به نام Fastly افتاد.
شرکت ‌ Fastly در زمینه برقرار کردن ترافیک شبکه اینترنت تخصص دارد. این شرکت در حقیقت نقش واسطه بین شرکت‌های بزرگ و خانه‌های مردم را بازی می‌کند. علت این قطعی اینترنت یک باگ نرم‌افزاری عنوان شده که ناخواسته توسط یکی از مشتریان شرکت Fastly وارد شبکه اینترنت شده بود.
از قرار معلوم یکی از مشتریان Fastly، خواستار تغییراتی در Configuration برنامه خود شده بود و همین امر باعث شده بود که بخش اعظم اینترنت در سراسر جهان از کار بیفتد.
پس از درخواست مشتری، Fastly برنامه این مشتری از همه جا بی‌خبر را به روز (update) کرد و همین امر باعث شد تا یک باگ کل اینترنت جهان را مختل کند.
شرکت Fastly اظهار ندامت و پشیمانی کرده و گفته که معذرت می‌خواهد و نام مشتری را هم فاش نکرده (احتمالاً از ترس سوء قصد به جان مشتری) است. حالا معلوم نیست. بالاخره تقصیر Fastly است و یا تقصیر مشتری شرکت.
در هر حال این رخداد ثابت می‌کند یک نفر می‌تواند کل جهان را دگرگون کند.

کمی هم تاریخ

۷ ژوئن
۱۸۴۷: نقاش و مجسمه ساز فرانسوی، پل گوگن، متولد شد.
۱۹۷۰: رمان‌نویس و قصه‌نویس انگلیسی، ای، ام فورستر فوت کرد.
۱۹۷۵: شرکت سونی کاست‌های ویدیویی بتامکس را وارد بازار کرد.

۸ ژوئن:
۱۸۶۷: معمار معروف آمریکایی فرانک لوید رایت متولد شد.
۱۹۴۹: رمان ۱۹۸۴، اثر معروف نویسنده انگلیسی جورج اورول منتشر شد.

۹ ژوئن:
۱۸۷۰: رمان‌نویس و منتقد معروف انگلیسی، چارلز دیکنز فوت کرد.
۱۹۳۴: شخصیت کارتونی معروف دیزنی به نام دانالد داک برای اولین بار به نمایش درآمد.

۱۰ ژوئن
۱۷۹۳: موزه معروف Jardin des plantes برای اولین بار در پاریس گشایش یافت.

۱۱ ژوئن
۱۹۱۰: زیست‌شناس، نویسنده و مخترع معروف فرانسوی ژاک کوستو متولد شد.
۱۹۳۶: نمایشگاه معروف جنبش سووئالیست‌ها در لندن گشایش یافت.

۱۲ ژوئن
۱۹۳۹: فیلمبرداری اولین فیلم وحشتناک استودیو پارامونت به نام دکتر سیکلوپ به صورت تکنی کالر آغاز شد.
۱۹۸۵: برنامه‌نویس رایانه‌ای آمریکا و از خالقین برنامه موزیلا (Mozilla) متولد شد.

۱۳ ژوئن:
۱۹۸۳: سفینه Pioneer اولین شی ساخت دست بشر است که از منظومه شمسی و مدار سیاره نپتون فراتر می‌رود.

۱۴ ژوئن
۱۹۶۶: واتیکان رفع ممنوعیت لیست کتاب‌های ضاله را اعلام می‌کند. این لیست در سال ۱۵۵۷ تدوین شده بود.

۱۵ ژوئن
۱۷۵۵: بنجامین فرانکلین ثابت می‌کند که رعد و برق یک نوع الکتریسته است.

۱۶ ژوئن
۱۹۱۱: شرکت IBM تأسیس می‌شود.

۱۷ ژوئن
۱۸۹۸: تصویرگر معروف هلندی ام سی اشر متولد می‌شود.

۱۸ ژوئن
۱۸۱۲: نویسنده و منتقد معروف روسی ایوان کنچاروف متولد می‌شود.
۱۸۵۸: چارلز داروین مقاله‌ای را از آلفرد راسل والاس دریافت کرد که در آن نتیجه‌گیری مشابه تئوری تکامل او مطرح شده بود. او هم بلافاصله تئوری تکامل خود را منتشر کرد.

۱۹ ژوئن
۱۶۲۳: ریاضیدان فرانسوی، بلیز پاسکال متولد شد.

۲۰ ژوئن
۱۸۴۰: ساموئل مورس اختراع دستگاه تلگراف را به نام خود ثبت کرد.
۱۸۷۷: الکساندر گراهام بل اولین خط تلفن تجاری را در‌هامیلتون در کانادا راه‌اندازی کرد.