چاپ دیجیتال، رسته‌ای در اتحادیه لیتوگرافان مطالبه‌ اتحادیه چاپخانه‌داران

نامه کمیسیون‌ عالی نظارت صنعت، معدن، تجارت مبنی بر واگذاری رسته چاپ دیجیتال به اتحادیه لیتوگرافان، گرچه نکته‌ای تازه در برنداشت، حساسیت برانگیز شد.
چندین سال است که به دنبال توافق انجام شده بین انجمن چاپ دیجیتال و رئیس وقت اتحادیه لیتوگرافان تهران، چاپ دیجیتال به عنوان یکی از رسته‌های زیر پوشش این اتحادیه شناخته شده و شمار زیادی از آن‌ها پروانه فعالیت از اتحادیه لیتوگرافان گرفته‌اند.
پس چرا نامه کمیسیون عالی نظارت در تیر ۱۴۰۰، بحث‌ انگیز شد؟ واقعیت این است که اتحادیه لیتوگرافان در به زیر پوشش درآوردن این رسته، بی‌رقیب نیست و اتفاقاً مدعی سرسختی دارد به نام اتحادیه چاپخانه‌داران یا دقیق‌تر بگوئیم، رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران. اما نکته جالب این قضیه اینجاست که او همان رئیس اتحادیه لیتوگرافان بود که چند سال پیش توافق‌نامه را با انجمن چاپ دیجیتال امضا کرد و چندین نامه در توجیه پیوستن چاپ دیجیتال به لیتوگرافان ـ نه چاپخانه‌داران ـ به اداره‌ها و وزارتخانه‌های مختلف نوشت.
نکته دیگر این است که این روزها ظاهراً توسعه قلمرو نهادهای صنفی و به تسخیر در آوردن رسته‌های جدید، امتیازاتی در بر دارد که شاید ما اهمیت آن را در نیابیم ولی برای طرف‌های رقیب، معنی‌دار است.
یکی از امتیازات اتحادیه چاپخانه‌داران در سال‌های اخیر، پیوستن صنف تابلوساز به این اتحادیه بود. بعضی از ناظران، نصب تابلوی جدید سر در ساختمان اتحادیه چاپخانه‌داران و تغییر عنوان آن به اتحادیه «چاپ و بسته‌بندی» را نیز نوعی زمینه‌سازی برای گسترش قلمرو، قلمداد کردند، اما در حالی که نگاه اتحادیه چاپخانه‌داران به طیفی از فعالان بسته‌بندی بود، یکباره نامه ۹ تیر ۱۴۰۰ کمیسیون عالی نظارت نازل شد که چاپ دیجیتال را رسماً زیر سیطره صنف لیتوگراف قرار داد.
اتحادیه چاپخانه‌داران که تابلوسازان را زیر بال و پر خود گرفته و تابلو جدید سر در آن، گوشه چشمی به مشاغل بسته‌بندی دارد، یکباره صنفی را که نام چاپ به آن چسبیده (چاپ دیجیتال) و آن را نزدیک‌تر به خود می‌انگاشت، از دست رفته دید. پس طبیعی است که حالا برای باز پس‌گیری سنگر از دست رفته، بیشتر تلاش کند. به‌ویژه که از جانب برخی منتقدان نیز از این بابت مورد سرزنش قرار می‌گیرد.
اتحادیه لیتوگرافان نیز که با کم‌رنگ شدن نقش لیتوگرافی در خانواده چاپ و به تعطیلی کشیده شدن شماری از واحدها، با جذب رسته چاپ دیجیتال جانی تازه یافته است، پرانگیزه‌تر از پیش به استحکام سنگر خویش در نظام صنفی همت می‌گمارد.
در این میان از خود چاپکاران دیجیتال که موضوع اصلی مناقشه‌اند کمتر صدایی شنیده می‌شود که این ماجرا را به دعوای والدین بر سر حضانت فرزند، شبیه ‌می‌سازد.
در گزارشی که در ادامه می‌خوانید، طرف‌های درگیر، مرتبط و آگاه به روند گذشته و حال جایگاه صنفی چاپ دیجیتال و انتساب آن به اتحادیه لیتوگرافان، نکاتی خواندنی را با ما در میان می‌گذارند.