محدودیت سابقه و سقف واردات را بردارید
بازار کاغذ تحریر باثبات می‌ماند
کاغذ از معدود کالاهایی است که نسبت به دو سال پیش، کاهش قیمت داشته و با وجود تحریم‌ها و مشکلات بازرگانی، به هر صورت تأمین شده و تاکنون در انبارها، در حد نیاز موجود است. اما حفظ ثبات بازار مستلزم تداوم جریان واردات و فعالیت واردکنندگان باتجربه و خبره بازرگانی کاغذ است. متأسفانه تعیین ملاک‌های سابقه واردات کالا و سقف میانگین واردات دو سال اخیر، برای واردکنندگان کاغذ مانع این کار میشود.
این در حالی است که نیاز صنایع تبدیلی(تولید کاغذ A4) و نشر(باتوجه به نمایشگاه کتاب ۱۴۰۱)، در پیش است، از طرفی با اعمال سیاست سابقه و سقف واردات، سفارش کاغذ تحریر متناسب با نیاز صورت نمی‌گیرد در عین حال قیمت جهانی کاغذ در حال بالا رفتن است و نکته دیگر این که اگر ما امروز سفارش بگذاریم کمتر از ۳ یا ۴ ماه دیگر کاغذ به کشور وارد نخواهد شد.
همه اینها نشان می‌دهد که دولت باید به نظر بازرگان و کارشناسان خبره واردات کاغذ توجه کند.
اینها اصلی‌ترین سخنان سیدحسن میرباقری، رئیس هیئت مدیره انجمن واردکنندگان کاغذ و مقوا است که در نیمه اسفند ۱۴۰۰ با ماهنامه صنعت چاپ در میان می‌گذارد. او نکته‌های شنیدنی دیگری نیز درباره بازار کاغذ دارد که در ادامه می‌خوانید.
«مصرف کاغذ چاپ و تحریر کشور، در شرایط غیرکرونا، ۴۰۰ هزار تن است، در صورتی که سال گذشته واردات کاغذ چاپ و تحریر تنها ۱۵۰ هزار تن بوده است. البته دو، سه سال اخیر بر اثر شیوع کرونا و محدود شدن بسیاری از فعالیت‌ها و تعطیلی مدارس، مصرف کاهش یافته ولی در صورت عادی شدن شرایط زندگی و کسب و کارها پس از فروکش کردن کرونا، مصرف دست کم به میزان سالهای گذشته بالا خواهد رفت.»
میرباقری با بیان این مطلب، گریزی به توصیف وضعیت زنجیره تأمین کاغذ در جهان می‌زند:
« قیمت کاغذ در دنیا به دلیل مسائلی که کارخانه‌های کاغذسازی با آن مواجه‌اند و همچنین به دلیل افزایش اخیر قیمت انرژی و نیز افزایش جهانی قیمت های حمل ونقل بین المللی، رو به افزایش است و به ویژه کاغذ چاپ و تحریر به فراوانی سابق عرضه نمی‌شود. شما اگر همین الان پول نقد هم بدهید ، فوری به شما کاغذ تحویل نمی‌دهند. به هر حال بازرگانی خارجی به ویژه پس از ماجرای جنگ اوکراین بسیار سخت شده است. به طوری که برای انتقال مبلغی به خارج کشور باید تیمی چندنفره درگیر باشند که شاید موفق شوند.»
به نظر می‌رسد دولت به‌خاطر شرایط تحریم برخی محدودیت‌ها را اعمال می‌کند که ارز کمتری از کشور خارج شوئد.
بله، چنین است ولی بعضی محدودیت‌ها و بهتر است بگویم اذیت ها هم هست که ربطی به تحریم ندارد و صرفاَ ناشی از رویه‌های اداری است. مثلاَ یکی از مشکلات اصلی ما مسأله بانک‌ها است. رابطه ما با وزارت صمت بسیار خوب است ولی در بانک ها مشکلات زیادی داریم، مثلا همیشه اختلاف بسیار اندکی بین مقدار ثبت سفارش اولیه با کالای ورودی وجود دارد که ناشی از شرایط تولید و ماهیت کاغذ ومقوا، نوع بسته بندی درکارخانه مبدا و اختلاف باسکول وجود دارد که بنا بدلایل فنی وعلمی فوق همیشه بوده و درآینده هم میتواند ایجاد شود اما این شایسته نیست بازرگان ما برای مقدار اندک ۵۰۰ یا ۱۰۰۰ دلار اختلاف ناچیز کاهش کالای وارداتی خود که بنا بدلایل علمی وفنی گفته شده، برایش پیش آمده است ، برای ترخیص معطل بماند و کل سرمایه‌اش معلق بماند.
بهرحال بازرگان می‌رود به بانک می‌گوید من حاضرم کل مبلغ ارز مورد اختلاف کالای مذکور را به شما بپردازم، آن‌ها می‌گویند دستورالعمل نداریم و به همین سادگی سرمایه کلان بازرگانان برای مقدار ناچیزی از اختلاف حبس میشود . جنس ها می‌ماند و هزینه های بعدی زیادی به آن تحمیل میشود که قیمت تمام شده آن را برای تولیدکننده ومصرف کننده بالا می برد. درحالیکه با صدور یک دستورالعمل ، ساده جلوی بسیاری از این مشکلات گرفته میشود . آیا صدور دستورالعمل هم ،ربطی به تحریم‌ها دارد؟ چرا باید بازرگان ایرانی با چنین مشکلاتی روبرو باشد؟ ما مکاتبات بسیاری با مراجع ذیربط کرده‌ایم ، ولی متأسفانه هنوز نتیجه نگرفته‌ایم. امیدوارم همه مشکلاتی که بر سر راه تولید و تجارت و تامین مواد اولیه در کشور هست، برطرف شود.
آیا پتانسیل تولید کاغذ در داخل، بخشی از نیاز بازار را تأمین نمی‌کند؟ و با توجه به صحبت‌هایی که از سوی وزیر ارشاد درباره رشد تولید کاغذ چاپ و تحریر شنیده‌ایم، سال آینده باز هم نیاز به واردات مثل گذشته خواهد بود؟
این پرسش ما از میرباقری است.
«سال گذشته تولید داخل تنها ۵ درصد از مصرف کاغذ چاپ و تحریر را تأمین کرده است و بنابراین بیش از ۹۰ درصد کاغذ چاپ و تحریر، از طریق واردات تأمین خواهد شد. ظرفیت تولید کارخانه‌های کاغذسازی ما مشخص است و افزایش ناگهانی تولید کاغذ هم به این سادگی و خیلی زود اتفاق نمی‌افتد.
ضمن این که اقلیم ایران و ظرفیت جنگل‌های ما و همچنین میزان بارندگی و منابع آبی جوابگوی توسعه صنعت کاغذسازی نیست.»
اگر خمیر کاغذ وارد شود چطور؟
واردات پالپ نیز برای تولید کاغذ چاپ و تحریر، چندان به‌صرفه نخواهد بود. تنها به این مورد توجه فرمایید که در یک کانتینر ۱۳ تن پالپ جا می‌گیرد، درحالیکه در همان کانتینر می‌توان ۱۸ تن کاغذ را جا داد. با توجه به افزایش هزینه‌های حمل و نقل می‌بینید که در مقیاس کلان، واردات خمیر و تولید
کاغذ هم چندان ارزان تمام نمی‌شود.
کشور ما برای کاغذهای قهوه‌ای، و کاغذهای صنعت کارتن‌سازی(مثل تست لاینر) قابلیت‌های خوبی دارد و از این نظر می‌توان گفت خودکفا هستیم، چراکه مواد اولیه این صنعت، کاغذهای بازیافتی و آخال است که بخشی از آن هم وارداتی است.
در مورد تأمین کاغذ در داخل باید دید چه اتفاقی می‌افتد، در این چند ماه که از آن وعده یک ساله گذشته است، فعالیتی متناسب با این بازه زمانی مشاهده نشده است. البته امیدواریم که تدابیر و برنامه‌های تولید محور به نتیجه برسد، مثلاً به تولید کارخانه‌های کاغذسازی در شیراز و در غرب کشور می‌توان امیدوار بود که تحولی ایجاد کنند.
نکته مهم اینجاست که بازرگانی و واردات را نباید نقطه مقابل تولید قرارداد. چه بسا کالاهایی که مورد نیاز تولیدکنندگان است و بازرگان می‌توانند وارد کنند. اما دلیلی ندارد کالایی که در داخل تولید میشود و کیفیت بسیار خوبی دارد،کسی برود همان کالا را وارد کند. ما باید تولید و صادرات و واردات را در کنار هم داشته باشیم.
می‌پرسیم تولید کاغذ مازندران هم رو به افزایش است و اخیراً اعلام شد که همه کتاب‌های درسی با کاغذ داخلی چاپ شوند، در مورد ناشران نیز همین رویه مطرح شده است. آیا این تصمیمات، نیاز ما را به واردات کاغذ کم نمی‌کند؟
بنظر ما حتما کارخانه کاغذ مازندران می تواند مقداری از نیازکشور را تامین کند ، همانطور که قبلا هم این کار را انجام داده است.
حالا که داریم سال ۱۴۰۰ را پشت سر می‌گذاریم، آخرین وضعیت قیمت کاغذ تحریر چیست و چشم‌انداز قیمت آن در سال ۱۴۰۱ را چگونه می‌بینید؟
در چند ماه اخیر قیمت انواع کاغذ در جهان روند افزایشی داشته است، با توجه به تغییرات روزمره قیمتهای جهانی انواع کاغذ و مقوا و نرخ حمل بین المللی، طبیعتا نرخ کالاهای وارداتی ودرنتیجه فروش داخلی آن متغیر و در نوسان است . همچنین ازآنجا که موجودی کالاهای وارداتی با ارز مبنای ۴۲۰۰ تومانی رو به پایان است ونیز با توجه به حذف مبنای ارز ۴۲۰۰ تومانی در محاسبه هزینه‌های گمرکی و مبنا قرار گرفتن ارز از حدود ۲۳ هزار تومان در فرآیندهای تجاری و حمل کالا، قیمت تمام شده انواع کالا تغییر و افزایش می یابد ، و قطعاً بنا به این دلایل، قیمت انواع کاغذ و مقوا بالاتر می‌رود.
خوشبختانه به هر ترتیب تاکنون بازار کاغذ جوی نسبتاً آرام داشته و وعده‌های حمایتی ارشاد برای توزیع کاغذ بین ناشران، در ثبات قیمت کاغذ تحریر مؤثر بوده است. امیدواریم با سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی درست و استفاده از تجربه بازرگانان خبره، تصمیمات درستی گرفته شود.
می‌دانید که علاوه بر ناشران، بخش قابل توجهی از کاغذ سفید در واحدهای تبدیلی کاغذ A4 مصرف میشود. حدود ۳۰ کارخانه تولید کاغذ A4 و تعداد زیادی واحدهای دفتر سازی در کشور فعال است که روزانه بیش از ۲۰۰ تا ۳۰۰ تن مصرف دارند، بعضی از واحدهای بزرگ نیز با ۵ خط تولید که ظرفیت هر کدام ۱۵ تن در روز است، کار می‌کنند.
با توجه به در پیش بودن نمایشگاه کتاب، در ماه‌های اول سال، بخش قابل توجهی از موجودی کاغذ تحریر مصرف خواهد شد. با این اوضاع اگر فقط ۱۰ درصد کمبود کاغذ تحریر باشد، این کمبود به کل بازار تسری پیدا می‌کند.
بنده معتقدم باید ورود کاغذ جریان داشته باشد و برای تأمین کاغذ با بهترین شرایط و مناسب‌ترین قیمت، بازرگانان با تجربه بتوانند ایفای نقش کنند و محدودیت سابقه و سقف واردات کاغذ برداشته شود. تا نتایج موثرتری برای تامین نیاز وثبات بازار اصل شود.
لازم است به عرض برسانم این انجمن همواره سعی نموده که در کنار دولت و به عنوان بازوی کمکی دولت درجهت انجام اهداف دولت وکمک به بخش خصوصی و تولید وصنعت و مصرف مردم نقش خود را ایفا نماید و همچنان به تلاش خود برای تحقق این هدف و تعالی هرچه بیشتر کشور عزیزمان ادامه می دهد.
