موجی از امید در نمایشگاه زیر سایه کرونا
بیست و هشتمین دوره نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی پس از تأخیر و تعویق به خاطر کرونا بالاخره از ۹ تا ۱۲ مهر ۱۴۰۰ در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران، برگزار شد. علیرغم محدودیت‌های کرونایی و فرصت کم برای تبلیغات، استقبال از نمایشگاه نسبتاً خوب بود و حتی شماری قابل توجه از چاپکاران و مشتریان و نیز تأمین کنندگان و کارشناسان مختلف از این نمایشگاه بازدید کردند. علیرغم همه محدودیت‌ها، موجی از امید در فضای نمایشگاه احساس می‌شد.
از ویژگی‌های این دوره نمایشگاه، ترکیب غرفه‌های بزرگ در سالن ۳۸ بود. به جای شرکت‌هایی که در چند دوره، بزرگترین غرفه‌ها را به نام خود مهر کرده بودند، مثل اخترشمال، آسان‌پک، صنایع چاپ و بسته‌بندی کرمانشاه (غرب کارتن) و ترام و … ، این بار راشا کاسپین و دبش‌پک، میدان‌دار این سالن بودند.
اگر بخواهیم پدیده جالب توجه در نمایشگاه امسال را معرفی کنیم، باید از دبش‌پک یاد کنیم، شرکتی وابسته به چای‌دبش که با انگیزه پاسخگویی به نیازهای چاپ و بسته‌بندی محصولات خود، پایه ریزی شد ولی در عمل به صورت یکی از واحدهای بزرگ و مجهز چاپ و بسته‌بندی با تنوع ماشین‌آلات و ظرفیت‌های بالا درآمد.
لیبل عرصه رقابت چاپخانه‌ها
آنچه بیش از همه در سالن ۳۸ جلب نظر می‌کرد، حضور چاپخانه‌های فعال در زمینه چاپ لیبل بود، و البته بیشتر چاپخانه‌های رول کم‌عرض که اغلب آن‌ها از سال گذشته تا امسال دست کم یک ماشین چاپ جدید به مجموعه خود افزوده‌اند. علاوه بر دبش‌پک، حضور شرکت‌هایی مثل کامل برچسب به همراه آی پک، کاج سبز، کالابرچسب، خجسته نو، کاج رول، سالم برچسب، پردازش تصویر رایان، آشنابرچسب، آذر تایماز جلوه‌ای از رقابتی بود که خارج از این سالن و در مقیاس شهر تهران و شهرستان‌ها با شدت بیشتری در جریان است حضور شرکت نوید تجارت ایساتیس تولیدکننده کاغذهای پشت چسبدار هم در کنار این چاپخانه‌ها، قابل توجه بود. از لیبل که بگذریم، سایر چاپ‌های بسته‌بندی، مثل چاپ جعبه‌های مقوایی و لفاف (فیلم وفویل) و کارتن نیز کم و بیش رقابتی هستند.
چاپ انعطاف‌پذیر
چاپخانه‌های فلکسو و گراور چندسالی است که کم تعداد در نمایشگاه شرکت می‌کنند، امسال نیز چنین بود، اما چند چاپخانه در سالن میلاد و خلیج فارس پرچم چاپ لفاف را برافراشته نگاه داشتند؛ چاپخانه‌هایی از تهران و شهرستان‌ها، از جمله: ایران سپهر، ایرانیان رول، آرتا پلیمر، سپهر کویر یزد، فرا چاپ آترین.
مکمل چاپ لفاف، شرکت‌های تولیدکننده فیلم هستند که امسال، چندان زیاد نبودند، شاید مهترین آن‌ها گروه پما (پلاستیک ماشین الوان) بود که البته به واسطه نماینده رسمی توزیع کننده سلفون حرارتی این شرکت، نامش در نمایشگاه به چشم می‌خورد شرکت کارینا پارس در غرفه‌ای نسبتاً بزرگ، با دکوراسیون چشم‌نواز، به عنوان نماینده رسمی پما، پذیرای مشتریانی بود که سراغ فیلم‌های این شرکت را می‌گرفتند اما در کنار این چاپخانه‌ها، کمتر واحد سیلندرسازی و کلیشه‌سازی حضور پیدا کرده بودند.
چاپ جعبه‌های مقوایی
غرفه‌های چند سالن، از جمله سالن ۳۸ با جعبه‌های مقوایی تزئین شده بود. نمونه‌های جعبه‌های دارویی، غذایی، بهداشتی و آرایشی. از جمله غرفه چاپ خجستگان، اندیشه برتر، پویا هنر نوین، تک‌نگار، چاپ نجف، نگارستان، مهر پرهون کاسپین، کیفت چاپ و دایکات و عملیات تکمیلی خوبی را به نمایش گذاشته بودند.
شرکت‌های قالب‌سازی مانند ابتکار، سعدی نیز مکمل این نمایش بودند.
تأمین کنندگان کاغذ و مقوا مثل انجمن واردکنندگان کاغذ و مقوا و مقوای اترک نیز در کنار این چاپخانه‌ها، حضوری معنی‌دار داشتند.
کارتن و ورق
در زمینه بسته‌بندی سلولزی، کارتن جایگاه خاصی دارد که برای کلیه صنایع کاربرد دارد. تولیدکنندگان ورق و کارتن عمدتاً در سالن ۳۵ تمرکز دارند، اما در سالن ۳۸ و سالن B 38 نیز دو شرکت بزرگ کاسپین کارتن و گروه مؤمنین، حضور فعال داشتند.
سایر خدمات مربوط به کارتن و تأمین کنندگان مواد مصرفی و چاپ و نیز سازندگان کلیشه و دایکات کارتن نیز این مجموعه را تکمیل می‌کرد.
اگر بخواهیم صنایع سلولزی و کاغذ را در این میان از نظر بگذرانیم. چوب و کاغذ مازندران در سالن ۳۵ را نباید از قلم بیاندازیم.
از ویژگی‌های این دوره حضور شرکت آرن افرا در سالن ۳۵ بود که خط پیشرفته کارتن‌سازی تایوانی را عرضه می‌کند.
مرکب و مواد شیمیایی
تأمین کنندگان و تولیدکنندگان مرکب و مواد شیمیایی بخش جدایی‌ناپذیر این نمایشگاه هستند. واردکنندگان، فروشگاه‌ها و تولیدکنندگان در سالن‌های مختلف پراکنده بودند، بعضی شرکت‌ها مثل دوستان شیمی آسیاب که هم در کار تولید و هم واردات ملزومات و مرکب و مواد جانبی افست هستند، با دست پرآمده بودند. به طور کلی محاسبه هزینه غرفه با تعرفه ارزی برای شرکت‌های واردکننده، موجب بالا رفتن هزینه آن‌ها می‌شود. به همین دلیل آن‌ها اغلب غرفه‌هایی کوچک داشتند.
اما شرکت‌های جدیدتر و کسانی که محصولات جدید مرکب و لاک و ورنی و افزودنی‌ها را آورده بودند، هم به چشم می‌خورند. تولیدکنندگان در این صنعت پیشرفت‌های خوبی داشته‌اند که گوشه‌ای از آن در این نمایشگاه به چشم می‌خورد.
ظروف و فناوری IML
شاخه تولید ظروف و به ویژه ظرف‌های IML به خاطر زیبایی، سبکی و کاربردی بودن، هنوز هم در حال گسترش است. جلوه‌ای از این پیشرفت و رقابت در نمایشگاه به چشم می‌خورد. شرکت سگال با تجدید سازمان و توسعه خطوط تولید و قالب‌ها، فعالیت چشمگیری در نمایشگاه داشت. اما شرکت‌ها دیگر نیز با دست پر آمده بو دند. حضور سودی بسپارتک در غرفه مجاور سگال. گوشه‌ای از این رقابت را به نمایش می‌گذاشت، این دو در سالن میلاد حضور داشتند، اما در همین سالن و سالن‌های دیگر، شرکت‌هایی دیگر مثل پولاد پویش، پریما پلاستیک پارس، توان تک صنعت شهریار، مانا، سینا پلاستیک، میلان کالا پلاست، در این رشته و نیز تولید لیوان و سایر ظروف یکبار مصرف کاغذی و پلاستیکی حضور داشتند. به طور کلی این رشته، به خاطر سبک زندگی طبقه متوسط در حال توسعه است.
اما نوع دیگر از ظروف هم در این نمایشگاه برای خودش طرفدارانی دارد؛ بسته‌بندی فلزی، که مشتریان آن بیشتر تولیدکنندگان روغن‌های صنعتی هستند. شرکت جهان چلیک ایرانیان، قوطی‌هایی خوش پرداخت و با چاپ خوب به نمایش گذاشته بود. در این رشته تأمین کننده معروف ماشین‌آلات چاپ فلز یعنی شرکت آرن افرا هم در این دوره شرکت کرده بود.
ماشین‌سازان چاپ و بسته‌بندی
شرکت‌های ماشین‌ساز که در شرایط تحریم و محدودیت واردات به خاطر گرانی نرخ ارز، مجالی برای بال و پرگشودن یافته‌اند. در این نمایشگاه حضور دلگرم کننده‌ای داشتند. البته پای صحبت هر کدام که بنشینی از همین نرخ ارز و محدودیت واردات گلایه‌ها دارد، زیرا بخشی از مواد و تجهیزات مورد نیاز آن‌ها هم، وابسته به کالاهای وارداتی است. اما روی همرفته در زمینه دستگاه‌های بسته‌بندی (مثل پرکن‌ها و غیره) پیشرفت خوبی از نظر طراحی، ماشین‌کاری و پرداخت نهایی به چشم می‌خورد.
سازندگان ماشین‌آلات چاپ، دایکات، صحافی و عملیات تکمیلی در این دوره زیاد نبودند. اما روی همرفته، از قابلیت‌ها و دانش فنی خوبی برخوردار بودند.
سایر شرکت‌کنندگان
پرداختن به تک تک گروه‌های حرفه‌ای در نمایشگاه، دراین مختصر نمی‌گنجد. اما می‌توان اشاره‌وار یادآور شد که در رشته نرم‌افزار و اپلیکشن‌های کاربردی برای چاپخانه‌ها، همچنین بازاریابی، تبلیغات و هدایا و سررسید، تشکل‌های صنفی و غیره نیز، شماری از شرکت‌های فعال حضور داشتند.
یکی از غرفه‌های پرطرفدار در نمایشگاه امسال، به «چهره‌های ماندگار صنعت چاپ» اختصاص داشت. (مصاحبه ما با اسکندر خمسه‌پور در ادامه این گزارش، درارتباط با این غرفه حاوی نکاتی خواندنی است.)
انتقادات تکراری
اگر بخواهیم درباره انتقادهای مطرح شده درباره این نمایشگاه سخن بگوئیم، موارد کم نیست. ولی این انتقادات بارها در دوره‌های قبل مطرح شده‌اند ولی همچنان پابرجا هستند، دلیل آن این است که برطرف کردن موانع در این موارد، خارج از توان شرکت برگزار کننده و مربوط به سیاست‌های کلان کشور و دولت است؛ مواردی از قبیل بین‌المللی نبودن نمایشگاه و نبود نمایندگی‌ها و فناوری‌های جدید، همچنین نبود بازدیدکنندگان خارجی، نداشتن برنامه‌های جانبی مثل سمینار و نشست‌های تخصصی و غیره و … انتقاداتی از این دست البته مطرح است. راه‌حل‌ها و چاره‌جویی‌هایی هم برای جبران این کمبودها می‌توان به کار گرفت. واقعیت این است که علیرغم پیچیدگی مسائل و نقش عمده دولت در این ماجرا، باز هم اقداماتی از دست برگزارکننده ساخته است که می‌تواند به اجرا بگذارد تا این ضعف‌ها تا حد معینی جبران شود.
به هر حال در اینجا این بحث را رها می‌کنیم و رشته سخن را به بازدیدکنندگان و غرفه‌داران و سپس مسئولان برگزاری نمایشگاه می‌سپاریم.
